Morgunblaðið - 20.10.2010, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 2010
Fáviti og hálfviti Þegar nýbyggingar eru reistar er stundum eins og gleymst hafi að hugsa allt til enda og þannig er það með 19 hæða glerhýsið við Höfðatorg, Turninn. Hann skyggir á vitann í
gamla Sjómannaskólanum, þannig að vitinn er að hluta í hvarfi í Engeyjarsundi. Sjófarendur á leið inn Engeyjarsundið sjá því ekki til vitans eða þess hluta vitaljóssins sem turninn skyggir á.
Árni Sæberg
Gamall vinur úr Þingeyj-
arsýslu, mikill fræðaþulur,
spurði mig að því á dög-
unum í hvaða sýslu
Gunnarsstaðir væru.
„Norður-Þingeyjarsýslu,“
svaraði ég. „Það er einmitt
það,“ sagði hann þá. Við
höfðum verið að tala um
sjúkrahúsið á Húsavík, að
nú ætti að leggja það niður.
Sama áhyggjuefnið kom upp
í spjalli mínu við annan
fræðaþul gamlan, líka úr Þingeyjarsýslu:
„Sjúkrahúsið er annað og meira en sjúkra-
hús,“ sagði hann. „Það er menning-
arstofnun.“
En hverfum til nútíðar. Með fjárlaga-
frumvarpinu lýsir Steingrímur J. Sigfús-
son þeim vilja sínum að skera heilbrigð-
isþjónustuna niður um 4,8 milljarða kr.,
þar af um 2,9 milljarða kr. á landsbyggð-
inni. Inni í þeirri tölu eru 375 millj. kr. til
rekstrar sjúkrahússins á Húsavík. Við för-
um kannski of bratt í það, sagði fjár-
málaráðherra í fréttum sjónvarpsins eins
og það skipti einhverju hvort sjúkrahúsið
á Húsavík yrði lagt niður í febrúar 2011
eða 2012. Eða kannski engu eins og þegar
sjúklingarnir á Hvítabandinu við Skóla-
vörðustíg voru fluttir upp á Landspítala.
Það sorglega við þennan niðurskurð í
heilbrigðiskerfinu er, að hann er óþarfur,
ef réttri stefnu er fylgt í atvinnumálum, –
ef „draumalandið“ á ekki verða að mar-
tröð. Lítum á staðreyndir:
Fyrsti áfangi álvers við Helguvík og
tengd orkumannvirki kostar um 100 millj-
arða kr. og dreifist á árin 2011 og 2012.
Um 40% þess kostnaðar er innlendur.
Þriðjungurinn af honum skilar sér sem
tekjur fyrir hið opinbera eða 7 milljarðar
kr. á ári. Allt að 3000 manns fá vinnu við
verkefnið sem sparar um 5 milljarða kr. í
atvinnuleysisbætur á ári. Það eru þá sam-
tals 12 milljarðar kr. á ári í auknar tekjur
og minni kostnað fyrir hið opinbera eða 1
milljarður kr. á mánuði.
Við blasir, að arðsemi af eigin fé Kára-
hnjúkavirkjunar verður 50-
100% meiri en upphaflega var
gert ráð fyrir, og munar þar
50-100 milljörðum kr. á líftíma
virkjunarinnar, sem hefur ver-
ið reiknaður 60 ár. Það þýðir,
að á næstu 12-14 árum verður
Kárahnjúkavirkjun búin að
greiða niður öll lán sem tekin
voru hennar vegna.
Með því að hafast ekki að
getur Landsvirkjun greitt nið-
ur allar skuldir sínar á næstu
10 árum. Síðan 1980 hefur raf-
magn til almennrar notkunar
lækkað um 30% að raungildi. Afraksturinn
af orkusölunni til stóriðju gerði það kleift.
Í fjárlagafrumvarpinu er gert ráð fyrir
því að hagvöxtur verði 3,2% . Forsendan
fyrir því er sú, að álver rísi í Helguvík. Að
öðrum kosti verður ekki um neinn hagvöxt
að ræða. Það ylli því, að tekjur ríkissjóð
lækkuðu um 15-25 milljarða kr. á næsta
ári. Það er auðskilið þar sem skattar af
lögaðilum hverfa og fjármagnstekjur gufa
upp í stöðnuðu þjóðfélagi. Þegar svo er
komið verður veruleg hætta á vítahring
þungra skatta og minnkandi greiðslugetu
almennings og fyrirtækja. Þvílíkt þjóð-
félagsástand þekkjum við m.a. í löndum
eins og Austur-Þýskalandi, þar sem ýmsir
þeir, sem komist hafa til áhrifa hér á landi
á síðustu misserum, voru kunnugir.
Þessar staðreyndir sýna að það tryggir
betri lífskjör en ella að virkja fallvötn og
jarðhita fyrir stóriðju með sama hætti og
gert hefur verið. Sú atvinnustefna hefur
gengið upp.
