Morgunblaðið - 06.09.2010, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. SEPTEMBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
SigmundurDavíðGunn-
laugsson skrifaði
merka grein í
laugardagsblaðið. Greinin var
merk vegna efnis hennar. En
þó fyrst og fremst dró hún að
sér athygli vegna þess að
greinarhöfundur var ekki að
vefja sig inn í hávaða dagsins
og dægurumræðuna í von um
að hans hagur myndi við það
vænkast. Öðru nær. Hann tók
þreklega á móti henni. Það
gefur til kynna að nokkuð sé
spunnið í hinn unga formann
Framsóknarflokksins. Í fljótu
bragði mætti ætla að ekki væri
það vegurinn til vinsælda að
bera blak af kirkjunni um
þessar mundir og sýna hve
umræðuna um hana hefur bor-
ið af leið. Stjórnmálamenn
forðast yfirleitt slíka vegi, svo
sletturnar úr holunum hans
lendi ekki á þeim sjálfum.
Ríkisútvarpið hefur farið
fyrir þeim sem reynt hafa að
nýta sér að kirkjan stendur
höllum fæti. Baugsmiðlarnir
eru svo skammt undan. Rík-
isútvarpinu finnst jafn sjálf-
sagt að tengdasonur Stíga-
móta stjórni umræðunni um
þessi mál þar á bæ og systir
Exista umræðunni um banka-
hrunið. Af hverju telur þetta
„öryggistæki“ þjóðarinnar það
í sínum verkahring að tryggja
að ómarkviss umræða um við-
kvæm mál leiði til þess að sem
flestir fari úr þjóðkirkjunni?
Látum það vera þegar reynt
var að gera atlögu að einkafyr-
irtækinu Morgunblaðinu við
ritstjóraskipti,
og að þá skuli
Ríkisútvarpið
hafa farið mik-
inn í fréttum og
haft klukkutímum saman á
textavarpi sínu ábendingu um
númer sem þeir ættu að
hringja í sem vildu hverfa frá
áskrift að blaðinu! Hafa verð-
ur góðan skilning á því að æst-
ustu samfylkingarmenn þar á
bæ hafi þá verið ófærir um að
stjórna tilfinningum sínum.
En ætla mætti að um þjóð-
kirkjuna giltu önnur lögmál,
þótt ekki væri nema vegna
stjórnarskrárlegrar stöðu
hennar. En eins og Sigmundur
Davíð benti á virtist „frétta-
flutningurinn aðallega ganga
út á að tengja saman umræðu
um kirkjuna og kynferðisbrot
á einn eða annan hátt“. Og
einnig segir í greininni:
„Hvaða mál sem dugði til að
halda umræðunni gangandi
var því gripið og ef ekkert nýtt
gerðist var sama fréttin sögð
að morgni, í hádeginu og á
kvöldin.“ Og formaður Fram-
sóknarflokksins bendir og á að
innan um þennan fréttaflutn-
ing var „hringt ítrekað í þjóð-
skrá svona eins og til að at-
huga hvort umræðan væri
ekki farin að hafa áhrif, nánast
eins og söfnunarátak með öf-
ugum formerkjum“. Því miður
er ekkert ofsagt í nefndri
grein. Og því miður er það
einnig rétt hjá Sigmundi Dav-
íð að þjónum kirkjunnar hefur
ekki öllum tekist vel upp við að
gæta hlutar hennar, og í stöku
tilfelli gert illt verra.
„Söfnunarátak með
öfugum formerkjum“}Ódeigur formaður
Forráðamennfyrirtækisins
Gaums hafa lýst
yfir opinberlega
og eins fyrir rétti í
Lundúnum að
fyrirtækið sé
gjaldþrota. Þær yfirlýsingar
komu ekki á óvart. En einmitt
þá þykir Arionbanka rétta
tækifærið til að gera „kyrr-
stöðusamning“ við fyrirtækið.
Virðist það enn ein greiðslan
fyrir að Jóhannes Jónsson
hætti að vera stjórnarformað-
ur í umboði bankans í fyrir-
tæki sem hann og aðrir eig-
endur þess höfðu sett vendi-
lega á höfuðið. Engin skyn-
samleg skýring hefur verið
gefin á þessum furðulega
gerningi. En hann hefur meðal
annars þá þýðingu að á meðan
er ekki hægt að gera kröfu til
þess að tilraunum til þess að
skjóta undan eignum verði
hætt og slíkum gerðum gjörn-
ingum rift, eins og
ber að gera í gjald-
þrotameðferð.
Ekki nóg með það.
Á meðan á „kyrr-
stöðunni“ stendur
gengur dag hvern
á þann tíma sem menn hafa til
að grípa til slíkra úrræða.
Bankinn er með öðrum orðum
að gefa þessum risaskuldurum
sínum sérstakt tækifæri til að
komast upp með slíka gern-
inga. Og það er gert þótt flóð
frétta hafi borist um að ein-
mitt þessir sömu aðilar hafi
einskis svifist í slíkum efnum.
