Saga - 2003, Page 99

ÖREIGAR OG UMRENNINGAR
97
111 að misklíðarefni. Því voru þeir búlausir menn sem áttu fimm
^undruð skuldlaus og ómagalaus skyldugir að gjalda alin af hverju
uadraði upp til 10 hundraða, þ.e.a.s. tíu álnir. Þeir sem áttu meira
SVara fuHu manneldi til jafnaðar á móts við aðra". Að öðr-
, °sti skyldu þeir kaupa sig undan þessari kvöð, annars yrðu
að1^ Se^ta^u um fjórar merkur. Þá er vitnað til þeirrar lagagreinar
jn "®v° skulu hreppstjórar skipta manneldi, að þar verði jöfn gist-
S peiri-3 manna, er þar eru hreppsmenn, nótt á hverjum 10 hund-
Um • Liggur beinast við að skilja þetta á þann veg að þeim sem
^ótt ^unctru5 hafi borið skylda til að hýsa og ala mann um
be- Liversu oft og hversu lengi hver göngumaður fékk slíkan
hv ^ ^emur eLki fram af þessum dómi, enda er vísað til reglna sem
Q,.Crt mannsbarn kunni skil á þeim tíma en eru nútímamönnum í
Um ta§n Athyglisvert við þennan dóm er að búlausum mönn-
ja er §ert að greiða til fátækraframfærslu því að harðindi séu í
lnu- Harðærið hefur ekki verið verra en svo að ýmsir vinnu-
fréthU *ausamenn hafa þá verið í nokkrum álnum. Því miður
Ur m v*ð ekki á hverju þessir búlausu menn hafa efnast en nokk-
ar>nar ^eirra hefur verið kominn upp fyrir „skattleysismörkin",
ars hefði dómur þessi tæplega verið upp kveðinn.
frá ' • emicar fróðlegum dómi yfir Sturlu Jónssyni (Maura-Sturlu)
niaannu f540 má sjá að allítarlegar reglur hafa gilt um matgjafir og
a VeSum bændaheimila og mega þær í raun skoðast sem
ij. areglur. Dómur þessi varpar einnig ljósi á það hvemig ú
aHm',átæicratíunda var háttað í samfélagi miðalda en hún hef
fjy, . iu leyti farið fram inni á bændaheimilunum, enda óhægt um
kja ln^a °8 geymslur á mat annars staðar en á biskupsstólum og í
a-1tla’frUm- Bar húsbændum að gefa fátækum þann mat sem var
vjSs Ur heimilisfólkinu en sparaðist við föstur. Þetta var gert eftir
föstUm reglum. Var það gjarnan matur sem sparaðist á lögboðnum
lö fUm' ^innuhjú sem ráðin vom til 12 mánaða vom skyldug að
ið kgSta °g Var matur þeirra gefin fátæklingum.15 Hafði Sturla skot-
viniwUm mat un<lan og hefur það sjálfsagt valdið sárindum hjá
.._ u úlki hans að vita að maturinn sem það sparaði með því að
o!xIUr.37-
eru ' nr' ^27. Skattareglur þessar eiga sér stoð í Kristnirétti Árna biskups og
Var 3ær allnákvæmar. Öllum þeim sem eldri voru en 14 vetra og heilir voru
au fasta eftir vissum reglum á lögföstum. — „Biskop Arnes kristen-
útdeil-
hefur að
ret"- bls. 48-49