Saga - 2003, Page 107

OREIGAR OG UMRENNINGAR
105
°8 auknum föstum og framlögum til fátækra, enda var viðtekinn
*annleikur að slíkt væri guði þóknanlegt. í heitbréfi Eyfirðinga frá
b^nu 1477 lofa menn að gefa ölmusur eftir efnum og ástæðum,
*ndur þó ekki minna en alin. Búlausir menn sem meira áttu en 10
, ndruð skyldu gefa klipping en þeir sem áttu fimm hundruð
b " du gefa kálfskinn. Skyldi þessi ölmusa ganga til þess „sem í búi
Sgur 0g er joér líklegast átt við ómaga sem ekki er rólfær og fær
1 að hafast við á sama stað. Þá skyldi hver maður sem í búi er
^e a málsverð á Guðmundardag og skyldi það vera 2 1/5 mörk
b. ,°rs e^a annar jafnvirður matur.39 Þama er sem sagt gert ráð fyr-
*de*ngu matgjafa á bændaheimilum á tilteknum kirkjulegum
f 1 ls<l°8um. Til glöggvunar á útdeihngu matgjafa er rétt að til-
,rn ^ómságrip frá árinu 1477, en þar er málsverður talin vera
u þriðja mörk smjörs eður annar jafnvirður matur".40
kristilegra lífsgilda í mörg hundmð ár, ekki hvað síst
átt TSU§æða'hefur on efa att þátt í að móta samfélagið í mannúðar-
ustu 1Unclarlógm og hefðbundnar reglur um matgjafir og aðra þjón-
b , þurfamenn hafa einnig átt sinn þátt í að koma upp raun-
e- , stcattakerfi og eftirliti með skattgreiðslum og sýnast þær að
viss.VerÍu leyti hafa verið tengdar föstum, sem allur almenningur
a °g h*gt var að koma eftirliti við. Vegna þess að fram-
Varð preicfthst ehhr 1 peningum heldur matvælum og húsaskjóli þá
hefo atæhratíundin að greiðast á heimilunum sjálfum. Húsgangur
in„. r Jafnan verið neyðarúrræði þeirra sem ekki áttu bjargálna ætt-
Ja sem bar skylda til að framfleyta þeim að staðaldri.
þ Fátækraframfærsla biskupa
fgtff?ern biskupum bar samkvæmt kanónískum rétti að sixma um
]e , Ul8a hefur jafnan verið örtröð snauðra manna á báðum ís-
(]Q5^U hiskupsstólunum. í Hungurvöku segir að ísleifur biskup
sókll ^?®0) hafi haft „óhægt bú fyrir peninga; voru föng lítil, en að-
____uúkil, og var honum erfitt búið."41 Úr þessu rættist með setn-
^ X' nr. 28.
Sni-.. ' nr' „I Anno 1477 málsverður hálf þriðja mörk [1 mörk = um 217 g]
á vr annar Íafnv>rður matur. II Anno 1477 efter gömlu lagi fyrir kerling
u u Þr)ár og hálfa alin. Enn fullar fjórar álnir fyrir karl þungfæran. enn
1 °num að þjóna, þá fimm álnir."
39
40
41
'Hui
ngrvaka", bls. 63.