Saga - 2003, Page 56

54
EGGERT ÞÓR BERNHARÐSSON
aldri.101 Hugsanlega er löngu textunum ætlað að þjóna mörgum
herrum. En er aðdráttarafl þeirra meira en fælingarkraftur? í þess-
ari grein verður ekki nánar fjallað um innihald hinna löngu megin-
texta enda afar margbreytilegt efni til umfjöllunar á sýningum og
samanburður á textameðferð kallar á aðra og mun ítarlegri könn-
un.102 Skýringarmiðar við gripi og muni eru nokkuð annars eðlis.
Þar eru textar yfirleitt mjög stuttir og raunar er ótrúlega víða að
finna lítið meira en heiti grips, nafn gefanda og ártal. Þannig eru
skýringar takmarkaðar og alls ekki er alltaf Ijóst af efni skýringar-
miða hvers vegna gripurinn er þess verður að vera til sýnis. Og
þegar nánari skýringar eru settar fram kemur jafnvel fyrir að gest-
inum er ofboðið. Hver er t.d. bættari með skýringunum „smjöröskj-
ur, í þeim var geymt smjör" eða „diskur með bláu munstri"?
I samanburði við annað efni er langur ritaður texti ráðandi á
meirihluta þeirra sýninga sem hér er unnið með. Þetta kemur í sjálfu
sér ekki á óvart því að Islendingar hafa löngum einblínt á orðsins
list. Er ekki kominn tími til að draga úr tryggðinni við hið ritaða
mál og leggja enn meiri áherslu á annars konar framsetningu?
Fábreytt miðlun — Fjölpætt miðlun
Þegar sett er upp sýning er auðvitað um ýmsar miðlunarleiðir að velja
og hægt að flétta saman mismvmandi miðlunarformum. Um landið
eru þræddar ólíkar slóðir í þessum efnum. Safngripir, myndir og texti
virðast samt yfirleitt ráðandi á byggðasöfnimum en þar er þó ýmis-
legt sett á svið með gripum úr fórum viðkomandi safns þannig að úr
verður samstæð heild en einnig eru stundum notaðar leikmyndir.103
Þá auka „stofur" og herbergi á fjölbreytni í framsetiúngu byggðasafn-
101 Þessi víða skírskotun kemur oft fram í frásögnum safnafólks, sjá t.d.: Gerð-
ur Róbertsdóttir, „Frá býli til borgar", bls. 85. — Hanna Rósa Sveinsdóttir,
„Frá vettlingum til vísakorta", bls. 97-98. — Safnastefna á sviði þjóðminja-
vörslu fyrir árin 2003-2008, bls. 19.
102 Sem dæmi um greiningu á textainnihaldi, þótt stutt sé, má nefna frásagnir
sagnfræðinganna Gunnars Karlssonar og Sverris Jakobssonar sem skoðuðu
sýningar í Fræðslusetrinu á Þingvöllum og Sögusafninu í Perlunni, sjá: DV
6. sept. 2002, bls. 14. („Ný tækni — gömul saga.") og DV 12. sept. 2002, bls.
15. („Djörf og flott — en veit ekki hvað hún vill.")
103 T.d. á sýningunni Akureyri — bæritm við Pollinn í Minjasafninu á Akureyri
þar sem búnar voru til húshliðar og götumyndir, í Byggðasafni Árnesinga í