Morgunblaðið - 20.10.2010, Blaðsíða 28

28 MENNINGFréttir
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 2010
Næstkomandi laugardag, 23.
október, efnir hópur tónlistar-
manna undir forystu Kristjáns
Jóhannssonar til tónleika í Víði-
staðakirkju til styrktar MND
félaginu á Íslandi. Með Krist-
jáni verða nokkrar skærustu
söngstjörnur landsins og flytja
þau léttklassísk verk, einsöngs-
lög og dúetta sem höfða til
breiðs hóps áheyrenda. Lista-
fólkið gefur vinnu sína og renn-
ur allur ágóði til íbúðasjóðs MND félagsins. Félagið
vinnur að því að koma upp íbúð sem hreyfihamlað
fólk af landsbyggðinni getur fengið afnot af.
Tónleikarnir hefjast klukkan 17 og kostar miðinn
3.500 krónur.
Tónlist
Styrktartónleikar
fyrir MND félagið
Nokkrir aðstand-
endur tónleikanna.
Upphitun fyrir kvennafrídag-
inn er fram haldið með fjöl-
breytilegri hádegisdagskrá á
Kjarvalsstöðum alla daga vik-
unnar. Skotturnar hafa veg og
vanda af dagskránni en við-
burðirnir fara fram innan sýn-
ingarinnar Með viljann að
vopni. Þeir hefjast kl. 12.30 og
standa yfir í hálftíma.
Í dag, miðvikudag, koma
fram þær Lay Low og Agnes
Erna Estherardóttir. Þær leika tónlist á rólegu
nótunum eftir Lay Low við ljóð valinkunnra
kvenna. Um frumflutning nokkurra laga er að
ræða. Á fimmtudag koma síðan fram þær Sigríður
E. Friðriksdóttir og Kristín B. Ragnarsdóttir.
Tónlist
Lay Low og Agnes
á Kjarvalsstöðum
Lay Low flytur
nokkur ný lög.
Sýning Elínar Guðmunds-
dóttur leirlistakonu, „Svartur
bregður á leik“, stendur nú yfir
á Skörinni hjá Handverki og
hönnun, Aðalstræti 10. Verkin
á sýningunni eru öll hand-
mótuð úr svörtum steinleir og
unnin á síðustu þremur árum.
Á sýningunni má m.a. finna
draumafangara, dísætar dósir
og þilkistukorn fyrir gemsa.
Elín stundaði nám í leirlista-
deild Myndlista- og handíðaskóla Íslands og út-
skrifaðist árið 1988. Hún lauk einnig kennslurétt-
indanámi frá Listaháskóla Íslands árið 2004.
Sýningunni lýkur 26. október og hún er opin
alla virka daga kl. 9-18 og um helgar kl. 12-17.
Handverk
Svartur bregður
á leik á Skörinni
Elín
Guðmundsdóttir
Pétur Blöndal
pebl@mbl.is
Áskorunin sem sænska ljóðskáldið
Kjell Espmark tekst á við í ljóðabók-
inni Vetrarbrautinni felst í orðunum
„Ljáðu mér rödd þína.“
Þar rýnir hann í alheim tímans, þar
sem eitt andartak sérhverrar manns-
ævi glitrar á vetrarbrautinni, opin-
beranir sem líf fólks hverfist um.
„Meðal þeirra má jafnvel sjá óra
fyrir svartholi, örlögum svo sárum og
óskiljanlegum, að þau megna ekki að
gefa frá sér minnsta ljós,“ skrifar
skáldið í formála.
Og tekur sér svo fyrir hendur að
endurskapa slíkar „leiftursýnir“, sem
mynda endalausa röð, „sögu á spássíu
Sögunnar með stórum staf“.
„Enska útgáfan kemur út í lok árs-
ins,“ sagði Espmark í samtali á skrif-
stofu forlagsins Uppheima í byrjun
vikunnar. „En hún getur ekki verið
kölluð Milky Way, því það er súkku-
laði, svo þar nefnist bókin: Lend Me a
Voice.
Hugmyndin er sú, að ef þú ímynd-
ar þér að allt þitt líf sé þjappað saman
í eitt augnablik, öll þín viðhorf og
reynsla, og þetta er augnablik lífs
þíns, þá eru í bókinni hundrað slík
augnablik frá upphafi vega, allt frá
manninum sem varð úti og varðveitt-
ist sem ísklumpur, til okkar daga og
jafnvel aðeins lengra, því maðurinn
sem deyr á bekknum gæti verið ég –
eftir að mannkynið líður undir lok.“
– Augnablikin eru sótt út um allan
heim og líka til Íslands!
