Morgunblaðið - 20.10.2010, Blaðsíða 4

FRÉTTASKÝRING
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Talsvert fleiri íbúar á hjúkrunar- og
dvalarheimilum aldraðra taka þátt í
rekstrarkostnaði heimilanna nú en
fyrir þremur árum. Hámarks-
greiðsluþátttaka er meira en 70.000
krónum hærri en árið 2007. Á sama
tíma hefur öldrunarrýmum fækkað
um rúmlega 350.
Álíka margir íbúar öldrunarstofn-
ana greiða hámarksgjald fyrir dvöl-
ina nú og fyrir þremur árum, en
gjaldið hefur hækkað umtalsvert. Í
júlí síðastliðnum greiddu 39 vist-
menn hámarksgreiðslu, sem er tæp-
ar 282.000 krónur á mánuði. Árið
2007 var þetta hámarksgjald greitt
af 38 íbúum hjúkrunar- og vistheim-
ila, en þá var það talsvert lægra, eða
um 210.000 krónur. Í júlí í ár var
kostnaðarþátttaka íbúa á öldr-
unarstofnunum samtals um 99 millj-
ónir. Sé gert ráð fyrir að hún sé svip-
uð alla mánuði ársins gæti upphæðin
á ári verið um 1,2 milljarðar.
Yfir 16% borga yfir 100.000
Þeim sem eru í næsthæsta gjalda-
flokknum hefur fjölgað mikið frá
ágúst 2007. Þá greiddu tveir vist-
menn öldrunarstofnana upphæð,
sem þá var á bilinu 200.001 – 210.178
krónur. Í júlí í ár greiddu 74 vist-
menn gjald í þessum flokki, en það
hefur hækkað verulega og er nú á
bilinu 200.001 – 281.870 krónur.
Það sama á sér stað í næsta gjald-
flokki fyrir neðan, sem er á bilinu
100.001 – 200.000 krónur. 141 vist-
maður greiddi þessa upphæð í ágúst
2007, en 264 í júlí 2010. Þegar þrír
hæstu gjaldaflokkarnir eru lagðir
saman kemur í ljós að nú greiða yfir
16% íbúa öldrunarheimila yfir
100.000 krónur í mánaðarlegan dval-
arkostnað úr eigin vasa. Sambæri-
legur fjöldi árið 2007 var rúm 5%.
Færri borga ekki neitt
Árið 2007 greiddu 203 eða 7,5%
vistmanna á öldrunarheimilum
50.001 – 100.000 krónur í mán-
aðarlegt dvalargjald. Í ár var talan
komin upp í 305 sem eru 13%. Vist-
menn í næstlægsta gjaldaflokknum,
sem er 1000 – 50.000 krónur, voru
568 eða um 24% í júlí í ár, en árið
2007 voru þeir 476 eða um 17%.
Enn tekur þó stór hluti íbúanna
ekki þátt í greiðslunni, en þeim hefur
samt fækkað mikið. Um 47% allra
þeirra sem dvöldu á öldrunarstofn-
unum í júlí síðastliðnum greiddu
engan dvalarkostnað. Hlutfall þeirra
hefur lækkað jafnt og þétt frá árinu
2007, en þá var það 68%.
Tryggingastofnun ríkisins greiðir
dvalar- og hjúkrunarheimilum dag-
gjöld. Daggjöld eiga að borga fæði,
umönnun, læknisþjónustu og lyf.
Gjaldið er 9.267 krónur á dag vegna
íbúa á dvalarheimilum, sem eru um
287.000 á mánuði. Samsvarandi
greiðsla Tryggingastofnunar vegna
íbúa á hjúkrunarheimilum er á bilinu
558.000 til 691.000 á mánuði, það fer
eftir þörf fyrir hjúkrun og umönnun.
Greiðsluþátttaka yfir 65.005 kr
Á vef Tryggingastofnunar ríkisins
segir að þátttaka íbúa í kostnaði á
öldrunarheimilum sé tekjutengd og
reiknuð út á grundvelli tekjuáætl-
unar. Nemi mánaðartekjur íbúa yfir
65.005 kr á mánuði eftir skatt, þá
tekur hann þátt í dvalarkostnaði
með þeim tekjum sem umfram eru.
Greiðsluþátttaka fer þó aldrei yfir
hámarkið, sem nú er 281.871 króna.
Viðkomandi heimili innheimtir hlut
íbúa í dvalargjaldinu.
Að lokinni álagningu skatt-
yfirvalda ár hvert, er greiðsluþátt-
takan gerð upp hjá íbúunum. Þá eru
bornar saman þær tekjur á tekju-
áætlun sem þátttakan var reiknuð út
frá og endanlegar tekjuupplýsingar í
skattframtali. Tryggingastofnun
gerir þátttökuna upp við heimilin
sem sjá svo um að gera upp við íbúa.
Ef í ljós kemur að þátttakan var of
lág, innheimtir heimilið það sem
vantar upp á. Komi hins vegar í ljós
að þátttakan var of há, endurgreiðir
heimilið inneignina.
Fjármagnstekjur nú sýnilegar
Þessa miklu aukningu í kostn-
aðarþátttöku aldraðra virðist helst
vera hægt að skýra með fjármagns-
tekjum íbúanna, en frá því að banka-
leynd var aflétt árið 2009 urðu þær
sýnilegar. „Þetta er helsta skýr-
ingin,“ segir Þorgerður Ragn-
arsdóttir, framkvæmdastjóri hjá
TR. „En aukin lífeyrissjóðseign hef-
ur hugsanlega líka áhrif á greiðslu-
þátttökuna.“
Á síðasta ári ofgreiddi Trygg-
ingastofnun um 3,3 milljarða króna
vegna vanáætlaðra fjármagnstekna.
