Saga - 2003, Síða 185

SÖGULEG HAGFRÆÐI
183
*risveinn Norths var Þráinn Eggertsson, prófessor í hagfræði
I riaskóla íslands og víðar. Með bókinni Economic Behavior and
>n LUtÍ°nS mn se8Ja riráinn hafi tekið saman og útskýrt öll meg-
hafg1.n 1 nýíu kerfishagfræðinni á vísindalegan hátt.12 En hann
^., 1 a^Ur útskýrt kjarna hennar stuttlega í prýðilegri grein í Fjár-
iska h°!,^WW 13 ^arkmiC) þessarar hagfræði er að sameina nýklass-
kj nagfræði og raunveruleikann, samanber þessi orð Þráins: „Það
Slr Vi^*' að ekkert þjóðfélag fengi staðist, ef menn hegðuðu sér al-
nr ••• eins og Homo economicus."u Þráinn leggur á það mikla
að samtímis athugun á hagrænni breytni einstaklinga þurfi
$a °ua stofnanaumhverfi mannsins, ríkið og leikreglur þess. í því
ej engi er megináherslan á tvo þætti: nauðsyn þess að lög um
fj. arrétt og viðskiptalíf séu skýr og að góð sátt ríki um hagræn
fél Ktnir> 1 samfélaginu. Mikilvægt er að áliti Þráins að hvert sam-
Sairf ^ni Vie) sameiginlega hugmyndafræði sem tengi þegnana
n' °g að almenn sátt sé um hana. Raunar hefur kenningin um
^i^’SÍHlega hugmyndafræði sem tengingu eða lím hagkerfisins
sj^ kynnt víðar, t.d. gerði ég það í doktorsritgerð minni og enn þá
áh 1 kuk'nni UPP er boðið ísaland,15 í báðum verkum gætir beinna
ri a frá Karl Polanyi og Douglass C. North.16
12 þr-.
a>nn Eggertsson, Economic Behavior and Institutions. Cambridge surveys ofeco-
13 dterature (Cambridge, 1990).
a'nn Eggertsson, „Almenn kenning um hagkerfi. Fáein brot." Fjármálatíð-
l4þr (l984:l),bls. 29-39.
j^ainn Eggertsson, „Almenn kenning um hagkerfi. Fáein brot," bls. 37. —
sk.°ni° economicus er nafngift sem notuð er um þá sem haga sér að öllu leyti
15 v' fyngreindum grundvallarforsendum nýklassismans.
. s 1 '-■nnnarsson, Monopoly Trade and Economic Stagnation. Studies in the For-
^Sn Trade oflceland 1602-1787 (Lund, 1983), bls. 175, og sami, Upp er bodið ísa-
265 n°kunaroerslun og íslenskt samfélag 1602-1787 (Reykjavík, 1987), bls.
.
ar Polanyi (1886-1964) var ungverskur að uppruna en dvaldi 1919-1933 í
'narborg þar sem hann var blaðamaður og hugmyndasmiður austurískra
Uð °emoicraia- Honum ofbauð að sjá hvemig hægri öflin þar í landi tvinn-
þ saman kaþólska íhaldssemi og nýklassíska hagfræði. Þetta, ásamt baráttu
|ýns v'ð stalíníska kommúnista, gerði hann að svörnum andstæðingi allrar
gmálahyggju. Árin 1933-1940 dvaldi hann í London og kenndi þar við
. ° a verkalýðshreyfingarinnar. En 1940 fékk hann boð um starf við banda-
®n háskóla; frá 1947 var hann prófessor við Columbiaháskólann í New
0rk. Frægasta bók hans, The Great Transformation (1944), hafði fljótt mikil