Saga - 2003, Side 42

40
EGGERT ÞÓR BERNHARÐSSON
Grenjaðarstað eru einstakar „stofur" skýrðar út á litlum texta-
spjöldum og sérstakir skýringartextar við ýmsa muni sem stillt er
upp til sýnis. Á Bustarfelli ber dálítið á uppstillingum gripa, gína er
notuð í einu herberginu, greint er frá herbergjaskipan á blöðum
sem fest eru á veggi og skýringartextar eru við suma munina. Hins
vegar ber sýningin þess merki að sama fjölskyldan bjó lengi á Bustar-
felli. I sambandi við tilfinningalegu upplifunina í gömlu bæjunum
skipta bæjarhúsin sjálf vissulega miklu máli varðandi skynjun
gesta. Hin sögulega umgjörð veitir sterka tilfinningu og gefur gest-
inum á vissan hátt möguleika á að „ganga inn í söguna". Það getur
hann einnig gert í húsum frá 18. og 19. öld. Þegar vel tekst til vinna
sýning og hús vel saman. Gömlu húsin verða í raun hluti sýningar
og viðeigandi umgjörð — og jafnvel aðalsafngripirnir.65
í Byggðasafni Snæfellinga og Hnappdæla í Norska húsinu í
Stykkishólmi var opnuð fastasýning árið 2001 sem heitir Heldra
heimili í Stykkishólmi á 19. öld. Markmiðið var „að gestir upplifi sýn-
inguna sem raunverulegt 19. aldar heimili þar sem jafnvel er hægt
að ímynda sér að húsráðendur hafi brugðið sér frá en geti birst aft-
ur á hverri stundu."66 Miðað er við Áma Ó. Thorlacius (1802-1891)
og fjölskyldu hans og vissulega er heimilið glæsilegt og það „sýnir
allt aðra mynd af heimilisháttum á Islandi á 19. öld en önnur
byggðasöfn gera. Þarna hafa húsbændur haft næga peninga á milli
handanna og verið algjör andstæða fátæku sveitaheimilanna," eins
og sagði í blaðakynningu á sýningunni.67
í Norska húsinu er forðast að hafa skýringartexta við gripi en
innrömmuð textaspjöld em í hverju herbergi þar sem sagt er frá
viðkomandi vistarvem og hlutum sem þar em. Þannig er reynt að
lágmarka textaáreiti þótt vitaskuld setji þessi upplýsingaspjöld svip
á sýninguna.68 Þótt metnaður og fagmennska einkenni sýninguna í
heild, virðist á einstaka stað ekki hafa verið nógu vel hugað að smá-
atriðum.69 Þegar reynt er að skapa andrúm liðins tíma, í þessu til-
65 Sbr.: Morguttblaðid 22. okt. 2002, bls. 40C. („Húsið — með stórum staf.")
66 Vesturland 2:1 (2003), [bls. 4]. („Fallegt og forvitnilegt heimili.")
67 Morgunblaðið 23. júní 2001. („Heldra heimili í Stykkishólmi á 19. öld.")
68 Svipaðar upplýsingar er að finna í bæklingi með sýningunni og hugsanlega
hefði sá texti nægt gestum, sbr.: Sýning í Norska húsinu, [bls. 3-7].
69 Þannig varð sá sem þetta skrifar undrandi þegar hann skoðaði bækur í hillu
í „barnaherberginu". Þar var að finna þekkta barnabók eftir Ólaf Jóhann Sig-
urðsson, Við Álftavatn, sem kom fyrst út árið 1934.1 herberginu var lfka mynd