Saga - 2003, Page 247

RITFREGNIR
245
ist Pre-industrial navigation in the North og hið þriðja The position of the Kare-
Han Autonomous Socialist Republic within the Soviet Union in the 1920s and 30s.
Annað hringborðsefnið skipulagði Þorsteinn Vilhjálmsson vísindasagn-
fræðingur og stýrði hann umræðum. Þorsteinn ritar inngang að efninu í
bókinni og á auk þess grein í ritinu undir þessum lið og eins þeir Páll Berg-
þórsson veðurfræðingur og Uwe Schnall sagnfræðingur. Alhr fjalla um það
hvernig sæfarendur fóru að því að rata á miðöldum og greinir menn m.a. á
Um það hve mikið miðaldamenn studdust við siglingatæki og hvort þeir
voru háðir þeim eða ekki.
I ritinu er að auki birtur 21 stakur fyrirlestur og meðal ónefndra fyrirles-
ara eru Skúh Sigurðsson vísindasagnfræðingur sem glímir við spuminguna
«Why has it been so difficult to recognize that twentieth-century Icelandic
society is first and foremost a product of technology?", ennfremur Haraldur
Ólafsson mannfræðingur sem telur að ritun íslendingasagna á 13. öld hafi
valdið mestu um samkennd íslendinga, gert þá að þjóð, Gísli Pálsson mann-
fræðingur sem fjallar um dagbækur Vilhjálms Stefánssonar, Magnús Magn-
ússon eðlisfræðingur sem fjallar um „Intemational co-operation in Arctic
sdence" og Jón Þ. Þór sagnfræðingur sem nefnir efni sitt „Fisheries in the
traditional Icelandic society". Birgitta Linderoth Wallace fornleifafræðingur
fjallar um norræna menn á Nýfundnalandi og Lise Gjedsso Bertelsen forn-
leifafræðingur heldur því fram að Þór frá Eyrarlandi sé í raun Knstur.
Um heildarsvip verksins má segja að við fyrstu sýn virðist það allósam-
stætt að efni en reynist við nánari könnim gefa færi á gagnlegum saman-
burði milli einstakra svæða, t.d. á landbúnaði, menningu og tengslum við
umheiminn. Athyglinni hefur hér einkum verið beint að Islandi almennt og
Grænlandi og Norður-Noregi á fyrri tíð en síður að Alaska og kanadfsku og
fússnesku efni. Þetta er trúlega mest í samræmi við áhugasvið lesenda Sögu
almennt. Margt ónefnt er þó athyglisvert, t.d. hversu mjög Kirjálaland (Kar-
elen, Karelia) kemur við sögu. Landið var að hluta bitbein Finna og Sovét-
manna og er fjallað um það í áðurnefndu hringborðsefni sem er angi af
finnsku rannsóknarverkefni með aðild rússneskra fræðimanna. Er það
gleðilegur vottur um lok kalda stríðsins og þíðu í samskiptum þjóða. Hall-
dór Ásgrímsson utanríkisráðherra setti ráðstefnuna og gat þess í ávarpi
sínu að pólitísk samvinna á norðurslóðum væri auðveldari eftir lok kalda
stríðsins. Þetta á greinilega við um fræðilega samvinnu líka. í hinum stöku
fyrirlestrum er ennfremur margt athyglisvert fyrir þá sem hafa áhuga á
fræðum um norðurheimskautssvæðið almennt.
Má nærri geta að skipulagning ráðstefnunnar og útgáfa bókarinnar hef-
Ur verið mikið verk og hefur Ingi Sigurðsson öðrum fremur haft veg og
vanda af því. Jón Skaptason vann að ritstjóm bókarinnar með honum og
hafa þeir unnið gott starf.
Helgi Þorláksson