Saga - 2003, Side 159

AÐ BJARGA GULLFOSSI
157
1 smu
14
en
0 s.13 Greinin ber Guðríði vitni sem listfengum og vönduðum
ndi. Hún fer óhikað með vissar „harðar" staðreyndir, ártöl,
^ Pphæðir og mannanöfn, sem bendir til að hún hafi meira fyrir sér
^áð langminni, þótt hún geri ekki grein fyrir heimildum sín-
°g hafi sýnilega ekki þekkt auðfundnustu samtímaheimild um
U pfossmálið, þ.e. prentaðan dóm Landsyfirréttar.
/ó'r^ Einarsdóttir tók sögu Sigríðar til nýrrar skoðunar *
g... a kvennasöguverki, úrvarpsþáttum sem urðu að bókaflokki.
k^0rg byggir á frásögn Guðríðar og Sigurðar Ragnarssonar, e
nnar lípa aQrar prentaðar frásagnir, t.d. afmælis- og minningar-
ei L.nar' ^eilar bl heimildarmanna sem kunnu frá Sigríði að segja,
n Um systursona hennar.
var það ungur sagnfræðingur, Eyrún Ingadóttir, sem kann-
1 a nýju sögu Sigríðar í Brattholti og birti um hana ritgerð 1994.15
Un Vlsar nákvæmlega til heimilda; hún notar mikið af skjalleg-
sk "f°^nUiri: ^ómskjölum (bæði úr héraði og Landsyfirrétti), sýslu-
s, ^ Urn' kirkjubókum; hún nýtir óbirta samantekt um Sigríði16 og
_J^við nýja frásögn heimildarmanns.17 Það er fyrst í grein
T.rn ó’Uðríði sjá Kennaratal áíslandi III, ritstj. Ólafur Þ. Kristjánsson og Sigrún
^arðardóttir (Reykjavík, 1985), bls. 423. Hún var fædd 1888, alin upp á
rumboddsstöðum í Biskupstungum og búandi þar 1912-1933. Sjá einnig
or Karlsson o.fl: „Jarðir og ábúendur í Biskupstungum". Sunnlenskar
^Sgðir [1] Tungur, Hreppar, Skeid ([Án staðar] 1980), bls. 59-180; þar (bls. 69)
14 g... uðríður talin ábúandi ásamt bróður sínum 1913-1934.
iJT^ ^lnarsdóttir, Úr ævi og starfi íslenskra kvenna II. Erindi flutt í Ríkisútvarp-
15 g 984~19S5 (Reykjavík, 1986), bls. 192-204.
un Ingadóttir, „Fyrsti náttúruvemdarsinni íslands. Sigríður í Brattholti."
vár]S'n8Ur U1 (1994), bls. 57-77. Fyrirsögnin er ekki rökstudd í greininni og
meint bókstaflega (t.d. var Þorsteinn Erlingsson málsvari fossavemdar
ei^n(^an Sigríði, auk þess sem gróðurvemd og dýravernd var hvort tveggja
Ur h' mafslabur í landinu en friðun fossa), heldur lýtur hún að því að Sigríð-
úru ^ * ^rSt lslencllng3 orðið þjóðkunn beinlínis fyrir það að berjast fyrir nátt-
b^uia heimild, bls. 76. Þetta ritaði Jóhann Kr. Ólafsson 1955, þá væntanlega
n a® lesa ntgerð Guðríðar. Hann var Tungnamaður sjálfur, bóndi á Kjóa-
áh' Um * næsla uágrenni Brattholts 1923-1930 (Arnór Karlsson, „Jarðir og
E Uendur", bls. 80).
ur Tó* fn®aUolllr/ „Fyrsti náttúmverndarsinni...", bls. 75-76. Þetta var Eirík-
Var °masson' h 1921, systursonur Sigríðar, sem hafði oft verið í Brattholti og
Bja ^ mn bðudi þar síðustu ár Sigríðar; hann er líka meðal heimildarmanna
8ar Einarsdóttur. Það skiptir máli um mat á ritgerð Guðríðar Þórarins-
16
17