Morgunblaðið - 16.03.2010, Blaðsíða 27

Menning 27FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. MARS 2010
ARNÞÓR Helgason fjallar um
kínverska tónlist í fyrirlestri á
vegum Konfúsíusarstofnunar
og Kínversk-íslenska menning-
arfélagsins næstkomandi
fimmtudag kl. 12. Fyrirlest-
urinn verður í Gimli, stofu 102.
Í fyrirlestrinum verður stiklað
á stóru um sögu kínverskrar
tónlistar frá því um 7.000 árum
f. Kr. fram yfir miðja síðustu
öld. Fjallað verður um nokkrar
tegundir tónlistar, samskipti Kínverja við aðrar
þjóðir og áhrif á tónlist þeirra og leikin tóndæmi
sem sýna fjölbreytileika tónlistarinnar og eins að
Kínverjar voru m.a. langt á undan öðrum þjóðum í
vísindalegum athugunum sínum í tónfræði.
Tónlist
Fyrirlestur um kín-
verska tónlist
Arnþór
Helgason
NÚ STENDUR síðasta sýn-
ingarvika á Construction Af-
fection, verkum Andrews
Burgess, í sal Íslenskrar graf-
íkur í Tryggvagötu 17, hafn-
armegin. Sýningin er hluti af
dagskrá hönnunarhátíðarinnar
HönnunarMars.
Andrew Burgess fæddist í
Quebec í Kanada og menntað-
ur arkitekt frá McGill Univers-
ity School of Architecture í
Montreal, Kanada. Hann hefur unnið mikið með
listamönnum og hönnuðum bæði á Íslandi og er-
lendis. Andrew er þekktur fyrir stór vídeóverk
sem hann varpar á táknrænar byggingar eða hálf-
kláruð hús.
Hönnun
Lokavika sýningar
Andrews Burgess
Hluti úr verki
Andrew Burgess
KATLA Kjartansdóttir þjóð-
fræðingur og verkefnastjóri
hjá Þjóðfræðistofu flytur er-
indið Vandræðalegir víkingar í
dag kl. 12.05 í fyrirlestrasal
Þjóðminjasafns Íslands. Í er-
indinu mun hún velta fyrir sér
hugtökunum „útrás“ og „útrás-
arvíkingar“ sem fjölmiðlar og
fleiri tóku upp á sína arma, en
að mati Kötlu má greina í
þeirri orðræðu vinsæla (en
stundum vandræðalega) samfléttun þjóðararfs og
viðskipta. Í fyrirlestrinum mun hún einnig leitast
við að varpa ljósi á hvernig hin óljósa merking
hugtakanna hefur verið nýtt með margvíslegum
hætti í gegnum tíðina.
Þjóðfræði
Rætt um vand-
ræðalega víkinga
Katla
Kjartansdóttir
17 milljónir króna
hafa fengist með
miðasölu á Lísu og ætti
það að þykja harla gott 30
»
SAMTÖK bandarískra bókmennta-
gagnrýnenda, The National Book
Critics Circle, kynntu fyrir stuttu
árleg bókmenntaverðlaun sín og
kom fáum á óvart að Wolf Hall eftir
enska rithöfundinn Hilary Mantel
var valin skáldsaga ársins og lofuð
fyrir frumleika og áræði, en bókin
segir frá Thomas Cromwell sem
hófst úr allsleysi í að verða annar
valdamesti maður Englands á sex-
tándu öld.
Ljóðabók ársins var valin Versed
eftir Rae Armantrout, The Age of
Wonder: How the Romantic Ge-
neration Discovered the Beauty
and Terror of Science eftir Richard
Holmes var valið fræðirit ársins,
ritgerðasafn Eula Biss, No Man’s
Land fékk verðlaun fyrir gagnrýni-
rit ársins, ævisaga ársins var valin
bók Blake Bailey um rithöfundinn
John Cheever og sjálfsævisögu árs-
ins átti Diana Athill, sem þekktust
er fyrir áralangt starf að bókaút-
gáfu, en bók hennar ber heitið So-
mewhere Towards the End.
