SunnudagsMogginn - 28.11.2010, Blaðsíða 30

30 28. nóvember 2010
Þ
að er fimbulkuldi og rok í
Reykjavík þegar ég smeygi mér
inn í Listaháskóla Íslands við
Sölvhólsgötu og inn á skrifstofu
Hróðmars Inga Sigurbjörnssonar. Ég á
stefnumót við forsprakka hljómsveit-
arinnar Melchior og á meðan gestgjafinn
hleypur til að sækja kaffi fyrir hópinn gera
Hilmar Oddsson og Karl Roth úttekt á
stólamálunum í þröngu herberginu. Þeir
komast loks að þeirri niðurstöðu að skrif-
borðsstóllinn sé mýkstur og vilja ólmir
setja hann undir blaðamann. „Þú verður
að fá besta stólinn,“ segja þeir glottandi.
„Þá skrifarðu fallega um okkur!“
Melchior var stofnuð 1973, sumarið eftir
landspróf, en þeir frændur, Hilmar og
Karl, höfðu þá spilað saman í nokkur ár.
„Við byrjuðum markvisst að semja saman
í grunnskóla eftir að það kviknaði í heima
hjá mér og ég þurfti að búa heima hjá Karli
í mánuð,“ segir Hilmar. „Fyrsti textinn
okkar var Addis Abeba og ég samdi lag við
hann, þriggja hljóma byrjendaverk sem er
ógleymanlegt þeim sem til heyrðu. Það
fengum við staðfest á skólaendurfundum
á dögunum.“
Hróðmar kom til liðs við Melchior ári
síðar, 1974, eftir að einn stofnendanna,
Björgúlfur Egilsson oft kenndur við Kam-
arorghesta, fór til Kaupmannahafnar. „Ég
ólst upp í Hveragerði, þar sem ég byrjaði
minn feril í hljómsveitinni Síberíu, en
fluttist svo til Reykjavíkur þegar ég var
þrettán ára,“ segir hann. „Ég spilaði að-
eins með hinum og þessum skólahljóm-
sveitum í Hagaskóla en kynntist Hilmari
og Kalla í partíum og við náðum strax
mjög vel saman í gegn um tónlistina.“
Hilmar tekur undir þetta. „Ég man alltaf
eftir því þegar Hróðmar og spilafélagi hans
komu og sungu raddað í stereó í eyrun á
mér. Mér fannst það rosalega flott.“
Auk ofangreindra voru lengst af í
hljómsveitinni þau Arnþór Jónsson selló-
og hljómborðsleikari, Gunnar Hrafnsson
bassaleikari, Kristín Jóhannsdóttir söng-
kona og Ólafur Flosason óbóleikari og er
greinilegt að unga fólkið hefur verið sér-
lega iðið við tónlistina. „Maður hafði ekki
mikið annað við að vera, það voru engir
tölvuleikir eða neitt slíkt,“ útskýrir Karl
og Hilmar kinkar kolli. „Þegar við vorum
ungir var bara tvennt sem ungir menn
höfðu áhuga á – fótbolti og popptónlist.“
„Við héldum því lengi fram að við værum
besta fótboltahljómsveit á landinu,“ held-
ur Karl áfram. „Ég veit ekki hvort það
gildir ennþá. En við erum fyrir ofan
miðju!“
Mest gefna plata á Íslandi
Tónlist var þó aðalviðfangsefni Melchior
og eftir velheppnaða tónleika í Tónabæ í
ágúst 1974 var ráðist í upptökur á tveggja
laga hljómplötu, á þeim tíma sem útgáfa
hljómplötu töluvert var dýrari og tíma-
frekari en í dag. „Þetta var allt of seint því
platan kom ekki út fyrr en á Þorláks-
messu, kl. hálfellefu um kvöldið. Við
komum henni í eina eða tvær búðir áður
en þeim var lokað,“ rifjar Karl upp og
Hilmar tekur við. „Hljómsveitin átti svo
lítinn pening að við settum bara eina aug-
lýsingu í útvarpið. Hún var svona:
„Melchior, Melchior, Melchior, Melchior
er komin.“ Þetta var mælt í orðum svo
hún gat ekki verið lengri.“ Sennilega hafa
þeir félagar ekki hugsað út í þessa hlið
mála þegar þeir ákváðu titil plötunnar.
Karl dregur djúpt andann áður en hann
ryður honum upp úr sér: „Björgúlfur Ben-
óný Grímúlfur Melkjör Emanúel Egilsson
Leir Fæt Bíleigandi Bergrisi Hermaníus
Þengill Trefill,“ en í ljós kemur að þetta
undarlega langa nafn var vísun í „stofn-
andann sem stakk af“, Björgúlf Egilsson
sem hafði tekið sér öll þessi nöfn á mis-
munandi tímapunktum. „Kannski vildum
við heiðra hann með þessu. En aðallega
fannst okkur þetta fyndið.“
Svarið er einfalt þegar þeir eru inntir
eftir því hvort platan hafi náð eyrum
fólks. „Nei,“ svarar Hróðmar snagg-
aralega. „Hún náði engum eyrum,“ og
framkallar hlátur félaga sinna. „Við höfum
stundum talað um að þetta sé mest gefna
plata á Íslandi,“ segir Hilmar. „Það seldust
örfá eintök sem vinir og vandamenn
keyptu aðallega en þar fyrir utan var hún
notuð í vinninga í bingó í menntaskóla og
svona. Þetta er samt mjög fín og vel unnin
plata. Í þá daga var bara eitt stúdíó á Ís-
landi, HB stúdíó, og þótt gæði þess hafi
kannski ekki verið mikil fórum við þó
þangað. Við lögðum líka mikið í þetta,
hönnun og annað, og uppskárum einhver
viðtöl í blöðum og athygli.“ Platan kom út
með fulltingi Dieters Roths, pabba Karls
sem var „aðalvelgjörðarmaður hljóm-
sveitarinnar og borgaði allt sem þurfti að
borga“.
