Saga - 2003, Qupperneq 244

242
RITFREGNIR
Boje Mortensen. Hann tók við útgáfunni af Inger Ekrem sem lést árið 2000.
Eru þau skráð sameiginlega fyrir skýringum og latínutexta útgáfunnar. Ut-
gáfunni fylgir einnig löng ritgerð um Historia Norwegie eftir Ekrem en þar
sem hún dó frá henni tók Lars Boje Mortensen þann pól í hæðina að rita
nýjan inngang.
Utgáfumar em hvor með sínu móti. Utgáfa Historia Norwegie er um
100 blaðsíðum lengri en útgáfa McDougall-bræðra og er það að hluta tU
vegna þess að þar em fmmtextinn og þýðingin prentuð hlið við hlið a
hverri opnu. Er útgáfan að sjálfsögðu betri fyrir þær sakir þar sem lesend-
um gefst þá tækifæri á að bera þýðinguna saman við fmmtextann-
McDougall-bræður láta hins vegar þýðinguna nægja. Latínutextinn er ekki
prentaður með og má það kallast nokkur skaði. A hinn bóginn er hann
bættur með rækilegum inngangi og afar ítarlegum athugasemdum seffi
prentaðar em í bókarlok. Að þeim er ekki síst mikill fengur.
Áður hefur Vikingafélagið gefið út Ágrip af Noregskonungasöguff11
þýðingu Matthews Driscolls sem jafnframt prentaði íslenska textann. Þo er
sú bók öllu styttri en útgáfa McDougall-bræðra og veldur því ekki lengd-
armunur textanna heldur færri og styttri skýringargreinar. Bækurnar í rrt'
röð Víkingafélagsins em litlar og nettar og því hefur ekki verið rúm f}'rir
hvorttveggja, ítarlegar skýringar og báða textana. Er þetta raunar svipuð
leið og farin var í ágætri þýðingu eftir Theodore M. Andersson og Kaff
Ellen Gade á Morkinskinnu sem út kom í Islandica-ritröð Cornell-háskóla
árið 2000.
Þó að Historia Norwegie og rit Theodoricusar munks séu hvorttveggj3
norsk latínurit em þau að mörgu leyti eins og eldur og vatn. Theodoricus
beinir sjónum sínum fyrst og fremst að norskum konungum, frá Haraldi
hárfagra fram að Sigurði Jórsalafara. Á hinn bóginn auðgar hann sögu sxffU
með lærðum útúrdúmm þar sem hann setur Noregssöguna í alþjóðlegt sarff'
hengi. Greinilegt hefur þótt að Theodoricus hafi verið mjög lærður og undff
áhrifum frá hinum vísu munkum í Viktorsklaustri í París. Hann tileinkar rit
sitt Eysteini Erlendssyni erkibyskupi í Niðarósi sem var menntaður þar
syðra. Yfirleitt hefur það verið talið sett saman nálægt 1180 og í inngangi siff'
um færir Peter Foote sterk rök fyrir því að það hafi verið samið 1177-1178-
Lars Boje Mortensen færir rök fyrir því að Historia Norwegie muni vera
frá svipuðum tíma, sett saman milh 1160 og 1175. Það er þó rit af öðm tagr-
í fyrsta lagi er þar ekki aðeins rakin saga Noregskonunga heldur hefst þad
á landalýsingu, svipað og Hamborgarbyskupasaga Adams frá Brimum seff>
rituð var á 11. öld. Enn fremur er þar rakin saga fomra norskra konung3
sem einnig segir frá í Ynglingasögu í Heimskringlu. Á hinn bóginn er
numið staðar með komu Ólafs helga til Noregs árið 1015.
Fyrir örfáum ámm vom fáar norrænar konungasögur til á ensku en a
því hafa nú orðið snögg umskipti, ekki síst fyrir tilstuðlan Víkingafélagsff15