Að sögn Þorgerðar voru um 20-30
milljónir af þeirri upphæð vegna bú-
setu í dvalarrýmum.
Á sama tíma hefur plássum á öldr-
unarstofnunum fækkað. Í ágúst 2007
voru 2690 hjúkrunar- og dvalarrými
á landinu, nú eru þau 2338. Þetta er
einkum til komið vegna breytinga á
vistunarmati, en einnig hefur hjúkr-
unarrýmum fækkað við að fjölbýlum
hefur verið breytt í einbýli.
Borga 100 milljónir á mánuði
 Einn af hverjum sex íbúum öldrunarstofnana greiðir meira en 100.000 krónur á mánuði í dvalargjöld
 Hámarksgreiðsluþátttaka hefur hækkað um 72.000 krónur á þremur árum  Rýmum hefur fækkað
Morgunblaðið/Kristinn.
Borga Undanfarin ár hefur greiðsluþátttaka aldraðra í kostnaði við dvöl á öldrunarstofnunum aukist jafn og þétt.
Peningar undir kodda
» Í ágúst 2007 tóku 860
íbúar á öldrunarstofnunum
þátt í rekstrarkostnaði, þeir
voru 1250 í júlí síðast-
liðnum. Á sama tíma hefur
öldrunarrýmum fækkað um
350.
» Árið 2007 tóku 68% allra
þeirra sem dvöldu á öldr-
unarstofnunum engan þátt í
rekstrarkostnaði. Í júlí síð-
astliðnum var þetta hlutfall
komið niður í 47%.
» Bankainnistæður hafa
ekki áhrif á greiðslur frá
Tryggingastofnun. Aftur á
móti hafa fjármagnstekjur
eða vextir, sem myndast af
innistæðunni, áhrif.
» Dæmi eru um að eldra
fólk taki fé sitt út af banka-
reikningum og setji það í
bankahólf til að losna undan
endurgreiðslukröfu Trygg-
ingastofnunar vegna fjár-
magnstekna.
Kostnaðarþátttaka vistmanna
í rekstri hjúkrunar- og dvalarrýma í ágúst 2007 og júlí 2010
Tölurnar sýna hlutfall af öllum íbúum
hjúkrunar- og dvalarheimila
Ágúst 2007 Júlí 2010
0 kr. 1.000-50.000 kr.
50.001-
100.000 kr.
100.001-
200.000 kr.
200.001 kr.
og meira
68%
17,5%
7,5% 5,5%
1,5%
47%
24%
13% 11%
5%
Upplýsingar: Tryggingastofnun ríkisins
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 2010
„Þetta er auðvit-
að mjög róttækt
en í samræmi við
þá nýtingar-
stefnu sem við
höfum samið um
að fara eftir,“
segir Friðrik J.
Arngrímsson,
framkvæmda-
stjóri LÍÚ, um
samdrátt í veið-
um á kolmunna á næsta ári.
Samningi um kolmunnaveiðar í
N-Atlantshafi lauk í gær og voru
niðurstöðurnar þær að tæplega sjö
þúsund tonn koma í hlut íslenskra
veiðiskipa á næsta ári í stað tæplega
níutíu þúsund tonna á þessu ári.
Farið var að ráðgjöf Alþjóða haf-
rannsóknaráðsins (ICES) sem lagði
til að heildarafli kolmunna á næsta
ári yrði um 40 þúsund tonn, en í ár
er miðað við 540 þúsund tonn.
Hrygningarstofn kolmunna er tal-
inn undir varúðarmörkum, eins og
áður hefur verið greint frá í blaðinu.
Áætlað útflutningsverðmæti kol-
munnafurða er í ár áætlað um fjórir
milljarðar króna. Miðað við þá fáu
kolmunnatúra sem íslensk skip
mega fara í á næsta ári gæti verð-
mætið orðið 3-400 milljónir.
Rætt um síldveiðar í dag
Í dag verður samningafundur um
veiðar úr norsk-íslenska síldarstofn-
inum. Þar leggur ICES til að heild-
arafli minnki úr 1.600 þúsund tonn-
um í tæplega milljón tonn. Í hlut
Íslands kæmu 143 þúsund tonn á
næsta ári í stað 215 þúsund tonna á
þessu ári miðað við sömu skipti-
reglu.
Róttækur sam-
dráttur í veiðum
 Leyft að veiða 7.000 tonn af kolmunna
Friðrik J.
Arngrímsson
Á fundi Jóns
Bjarnasonar sjáv-
arútvegs- og land-
búnaðarráðherra í
Reykjavík í gær
með hópi fyrrver-
andi Evrópuþing-
manna fóru fram
mjög hrein-
skiptnar og góðar
umræður, segir í frétt frá ráðuneyt-
inu. Þar kemur fram að ráðherra
hafi greint frá afstöðu sinni og síns
flokks til málsins.
„Þær upplýsingar að mjög skiptar
skoðanir væru bæði innan ríkis-
stjórnar og Alþingis um aðildarum-
sóknina komu sumum gestanna
mjög á óvart. Spurðu þeir mjög út í
það hvernig hægt væri að vinna að
aðildarsamningi við slíkar kringum-
stæður,“ segir í frétt ráðuneytisins.
Ráðherra ítrekaði að það væri Al-
þingi sem hefði samþykkt að senda
inn umsókn um aðild að ESB og
jafnframt sett mjög skýrar línur um
þær umræður og meginhagsmuni
Íslands, sem ekki mætti víkja frá.
Spurt var hvernig
hægt væri að vinna
að aðildarsamningi
Jón Bjarnason
www.noatun.is
Nóatúni
Nýttu þér nóttina í
Verslanir Nóatúns eru
opnar allan sólarhringinn