Kominn er tími til að rann-
sakað verði hvaða heljartök
þessir tilteknu aðilar, sem
ýmsir telja mestu svindlara
Íslandssögunnar, hafa á
stjórnendum Arion- og Lands-
banka og skilastjórnum fyr-
irrennara þeirra. Slík rann-
sókn þolir bersýnilega enga
bið.
Fréttir um kyrr-
stöðusamninga við
eigendur Gaums
hafa vakið furðu}
Kostulegur
kyrrstöðusamningur
Þ
að eru erfiðir tímar.
Þegar skórinn kreppir hjá fyr-
irtækjum í landinu, þá bregðast
þau við með hagræðingu, sem oft
fylgja uppsagnir. Það er nauðsyn-
legt til þess að endar nái saman. Annars eru
þau rekin með viðvarandi tapi og fljóta sofandi
að feigðarósi. Slík sigling getur ekki annað en
endað illa, og því lengur sem hún dregst á lang-
inn, þeim mun fleiri dragast með í fallinu. Það
þekkjum við frá aðdraganda hrunsins.
En þetta vita nú allir. Eða hvað?
Ekki er að sjá að ríkissjóður sé rekinn á heil-
brigðum rekstrarforsendum. Tapið á ríkissjóði
er geigvænlegt í hverjum mánuði og það er
skuldasöfnun sem einhvern tíma þarf að horf-
ast í augu við. Það er verið að skuldsetja þjóð-
ina inn í framtíðina, okkur sjálf og komandi
kynslóðir.
Víst er ömurlegt að þurfa að segja upp fólki, ekki síst
fyrir stjórnmálamenn sem þurfa atkvæði í næstu kosn-
ingum. En það er sá veruleiki sem blasir við. Ef ekki verð-
ur tekið á vandanum strax, þá versnar bara ástandið og
niðurstaðan verður enn sársaukafyllri en ella.
Það sést vel á launalið ríkisreiknings að hagræðingin er
sáralítil. Það er nefnilega ómögulegt að hagræða að neinu
marki í ríkisrekstri án þess að segja fólki upp. Jóhanna
slær sér á brjóst fyrir að fækka ráðherrum, en samt er
fjöldi ráðherra sá sami og þegar ríkisstjórnin tók við.
Hversu margir ráðherrar hafa verið á biðlaunum þennan
skamma tíma sem ríkisstjórnin hefur setið?
Svo er talað um hagræðingu með sameiningu
ráðuneyta, en er það raunhæft án uppsagna?
Nú er ég enginn fylgismaður þess að fjölga
fólki á atvinnuleysisbótum, en það er þó betra
en atvinnubótavinna.
Það kemur meðal annars fram í Drauma-
landinu eftir Andra Snæ Magnason að það er
ekki hlutverk stjórnmálamanna að sjá fólki
fyrir verkefnum. Það er æskilegra að frum-
kvæðið spretti úr grasrótinni. Fólk sem kemur
út á vinnumarkaðinn finnur sér eitthvað að
gera, svo lengi sem atvinnulífinu eru búin hag-
stæð skilyrði – jarðvegurinn er frjór. Það út-
vegar sér vinnu, fer í nám eða stofnar eitthvað
nýtt. Þegar losnar um vinnuaflið leysist kraft-
ur úr læðingi.
Við eigum ekki að horfa til Austur-
Þýskalands í ríkisrekstri, gamla DDR, þar sem fólk var
eins og „sombíur“ eða lifandi dautt, í skugga hins opinbera
og enginn jarðvegur fyrir frumkvæði fólks. DDR gróf sína
eigin gröf, en handan girðingarinnar blómstraði allt.
Ríkið er ekki öndunarvél fyrir fullfrískt fólk.
Hinn kosturinn, eins og ég nefndi áður, er að stuðla að
því að tekjur ríkissjóðs verði meiri, þannig að þær standi
undir „fastakostnaðinum“ við það að reka velferðarsam-
félag.
En til þess þarf að skapa hagstæð skilyrði fyrir atvinnu-
lífið og móta framtíðarsýn, sem fólk hefur trú á. Það virð-
ist ekki ofarlega á forgangslistanum.
Pétur
Blöndal
Pistill
Það kemur að skuldadögum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Sunna Ósk Logadóttir
sunna@mbl.is
Ó
löglegum innflytj-
endum í Bandaríkj-
unum hefur fækkað í
fyrsta skipti í um tvo
áratugi. Frá árinu 2007
hefur þeim fækkað um 8% og eru í
dag, samkvæmt nýútkominni
skýrslu, 11,1 milljón. Þrátt fyrir
þetta eru ólöglegir innflytjendur um
4% allra þeirra sem búa í Bandaríkj-
unum.