Þess má geta að Wolf Hall hlaut
Booker-verðlaunin bresku á síðasta
ári og eins að Hilary Mantel er ekki
eini breski höfundurinn sem banda-
rískir gagnrýnendur kunna að
meta því Richard Holmes er Eng-
lendingur og hin 92 ára Diane At-
hill einnig.
Verðlaunuð Hilary Mantel vinnur
nú að framhaldi Wolf Hall.
Wolf Hall
skáldsaga
ársins
Gagnrýnendaverð-
laun veitt vestanhafs
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Á HÁSKÓLATÓNLEIKUM þeirra
Unu Sveinbjarnardóttur og Tinnu
Þorsteinsdóttur á morgun, miðviku-
dag, hyggst Una meðal annars flytja
tvö verk fyrir einleiksfiðlu sem hún
hefur samið og kallar Glefsur, en
einnig munu þær Una og Tinna leika
Svítu í gömlum stíl eftir rússneska
tónskáldið Alfred Schnittke.
Una Sveinbjarnardóttir er kons-
ertmeistari Kammersveitar Reykja-
víkur og leikur í Sinfóníuhljómsveit
Íslands auk þess sem hún kennir við
Tónlistarskólann í Reykjavík og
Nýja tónlistarskólann. Una hefur
komið fram á tónleikum víða austan
hafs og vestan. Hún gaf út plötuna
Fyrramál, m.a. með eigin tón-
smíðum, fyrir rúmum tveimur árum
og er með nýja plötu í smíðum.
Tinna Þorsteinsdóttir píanóleikari
stundaði nám í Hannover og Müns-
ter en lauk námi frá New England
Conservatory of Music í Boston hjá
Stephen Drury og hefur tekið þátt í
fjölda námskeiða, m.a. í túlkun 20.
aldar tónlistar og barokktónlistar.
Hún er píanóleikari salonsveit-
arinnar L’amour fou og tónlistar-
hópsins Njúton. Fyrsti geisladiskur
hennar kom út árið 2007 og ber heit-
ið Granit Games. Tinna hefur frum-
flutt um 30 verk sem hafa verið
skrifuð fyrir hana. Hún hefur starf-
að með íslenskum tónskáldum svo
og Helmut Lachenmann, Christian
Wolff, Morton Subotnick, Evan
Ziporyn og Greg Davis.
Glefsur Unu
Una Sveinbjarnardóttir hefur
samið Glefsur fyrir einleiksfiðlu síð-
astliðin fjögur ár, en framan af voru
þær stefjabrot til upphitunar fyrir
fiðluleikara í tímahraki, eins og hún
orðar það, en síðan hafa þær breyst
og þeim fjölgað. „Glefsurnar eru
orðnar fjórar en þær fyrstu urðu til
þegar ég bjó í Berlín og hafði svo
mikið að gera og hafði lítinn tíma til
að hita mig upp. Þær byrjuðu sem
vinstrihandaræfingar og sú fyrsta
hét More Links, sem er blanda af
ensku og þýsku og þýðir meira
vinstri, en sú næsta heitir bara Links.
Síðan komu þær þriðja og fjórða,
Sléttubönd og Brak, og þær eru allt
öðruvísi,“ segir Una, en Sléttubönd,
sem hún segir er mjög rólega og inn-
hverfa, er samin eftir samnefndum
bragarhætti og má leika afturábak og
áfram. „Ef hinar eru fyrir vinstri
höndina má segja að hún sé fyrir bog-
ann, fyrir hægri höndina.“ Seinni
Glefsan, Bræla, segir Una að sé eig-
inlega andstæða Sléttubanda, óút-
reiknanleg og nánast formlaus.
Að því sögðu þá segist Una hafa
mikinn áhuga á forminu sem slíku
og sé mjög upptekin af því. Hún
segir að Glefsurnar séu komnar í
endanlega mynd og þær verði
ekki fleiri. Þær munu síðan
hljóma á næstu plötu Unu, sem
hún byrjar að vinna við í sumar,
en þá verða þær skreyttar með
elektróník sem hún hefur pantað
frá Valgeiri Sigurðssyni, Ben
Frost, Jóhanni Jóhannssyni og
Mugison, en hún valdi hvern sam-
starfsmann með tilliti til inntaks
hverrar Glefsu.
