Saga - 2003, Qupperneq 103

ÖREIGAR OG UMRENNINGAR
101
Ta er.hfnn hyggur til góðs að alnir séu".23 Er hér átt við ferðamenn.
g 1 askiWi sér forsjá staðarins meðan hann lifði en að honum
°nnm skyldi hann vera í forsjá Skálholtsbiskups, sem merkir að
um ^etta var gengið undan erfingjum þeirra hjóna og skyldi
ferð' 3 ^amtið vera sjálfseignarstofnun í umsjá biskups. Er hér á
nokkur nýjung í íslenskum eignarrétti því að fram til þessa
kirk U ^nfskyidur og aettir átt allar jarðeignir. Á 11. og 12. öld koma
anÁan' ^irkjulegar stofnanir, eins og klaustur, og mannúðarstofn-
Með 6lriS sæiuk>n' hins vegar til skjalanna sem lögaðilar eigna.
tek' Stofnun sælubúa eða kristbúa er markvisst verið að skapa
þa;st°fna til framfærslu fátækra og til annarra samfélagslegra
Urn a' Tahð er að kristfjárjarðir (kristbú) hafi á síðmiðöldum verið
þ '^0 aHra jarðeigna.24
mál aU hí0lun Hallfríður og Tanni gerðu ekki endasleppt í kirkju-
Staða^r.heldur l°gðu hálfa jörðina „undir Hrauni", sem mun vera
stofn raun' lil kirkjunnar á staðnum og fylgdi henni ríflegur bú-
að þa°^ Musafé, auk kirkjumuna. í máldaga þessum er kveðið á um
kvent r skuli haldinn prestur og djákni. Þar skyldi og haldinn ómagi
Ur ó d.Ur °S ei enginn djákni væri á staðnum skyldi þar karlgild-
vegu ^komaí staðhans. Sésthér mótafyrir fátækraframfærsluá
„ala m hukíunnar, sem átti eftir að þróast. Þá skyldi staðarhaldari
sömU- nutt hvern mann, sem hann hyggur til góðs alinn sé".25 í
(lll8~i elmhd segir að Þorlákur Runólfsson Skálholtsbiskup
hraUn' ^ kati lagt tíundir af 14 bæjum til kirkjunnar á Staðar-
þe^h Væntanlega til þess að styrkja betur fjárhagsgrundvöll
ójj^g f Þjónustu sem veitt var á staðnum. Ákvæði um framfærslu
síast víða í máldögum kirkna.
með 01] Var Sett ar> Keldunúpi, gefið Kristi og Pétri postula, land
ur„ Um gæðum og nytjum. Þar fylgdu fjórir tugir áa og einn vet-
hálf v 3 Sauður, 14 sex álna aura í klæðnaði og mælir korns eða
geeti f ■ matar- Á búinu átti að vera einn kvengildur ómagi, „sem
anö í föt sín og úr". Hálf mörk vaðmáls skyldi greiðast í
23
Díl,
ejna nr' “4' Hefð fyrir gististöðum sem veittu ferðamönnum húsaskjól fyrir
v0 n°U °S hressingu náði allt aftur til fomaldar Grikkja og Rómverja og
arh®tt6SSlr Sta^rr netn<tir „Xenodochien". Kaþólska kirkjan varðveitti lifnað-
túriu 1 sem áttu sér uppmna við Miðjarðarhafið á löngu liðnum
24 Mag01- ^°^ram Fischer, Armut in der Geschichte, bls. 31.
25 j ^Us Hár Lámsson, „Jordejendom", d. 671-677.