SunnudagsMogginn - 28.11.2010, Blaðsíða 28

SunnudagsMogginn - 28.11.2010, Blaðsíða 28
28 28. nóvember 2010 Þ ýska markið var helsta þjóðarstolt Vest- ur-Þýskalands og eftir að landið samein- aðist töldu Austur-Þjóðverjar sig loks komna með raunveruleg verðmæti í hendurnar þegar þeir handfjötluðu þá seðla og fengu að skipta þeim á jöfnu fyrir verðlausa ruslið sem þeir höfðu setið uppi með í vösum sínum og snjáðum veskjum í 40 ár rúm. Þýskur almenn- ingur vildi alls ekki fórna markinu sínu fyrir evru. Skoðanakannanir sýndu að stuðningur þýsku þjóðarinnar við að taka upp evru í staðinn fyrir markið komst naumast nokkru sinni upp fyrir 30 prósentin. En hún var aldrei spurð. Hinn pólitíski háaðall í öllum flokkum Þýskalands átti samleið. Hann var á „ákveðinni vegferð“ eins og það heitir á tungumáli hinna pólitísku málleysingja þar og hér. Og þegar sátt er innan pólitíska háaðalsins og hann er „á vegferð“ þá mega einstaklingar og þjóðir vara sig. Þá bendir flest til þess að á döfinni sé ókræsilegt samsæri gegn almenningi. Íslensk vegferð Það munaði hársbreidd að „víðtæk sátt“ næðist innan hins pólitíska háaðals á Íslandi að rétt væri, siðlegt og fínt, að setja nokkur hundruð milljarða í þá „vegferð“ að koma óbærilegum og ólöglegum klyfjum á íslenskan almenning. Ekki stóð á svo kölluðum talsmönnum á vinnumarkaði og stór- bokkum í fyrirtækjum að hoppa upp í þá rútuna og fá að vera með í hinni vænlegu vegferð. Þjóðin tók sem betur fer ráðin af þeim ferðalöngum öllum og á því meiri líkur til að lifa af efnahagslega en ella hefði verið. Og þegar kíkt er inn í óráðsrútuna, þá kemur í ljós, þar sem hún heldur áfram ferð sinni um hringtorgið sem hún lenti í með Icesave og heldur að hún sé enn á vegferð, þótt eingöngu sé ekið í hringi um Torg hinnar himnesku heimsku, að þar situr sama liðið og er að reyna að fara með þjóðina nauðuga og óviljuga inn í Evrópusam- bandið. Þýska þjóðin var einskis spurð Þýskur almenningur færði ekki vísindaleg rök fyr- ir því að hann vildi hafa markið sitt áfram. Ein- göngu traust og tilfinningaleg rök. Enda voru þús- undir hagfræðinga og spekinga allir „í vegferðinni“ og upphafnir í hinum stjórnmálalega rétttrúnaði og hann í bland við menntunarhroka og yfirlæti fyrirlítur „óupplýsta“ skoðun almenn- ings á tilverunni. Þýska vegferðarliðinu má segja það til málsbóta að evran hefur ekki reynst Þýska- landi illa. Má reyndar færa fyrir því góð rök að Þýskaland sé það land á svæði hinnar sameigin- legu myntar sem farið hefur best út úr tilveru hennar. Rök sem höfð voru uppi til að ginna smærri þjóðir til að fórna heimamynt sinni á altari hinnar sameiginlegu voru ekki síst þau, að þá myndu lánveitendur ekki lengur miða vaxtakröf- ur sínar við efnahagslega þætti einstakra ríkja, heldur fremur burðarríkjanna, Frakklands og einkum þó Þýskalands. Sömu rökum veifar ís- lenski utanríkisráðherrann, sem reyndar hefur tekið fram að hann viti alls ekkert um banka og efnahagsmál og eru aldrei þessu vant engar ýkjur. Kaupendum ríkisskuldabréfa fannst í fyrstunni að eitt myntsvæði væri sér mjög til hagsbóta. Ekki þyrfti að vera að rýna ofan í þjóðhagsreikninga einstakra ríkja. Engu máli skipti þótt Grikkir litu á hagtölur Hagstofunnar sem málgagn Spaugstof- unnar og að húsnæðisbólan á Spáni væri úr sápu. Nægjanlegt væri að horfa til Þýskalands og eins til hins öfluga sameiginlega banka, Seðlabanka Evr- ópu. Og ástandið minnti á Báruböllin í gamla daga. Siðferðið var gott framan af en versnaði eftir því sem leið á kvöldið. Litlu ríkin voru skyndilega komin í stórveislu