Tónleikar Unu og Tinnu á
morgun hefjast kl. 12.30.
Háskólatónleikar Unu og Tinnu
Morgunblaðið/RAX
Glefsur Una Sveinbjarnardóttir og Tinna Þorsteinsdóttir bjóða upp á verk
eftir Unu og Schnittke á tónleikum í Norræna húsinu í hádeginu á morgun.
Í HNOTSKURN
» Una Sveinbjarnardóttirog Tinna Þorsteinsdóttir
leika á Háskólatónleikum í
Norræna húsinu í hádeginu á
morgun.
» Una frumflytur tvö fiðlu-verk, Glefsur, eftir sjálfa
sig.
» Þær flytja síðan Svítu ígömlum stíl eftir rúss-
neska tónskáldið Alfred
Schnittke.
Glefsur og
Schnittke
Heldur var fámennt á Tí-brártónleikum Salarinsá laugardag. Ungur ís-lenzkur píanóleikari
þreytti þar n.k. frumraun þótt hefði
reyndar komið fram áður; m.a. með
Sinfóníuhljómsveit unga fólksins í 1.
píanókonserti Brahms haustið 2008.
Eftir ferilskrá að dæma átti hann
þegar fjölbreytt nám að baki þegar
hann hóf meistaranám í Utrecht í
fyrrahaust. Viðfangsefni kvöldsins
voru fjölbreytt að sama skapi, og
upphafs- og lokaatriðin í ofanálag
krefjandi sakir kunnugleika.
Sumir píanistar hefðu því ugg-
laust kosið að hita upp á miðlungs-
erfiðu stykki áður en ráðizt væri í
jafnþekkta sónötu og nr. 24 í Fís-dúr
Op. 78. Tvíþætt sónatan var samin
1809 fyrir Thérèse von Brunsvik,
systur Franz greifa (tileink-
unarþega Appassionötu Op. 57 frá
1807), og þótt mun styttri sé (10 bls.
hjá 24), er hún litlu meðfærilegri pr.
tímaeiningu en téð höfuðverk frá
rómantíska miðskeiði Beethovens.
Þrátt fyrir fáein misgrip í fyrsta
þætti bættu skemmtilegar styrk-
andstæður það upp, jafnvel þótt fe-
tilnotkun væri hér og þar á kostnað
skýrleika og persónuleg heild-
artúlkun fremur ómótuð.
Betur tókst til með lögin tvö eftir
Jón Leifs, einkum hina furðu-
frumlegu æskusmíð Torrek Op.1,2
(1919) – á undan Strákalagi Op. 49
(1960) í öllu kunnuglegri „þjóð-
Leifskum“ stíl. Af einhverri ástæðu
kom Sarcasmes, fimmþætt svíta
Prokofjevs Op. 17, í stað áður boð-
aðrar „Utandyra“-svítu Bartóks.
Verkið var í dæmigerðum þjar-
kagróteskum anda sovézka tón-
skáldsins, útpensluðum með fum-
litlum og víða fítonsöflugum hætti,
þó að draugalegur lokamarsinn fjar-
aði út á eftirminnilega sönghæfum
nótum.
Miðað við undangengna krafta í
kögglum komu Chopin-verkin þrjú
eftir hlé á óvart. Þó Fantasían mikla
Op. 49 útheimti að vísu myndugan
hetjuáslátt á köflum, náði hún einnig
að syngja og merla af öryggi, og í
Berceuse Op. 47 og Barcarolle Op.
60 fagnaði ljóðræn innlifun Krist-
jáns sigri með fallegu „cantabile“.
Honum var að vonum vel fagnað,
enda var með jafnglæsilegum „de-
bút“ ótvírætt betur af stað farið en
heima setið. Verður forvitnilegt að
sjá hvað meistaranámið í Hollandi á
eftir að leiða í ljós.
Kraftmiklar
andstæður
Morgunblaðið/Ernir
Píanóleikarinn Kristján Karl Bragason átti glæsilegan „debút“ í Salnum.
Salurinn
Píanótónleikar bbbnn
Verk eftir Beethoven, Jón Leifs, Prokofj-
ev og Chopin. Kristján Karl Bragason pí-
anó. Laugardaginn 13. marz kl. 17.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST