Saga - 2003, Síða 167

AÐ BJARGA GULLFOSSI
165
nern1Öari ^öfundar fylgja yfirleitt þessum vitnisburði Guðríðar,
n'ðara ^or§ Einarsdóttir41 sem hallast að því að trúa á afskipti Sig-
muiinu' °§ Eafi hún síðar af lítillæti neitað hinu sanna. Björg
Urn fyrir sér nákvæma lýsingu á atburðarásinni í afmælisgrein
^ rgríði sjötuga eftir sóknarprest hennar. Hann var orðinn prest-
af fVeitarinnar þegar atburðirnir gerðust og því líklegur til að frétta
rtQjfy111 Eæði fljótt og með fáum milliliðum, og hann ritar 1941,
sem 114 fyrr en Guðríður. Samt voru meira en þrjátíu ár um liðin,
í un \6^Ur yngri gerðum sögunnar ærin tækifæri til að blandast inn
Pphafle
Hér
:legar minningar.
vjr^ er sem sagt enn eitt dæmið um missögn þar sem heimildir
iíkl 9St- no^uð góðar en stangast þó á. Til að meta hvor sögnin sé
Uj ^|.rr ma hugsa sér ýmsar og ólíkar röksemdir,42 en beinast ligg-
l6g j , f ^ ætla að sögnin um afskipti Sigríðar 1907 sé ekki uppruna-
sq, Uri er þá sprottin af algengu og auðskildu ferli í breytingu á
^gnu r” sProttin af al8en8u °8 ---------------------------j “*-o-
að Sein kalla má speglun frásagnaratriða og getur leitt til þei
Tójj^ stæðir atburðir gerist oftar en einu sinni í sömu sögu. Þegar
þá b S re^ncli 1912 að losna undan leigusamningnum um Gullfoss,
setlder ollum saman um að þar hafi vilji Sigríðar ráðið. Og þegar
skiialmenn Sturlu Jónssonar reyndu tvívegis að koma leigunni til
aöj ad rattholti, þá var það í seinna skiptið Sigríður sjálf sem neit-
gaj talca við gjaldinu í fjarveru föður síns.43 Þessi saga frá 1912
þU Veldlega speglast yfir á hliðstæða atburði 1907.
l907C?ar Tómás í Brattholti hafnaði gylliboðum Englendingsins
' Pa var hann að rísa gegn hreyfingu um fossakaup eða „fossa-
t d ®lnl°Idun sögunnar að sleppa Tómasi og eigna Sigríði hlutverk hans,
41 Bjöi-9 málaferlum.
12 Saui?- *narsdóttir, Úr ævi og starfi..., bls. 196.
Si ‘maheilnildin, Þjóðólfur, talar um Tómas einan. En að lesa út úr því að
styj, Ur hafi hvergi komið nærri, það væri ályktun af þögn heimildar sem er
greiri°r °8 bersýnilega ekki tæmandi. Presturinn, sr. Eiríkur Stefánsson, ritar
aiUj^ ar Um Sigríði siðar þar sem þetta er ekki ítrekað, en það þarf ekki að vera
söp 6n hlhtssemi við gömlu konuna, sem hann vissi þá að hafði andmælt
43 ^ nni-
(RevU^rre"ítanÍamar °8 hæstaréttardómar í íslenzkum málum X. 1917-1919
rteitaJaVÍk' !920), bls. 572-579. í fyrra skiptið hafði Tómas verið heima og
Segir *íalfur, en Guðríður Þórarinsdóttir („Sigríður í Brattholti", bls. 123)
þvj, eins frá einni heimsókn þar sem Sigríður verður fyrir svörum, og er
b' gt í fleiri frásögnum.