þar sem veisluföng dýrðleg fengust á niðurgreiddu verði. Menn drukku og átu eins og þeir gátu. Það gleymdist að vísu að spyrja hver það væri sem niðurgreiddi herlegheitin. Hefðu þeir spurt einhvern ærlegan hefði hann svarað að það gerði enginn. En menn spyrja ekki vondra spurninga í veislunni miðri. En svo fór smám saman að koma upp sú tilfinning að þetta væri eiginlega allt of gott til að geta verið satt. Það fór að renna upp fyrir eigendum og kaupendum ríkisskuldabréfa að þótt vextir slíkra bréfa væru miðaðir við aðstæður í Þýskalandi fór raunvirði þeirra samt sem áður algjörlega eftir greiðslugetu og þar með efnahagslegu ástandi í ríkinu sem hafði skuldsett sig. Vextir á bréfunum voru því vitlausir frá byrjun og endurspegluðu hvergi áhættu sem kaupandinn hafði tekið þegar hann festi fé sitt í þeim. Það hafði verið vitlaust gefið. Allt hafði ver- ið með glöðu geði gjarnan sett að veði. En Steini Steinari skjátlaðist. Það gerði til. Fjandinn varð laus. Vextir á eftirmarkaði tóku mið af þessu. Óhugsanleg afföll virtust handan við hornið. Þeir sem tryggðu fjárfesta í slíkum kaupum vildu sífellt meira fé til að mæta tryggingaráhættunni. Ekkert af þessu höfðu þúsundir hagfræðinga sem veifuðu doktorsgráðunum hver framan í annan þegar þeir rákust saman á ráðstefnunum í Mónakó og Malasíu látið sér detta í hug, þótt þeir hefðu séð kreppuna 2007 fyrir ekki nema tveimur árum eftir að hún hófst. En sauðsvarti almenningurinn innan landamæra Þýskalands, sem einskis var spurður, hafði hins vegar allan tímann haft þetta á tilfinn- ingunni. Hann fann þetta á sér, kannski í rófu- beininu eins og gigtveiku konurnar frostið fram- undan. Ekki í þeirri útfærslu sem ósköpin birtust. Heldur í hinum einfalda sannleika að þýska mark- ið sem tók mið af efnahagsaðstæðum í Þýskalandi myndi reynast traustari mælieining um efnahag og greiðslugetu þess, en evran væri um greiðslu- getu Grikkja sem væri metin eftir efnahags- aðstæðum í Þýskalandi. Mjög einfalt doktor Wat- son hefði Sérlákur sagt við vin sinn sem sá sjaldan í gegnum ruglið eins og hinir doktorarnir. Tvær fyrirsagnir Tvær fyrirsagnir í ólíkum blöðum sl. fimmtudag hefðu átt að vekja mikla athygli. Financial Times sagði: „Efnahagssmitið breiðist út.“ Blaðið sagði að nú væri talið að efnahagssmitið væri ekki leng- ur bundið við legusjúklingana Grikkland og Írland heldur væri augljóslega að smitast til Portúgals og Spánar, en það sem verra væri að einkenni virtust sýna að smitið væri einnig komið til Ítalíu og Belg- íu. Hin fyrirsögnin var í Der Spiegel: „Virðing fyrir Merkel kanslara fer dvínandi í Evrópu.“ Der Spiegel er áhrifamikill fjölmiðill, sem liggur vinstra megin við miðju og á það til að kastast ein- staka sinnum dálítið langt frá miðjunni, en aldrei þó eins og fréttastofa RÚV. Og Spiegel bætti við: „Áætlun Merkel kanslara um að knýja á um setn- ingu regluverks um meðferð gjaldþrota þjóða á evrusvæðinu hafa varpað olíu á skuldakreppubál- köst Írlands. Nafn Merkel kanslara, sem fyrr naut víðtækrar virðingar, er nú svert af svaði.“ (Lausleg þýðing.) Fréttir þessara ólíku fjölmiðla eru hvor um sig mjög alvarlegar. En það er rétt að skoða þær báðar saman og þá dökknar myndin enn. Fréttirnar segja að mistekist hafi að einangra efnahagsfarald- Reykjavíkurbréf 26.11.10 Tvær fréttir lesnar saman
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

SunnudagsMogginn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: SunnudagsMogginn
https://timarit.is/publication/785

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.