„Ég hef setið sjálfur í grænni hlíð-
inni, þegar ég kom hingað með
sænsku akademíunni, og áttaði mig á
því að ef ég hefði verið Gunnar [á
Hlíðarenda], þá hefði ég verið um
kyrrt. Og fylgst með þegar nálgaðist
„glampandi sól í hverjum oddi“.“
– Sumir segja að hann hafi verið
um kyrrt vegna Hallgerðar.
„Ég hefði farið hvergi.“
– Þú velur oftast augnablik sem
fela í sér trega og harm.
„Fáein eru hamingjurík, en flest
eru mjög grimmileg.“
– Af hverju?
„Mannkynssagan er mjög vægð-
arlaus.“
– Eiga örlög þessa fólks sem þú
ljærð rödd í ljóðunum erindi við sam-
tímann?
„Þetta er alltaf fundur sem ég,
maður á mínum aldri, á við þetta fólk
á sínu tímaskeiði, þannig að þetta er
ekki aðeins þeirra andlit, heldur líka
mitt og mín rödd líka,“ segir Esp-
mark.
„Þetta er fólk sem varð undir og ég
reyni að bjarga því. Svo er það spurn-
ingin, sem gjarnan er borin upp af
Dagens Nyheter um bækur úr fortíð-
inni: Hvað kemur þetta okkur við?
Við erum bara núna og hérna!
Ég kalla þetta tíma-bundna sveita-
mennsku. Af því að ég held að blaðið
hafi mistúlkað skoðanir margra les-
enda sinna, sem vilja einmitt ekki
bara lesa um það sem er akkúrat
núna, heldur einnig heyra um aðra
heimshluta og önnur tímabil sög-
unnar, átta sig á tilfinningum fólks og
upplifunum. Annað kalla ég eig-
inhagsmunasemi.“
– Eftir flakk um örlög og aldir, ertu
einhverju nær um tilgang lífsins?
„Ég held að það sé enginn gefinn
tilgangur, heldur að við höfum fengið
fágætt tækifæri til að skapa tilgang.
Ég myndi aldrei segja að við fengjum
hann á silfurfati; það er enginn algild-
ur tilgangur. Bara þetta frábæra
tækifæri.“
Í einni stemmningunni er tilgangs-
ins leitað hjá Kant og Goethe, en
finnst hjá barnabörnunum.
„Já, það er grúskari. Við erum með
marga slíka á landsbyggðinni í Sví-
þjóð, sem leita að tilgangi lífsins með
því að lesa skrítnar bækur. Ísinn
brotnar undan öðrum slíkum, þegar
hann gengur yfir með hestinn og
vagninn, og á síðasta augnablikinu
skilur hann til hvers var ætlast af
honum – sem var auðvitað tálsýn.“
Espmark kom til Íslands fyrir
nokkrum árum með sænsku aka-
demíunni, eins og áður segir, en það
er hún sem ákveður hver fær nób-
elsverðlaunin í bókmenntum.
„Við ferðuðumst um heiminn til að
fræðast um bókmenntalífið og stöðu
tungumálsins, sem við þurfum að
vera meðvituð um í vali á nóbels-
verðlaunahöfum, og byrjuðum auðvit-
að á Íslandi,“ segir hann brosandi.
„Svo fórum við fljótlega til Portú-
gal. Ég man að forsætisráðherra
Portúgals dró Saramago til okkar og
sagði að þessum manni þyrftum við
að veita verðlaunin.“
Hann brosir.
„Þetta gerðist ekki á Íslandi.“
– Þið hlýdduð auðvitað, skýtur
Njörður P. Njarðvík inn í, sem er við-
staddur samtalið.
„Mörgum árum síðar, en það hafði
auðvitað ekkert með þetta að gera.
Saramago blygðaðist sín greinilega
fyrir þetta. Þetta var í óþökk hans.“
– Getur það haft þveröfug áhrif
þegar stjórnmálin blandast inn í?
„Gott dæmi um það er þegar
[Czeslaw] Milosz fékk verðlaunin árið
1980. Þá var hann á meðal fimm til-
nefndra í maí og manna líklegastur.
En um sumarið náði Samstaða sínu
fram í Póllandi og allt í einu leit út
fyrir að valið væri alltof tækifær-
issinnað. Það kom til tals að skipta
um skoðun, en við ákváðum að það
gætum við ekki, því pólitík mætti ekki
spila inn. Og það gekk eftir, að sumir
fjölmiðlar slógu því upp, að þetta væri
pólitískt val, en svo var ekki.“
– En ég hlýt samt að spyrja, er
ekki að koma aftur að Íslendingum?
