Saga - 2003, Page 218

216
MÁR JÓNSSON
samtíð hans (bls. 86-99). Honum ferst það vel úr hendi, en skjátlast
þó þegar hann lætur að því liggja að jarðabókina hafi þeir Arni og
Páll Vídalín í fyrstu ætlað að vinna upp úr skýrslum jarðeigenda en
síðan horfið að því að ferðast sjálfir um landið (bls. 93). Þeim var fra
upphafi gert að fara um landið og strax sumarið 1702 unnu þeir
jarðabók í nokkrum hreppum á Vesturlandi. Nátengd að efni er
grein eftir Mats Malm um áhuga Norðurlandabúa á íslenskum
handritum, einkum á 17. öld (bls. 101-107). Næst er grein Sveins
Yngva Egilssonar um eddur, sögur og íslenska rómantík (bls-
109-116) og síðan fjallar Óskar Bjamason um viðhorf manna til ís*
lenskra fornsagna í Þýskalandi á fyrri hluta 20. aldar (bls. 121-129)-
Þá kynnir Andrew Wawn hugmyndir manna um hin fornu Norð-
urlönd á Bretlandi og í Bandaríkjunum, einkum á 19. öld (bls.
131-142). Jón Karl Helgason tekur fyrir deilur um fornritaútgáfur
Halldórs Laxness og félaga fyrir miðja síðustu öld (bls. 145-155)-
Hann er einn höfunda í bókinni um það að viðra gagnrýnið viðhorf
á viðteknar skoðanir þegar hann segir frá eigin brjósti að myndmál
manna í þeim deilum hafi „um langa hríð einkennt umræður Is-
lendinga um menningarmál og birtist meðal annars í stirðnuðum
hugtökum á borð við „bókmenntaarfur" og „menningarverð-
mæti"" (bls. 147). Aðalsteinn Ingólfsson lýkur þessum bálki með
áhugaverðri en dálítið sundurlausri umfjöllun um sagnaarfinn og
myndlist síðustu aldar (bls. 157-169). Um þessar greinar allar má
segja að þær sýna ágætlega hvemig áhugi manna á handritum
breyttist í samræmi við menningarstrauma og pólitísk viðhorf, jafnt
erlendis sem hérlendis. Þó sakna ég ítarlegri umfjöllunar um út-
gáfu- og þýðingarstarf í Kaupmannahöfn undir lok 18. aldar og a
fyrri hluta 19. aldar, sem skipti sköpum fyrir aðgengi almennra les-
enda að íslenskum fomritum. Malm rétt tæpir á þessu (bls. 107) en
aðrir ekki. Útlistun á því hvemig fræðimennska hefur þróast á ekki
síður erindi við almenning en samantekt á niðurstöðum fræðilegra
athugana.
Gísli Sigurðsson „og fleiri", eins og segir í efnisyfirliti, skrifa
grein um handritamáhð og það hvernig handritum var skipt á milk
stofnana sem kenndar em við Árna Magnússon í KaupmannahÖfn
og Reykjavík (bls. 171-177). í lok þeirrar greinar er heldur daufleg
umfjöllun um það hvar íslensk handrit em stödd í heiminum. Eg
hefði viljað sjá meira um það málefni, til dæmis með umfjöllun um
einstök söfn eða sérlega áhugaverð handrit. Vísir að slíku er inn-