Ástæður fækkunarinnar eru
raktar til nokkurra þátta, m.a. slæms
efnahagsástands í Bandaríkjunum
sem innflytjendur flýja og hertra að-
gerða stjórnvalda við að vísa fólki úr
landi. Þá er ofbeldisalda í Mexíkó
undanfarið einnig talin hafa haft
töluverð áhrif. Ofbeldið beinist m.a.
að fólki frá öðrum löndum rómönsku
Ameríku sem reynir að komast til
Bandaríkjanna í gegnum Mexíkó.
Hvað sem veldur er ljóst að færri
reyna eða yfir höfuð komast nú ólög-
regla yfir landamærin.
Umdeild lagasetning
Fólki frá Karíbahafi, Mið-
Ameríku og Suður-Ameríku, sem
freistar þess að ná yfir landamæri
Bandaríkjanna í suðri, hefur snögg-
lega fækkað umtalsvert. Samkvæmt
upplýsingum Pew Hispanic Center í
Bandaríkjunum leiðir það m.a. af
hinum nýju og umdeildu innflytj-
endalögum í Arizona-ríki.
Lögin voru samþykkt fyrr á
þessu ári en eru nú fyrir alrík-
isdómstóli landsins. Stjórn Obama
forseta telur lögin stangast á við
stefnu stjórnvalda í innflytjenda-
málum og ala á fordómum. Yfirvöld í
Arizona segja landslög hins vegar
ekki gagnast til að ná tökum á hinum
mikla vanda sem straumur ólöglegra
innflytjenda sé og því hafi þau neyðst
til að grípa til sérstakrar lagasetn-
ingar í ríkinu.
Fleiri ólöglegir innflytjendur yf-
irgefa Bandaríkin en áður og hefur
þar aukin áhersla á brottvísun og eft-
irfylgni með henni, haft mikið að
segja. Aldrei hefur fleiri innflytj-
endum verið vísað úr landi en í fyrra,
eða um 389 þúsund manns, sam-
kvæmt opinberum tölum.
„Það er erfitt að átta sig á
hversu stórt hlutverk slæmt efna-
hagsástand leikur í þessari fækkun,“
segir Jeffrey Passel, lýðfræðingur
hjá Pew Hispanic Center. Hann seg-
ir fólk nú telja hættulegra en áður að
fara ólöglega yfir landamærin frá
Mexíkó og þá séu flutningarnir mun
kostnaðarsamari en áður. Atvinnu-
horfur í Bandaríkjunum séu nú um
stundir oft ekkert betri en í heima-
landinu.
Myrtir í Mexíkó
Óvenjulegt er hversu mikið
ólöglegum innflytjendum frá öðrum
löndum rómönsku Ameríku en
Mexíkó hefur fækkað eða um 22%
milli áranna 2009 og 2007. Þykir
þetta benda til þess að ofbeldi, sem
fólk frá þessum löndum á á hættu að
verða fyrir í Mexíkó á leið sinni til
Bandaríkjanna, hafi mikinn fæling-
armátt.
Í síðustu viku fundust lík 72
manna á búgarði í Norður-Mexíkó en
þúsundir fólks frá nágrannalönd-
unum hverfa þar í landi á leið til fyr-
irheitna landsins. Oft er því rænt af
glæpahópum sem vakta landamærin
og krefjast lausnargjalds sem enginn
getur svo greitt. Í kjölfarið er fólkið
líflátið eða hneppt í þrælkunarvinnu.
Mexíkósk stjórnvöld standa ráð-
þrota gagnvart þessum vanda og við-
urkenna að litla vernd sé hægt að
bjóða þeim mikla fjölda fólks sem fer
í gegnum Mexíkó á ferð sinni til
Bandaríkjanna.
Reuters
Morð Lík um 20 manna frá Hondúras, sem fundust við landamæri Mexíkó
að Bandaríkjunum í lok ágúst, voru flutt heim í síðustu viku.
Grasið fölnað handan
landamæranna
Hvenær voru ólöglegir innflytj-
endur í Bandaríkjunum flestir?
Líklega árið 2007, þá um tólf
milljónir. Talið er að þeim hafi
fækkað um eina milljón á tveim-
ur árum.
Hvernig er fjöldinn
reiknaður út?
Notast er við árlegt manntal en
þar sem fólk gefur ekki fúslega
upp aðstæður sínar er áætluð
prósenta ólöglegra innflytjenda
dregin frá fjölda þeirra sem
segjast fæddir í öðru landi en
Bandaríkjunum. Aðferðin er við-
urkennd af yfirvöldum.
Hafa hert innflytjendalög
í Arizona-ríki eitthvað með
fækkunina að gera?
Já, en lögin, sem staðfest voru í
ríkinu í ár, eru nú á leið fyrir al-
ríkisdómstól til að fá úr því
skorið hvort þau standist lands-
lög.
Eru fleiri fylki að
herða sína löggjöf?
Já, eftir að Arizona-lögin voru
staðfest hafa fleiri en tólf ríki
ætlað sér að fylgja í kjölfarið í
þeim tilgangi að reyna að fækka
ólöglegum innflytjendum. Meðal
þeirra eru Flórída, Virginía, Suð-
ur-Karólína og Utah.
Spurt&svarað