Melchior lét ekki deigan síga þótt frum-
raunin á útgáfusviðinu hafi notið tak-
markaðrar hylli. Þeir héldu áfram að spila
í MR, þar sem þeir voru allir nemendur
eða sem „gestur við og við“ eins og Hróð-
mar orðar það. Í MR voru tvö skólabönd á
þessum tíma, Melchior og Andrew „sem
var svona alvöru hljómsveit“ og að-
spurður útskýrir Karl þá hógværu at-
hugasemd. „Þeir voru með rafmagns-
hljóðfæri og gátu dúndrað upp stuði og
allir voru ofsalega hrifnir. Við höfðum
aldrei efni á svoleiðis og urðum því alltaf
bara að sitja og vanda okkur.“ Hilmar tek-
ur undir þetta. „Við vorum hins vegar svo
heppnir að þannig var tíðarandinn, þótt
við hefðum örugglega viljað framleiða
meiri hávaða. En af því að við áttum ekki
rafmagnshljóðfæri urðum við að semja alla
okkar tónlist sjálfir – það passaði ekki að
spila slagara frá útlöndum.“ Kannski var
það þess vegna sem Melchior var stundum
líkt við Spilverkið, sem vissulega var
ákveðin fyrirmynd ásamt t.d. Þokkabót,
segja þeir. „Við notuðum líka klassísk
hljóðfæri eins og selló, óbó, fiðlu, víólu og
fleiri,“ en allir hljómsveitarmeðlimir
höfðu einhverja klassíska tónlistar-
menntun.
Svitnar yfir ádeilutextunum
Nokkur ár liðu áður en fyrsta breiðskífa
Melchiors leit dagsins ljós. „Þegar við Kalli
urðum stúdentar 1977 vorum við löngu
búnir að ákveða að taka heilt ár í að vinna í
músíkinni og gefa út alvöru plötu,“ segir
Hilmar. Við þetta stóðu þeir og Silfur-
grænt ilmvatn kom út sumarið 1978. Plat-
an fékk prýðilega dóma og margir muna
eftir laginu Alan, sem sló í gegn og fékk
tíða spilun í útvarpinu. Iðunn gaf plötuna
út og Melchior tróð víða upp í kjölfarið.
Á þessum tíma var í tísku að vera „létt
pólitískur“ í boðskapnum, eins og þeir
orða það. „Maður svitnar þegar maður
heyrir þessa ádeilutexta núna og enn verra
er að syngja þá,“ segir Karl. „Það var
ákveðinn stíll að vera heitur á þessum
tíma eins og títt er hjá fólki um tvítugt.
Hugsjónirnar ristu því ekkert endilega
djúpt þótt maður tæki djúpt í árinni. Við
höfðum hins vegar mikinn metnað í
textagerðinni, ekki bara hvað varðaði
boðskapinn heldur vildum við líka texta
sem voru fallegir eða vel ortir.“
Hilmar er fljótur að nefna að þarna sé
Karl fyrst og fremst að tala um sína eigin
texta. „Mér finnst mínir textar ekkert
mjög góðir – kannski einlægir, en ekki
endilega góðir,“ segir hann hlæjandi. „En
við vorum með ákveðna þjóðfélagsrýni,
eins og í Narfa, sem er klassískur texti eftir
Karl. Hann fjallar um þessa íslensku áráttu
að þurfa að strita af sér heilsu, fjölskyldu
og sambönd til að ná einhverjum efnis-
legum standard, í stað þess að lifa lífinu,
og vera svo dauður úr öllum æðum á
kvöldin og geta ekki notið eins né neins!
Ég tengi hann alltaf við lag hjá Spilverk-
inu, sem reyndar kom síðar, og heitir
Húsin mjakast upp. Þar er svipuð hugsun
um þessa efnishyggju, sem virðist eiga
alltaf við.“ Hróðmar bætir því við að
bandið hafi endrum og eins fengið ut-
anaðkomandi menn til að semja fyrir sig
texta, s.s. Halldór Gunnarsson og Hall-
grím Helga Helgason, sem enn gaukar að
þeim textum þegar svo ber undir.
Á raddæfingu á dög-
unum, f.v. Karl, Hilmar,
Kristín og Hróðmar. Á
myndina vantar Stein-
grím Guðmundsson
slagverksleikara og
Gunnar Hrafnsson
bassaleikara.
Áfram þar sem
frá var horfið
Eitt best geymda leyndarmál íslenskrar popp-
tónlistarsögu er hljómsveitin Melchior, sem var
stofnuð árið 1973 af nokkrum skólapiltum sum-
arið eftir landspróf. Eftir þrjár plötur og a.m.k.
einn smell fór bandið í frí – langt frí
– en vaknaði til lífsins fyrir þremur árum
og hefur sjaldan verið jafnsprækt og núna.
Bergþóra Njála Guðmundsdóttir ben@mbl.is