„Varir mínar eru innsiglaðar,“ seg-
ir hann hátíðlega. „Ef þú spyrð mig
aftur eftir fimmtíu ár, þá skal ég
segja þér allt um það sem gerðist á
þessu ári.“
Morgunblaðið/Golli
Rithöfundurinn Kjell Espmark, höfundur bókarinnar Vetrarbrautin, er í
sænsku akademíunni sem veitir Nóbelsverðlaunin í bókmenntum.
Fólki forðað frá gleymsku
 Vetrarbraut nefnist ljóðabók Kjells Espmark, sem komin er út í þýðingu
Njarðar P. Njarðvík  Í ljóðum sænska skáldsins óma raddir úr djúpum aldanna
Hlíf Sigurjónsdóttir fiðluleikari
kemur í kvöld fram á tónleikum í
Norræna húsinu undir yfirskriftinni
„Klassík í Vatnsmýrinni“. Leikur
hún verk eftir Beth Anderson-
Harold, J.S. Bach, Merrill Clark og
Eugéne Yasfe.
Hlíf Sigurjónsdóttir nam fiðluleik
við Tónlistarskólann í Reykjavík og
var í framhaldsnámi við virta há-
skóla í Bandaríkjunum og Kanada.
Á námsárunum kynntist hún og
vann með mörgum merkustu hljóð-
færaleikurum tuttugustu aldar, þar
á meðal William Primrose, Zoltan
Szekely og György Sebök.
Hlíf hefur haldið fjölda einleiks-
tónleika og leikið með hljómsveitum
víða. Í ágúst 2008 kom út tvöfaldur
geisladiskur með öllum partítum og
sónötum fyrir einleiksfiðlu eftir J.S.
Bach í flutningi hennar. Þann 11.
janúar síðastliðinn hélt Hlíf einleiks-
tónleika í New York-borg og hlaut
frábæra dóma.
Á tónleikum hreifst tónskáldið
Merrill Clark svo af flutningi hennar
að hann hóf að skrifa verk er hann
nefnir The Sorceress - Sigurjóns-
dóttir Sonata. Verkið er í 5 köflum í
nýklassískum stíl, þar er m.a. Pre-
lude, Fugue og Chaconne. Á tónleik-
unum frumflytur Hlíf prelódíuna.
Tónleikarnir hefjast klukkan 20
og er aðgangur ókeypis fyrir yngri
en 21 árs.
Hlíf leikur
í Norræna
húsinu
Frumflytur nýtt verk
tileinkað henni
Hlíf Sigurjónsdóttir Fékk góða
dóma fyrir tónleika í New York.
Væntanlega eru allir
sammála um það að
tónlistarmenn eigi rétt á að
fá greitt fyrir sköpun sína 31
»
Málverk úr safni
fyrirsætunnar
Jerry Hall, fyrr-
verandi eigin-
konu Sir Micks
Jaggers, voru í
vikunni seld á
tveimur upp-
boðum hjá Sothe-
by’s fyrir fjórar
milljónir punda,
um 700 milljónir króna.
Hall seldi 14 málverk. „Þetta
snýst um að sleppa tökum á fortíð-
inni,“ segir hún. Dýrasta verkið,
portrett eftir Frank Auerbach, var
slegið á 1,7 milljónir punda. Málverk
sem Lucien Freud málaði af Hall
þegar hún var gengin átta mánuði
með fjórða barn þeirra Jaggers, var
selt á eina milljón punda.
Hall selur mál-
verk fyrir fjórar
milljónir punda
Jerry Hall
Erindi úr Vetrarbraut
Ég vildi leita ráða hjá Goethe
en brast kjarkur, sneri við í dyrunum.
Lyfseðill hans gegn tortímingu var sól –
sá sem opnaði brjóst sitt
að láta lungu og hjarta fyllast sól
héldi áfram að ljóma þótt tilveran slokknaði.
En hvernig má það vera, svona líkamlega séð?
Ég var einfaldur barnakennari
og las Kant fyrir svefninn
en skildi ekki neitt
og grýtti „Gagnrýni á skynsemina“ í vegginn.
Nú gat Goethe einn
læknað ótta minn við dauðann.
En ekki þurfti ég að ónáða leyndarráðið.
Þegar ég lék mér eitt kvöld við barnabörnin
sem hárreyttu mig og hæddust að því
hve ég var hjólbeinóttur
skein sólin beint inn í brjóstið.