Einn af merkustu athafnamönnum hér á
landi á 20. öld sagðist ekki bíða með að
selja afurðir sínar til að ná hæsta verðinu
á sveiflukenndum markaði heldur seldi
hann þegar hann fékk gott verð og farn-
aðist vel.
Mér þótti vænt um að heyra Katrínu
Júlíusdóttur iðnaðarráðherra lýsa því yfir
á mánudagskvöld að nú væri ekkert því til
fyrirstöðu lengur að ganga til samninga
við Alcoa um álver á Bakka. Þau ummæli
komu í kjölfarið á þeim upplýsingum
Reinhards Reynissonar, formanns At-
vinnuþróunarfélags Þingeyinga, á vísi.is
að aðeins væru tveir áhugaverðir og raun-
hæfir kostir í boði til nýtingar á orkunni
frá Þeistareykjum, nefnilega álver Alcoa
eða álver kínverska fyrirtækisins Bosai.
Annað væri komið út af borðinu. Þessi er
niðurstaða opinberrar nefndar, Nausts,
eftir ítarlega skoðun að beiðni ríkisstjórn-
arinnar. Landsvirkjun á fulltrúa í nefnd-
inni.
Þetta er mikið fagnaðarefni fyrir íbúa í
Þingeyjarsýslum. Á byggingartíma er
gert ráð fyrir 5000-5500 störfum við álver
á Bakka og eru virkjanaframkvæmdir
ekki inni í þessum tölum. Í fullum rekstri
verða störfin 300-400 í álverinu og á ál-
verssvæðinu. Í frummatsskýrslunni er tal-
að um 650-960 manns í beinum og óbein-
um störfum alls.
Þær tölur, sem ég hef rakið, sýna að ef
fylgt er réttri stefnu í atvinnumálum er
ekki þörf á að skera niður í heilbrigð-
isþjónustu og að framtíð sjúkrahús-
rekstrar á Húsavík er tryggð. Með álveri
á Bakka skapast nýjar forsendur fyrir
jarðgöng undir Vaðlaheiði og ný þörf fyrir
flugvöllinn í Aðaldal. Atvinnuleysi hverf-
ur.
Ég hef fundið á vinum mínum fyrir
norðan, að þrátt fyrir þessi góðu tíðindi er
beygur í mönnum. Þeir segja við mig full-
um fetum að Landsvirkjun hafi ákveðið að
verðleggja orkuna frá Þeistareykjum út af
markaðnum. Ríkisstjórnin vilji ekki álver
á Bakka og hennar vegna megi sjúkra-
húsið fjúka. Þeir þekki fingraförin.
Eftir Halldór Blöndal » Þær tölur, sem ég hef rak-
ið, sýna að ef fylgt er
réttri stefnu í atvinnumálum
er ekki þörf á að skera niður í
heilbrigðisþjónustu og að
framtíð sjúkrahúsrekstrar á
Húsavík er tryggð.
Halldór Blöndal
Höfundur er fyrrverandi alþingismaður
Þingeyinga.
Álver á Bakka og
sjúkrahús á Húsavík
Þar kom að því að tekið
var á því sem veldur börn-
unum í Reykjavík mestum
skaða. Miðað við ákefðina
mætti halda að nú stæði
loks til að taka á eiturlyfja-
sölunum í skólunum eða
öðrum slíkum voða. Nei,
það er stórhættulegur
maður sem löngu er graf-
inn og boðskapur hans sem
varast vann. Trúboðum
andkristninnar, eða hvað
sem þessi virka starfsemi
andstæðinga kristni kall-
ast, er ekki nóg að ráða eig-
in börnum. Þeir vita sem er
að börn eyða öllum sínum
vökutíma í skóla; það sem
börn heyra ekki af þar, heyra þau næsta lítið. Eða er
boðskapur Krists svo grípandi að þeir treysti eigin
börnum ekki einu sinni til að frétta hann af afspurn?
Hvaða fyrirbrigði er að mega ekki sjá Nýja testamentið
úr öruggri fjarlægð? Hvað skaðar það önnur börn að
kristin börn hefji kirkjuferð sína úr skólanum? Og
borgarstjóranum skal á foraðið etja; ekki rímar það.
Gætir Reykjavíkurborg heilsu barnanna þannig að
öll börn sæki sund og leikfimi saman án tillits til trúar-
skoðana foreldra? Hafa verið settar reglur sem banna
að andlit stúlkna séu hulin í skólunum? Fyrir skömmu
var komið fyrir aðstöðu til bæna fyrir múslíma í Há-
skólanum. Hvar voru kveinstafirnir þá?
Jól, aðventa, páskar, hvítasunna. Saga Íslands frá
árinu þúsund. Ræða Ljósvetningagoða (eða er kannski
búið að afmá hana?). Krossinn í fánanum. Þetta eru
næstu verkefnin á listanum. – Allir eiga rétt á að stofna
trúfélög og iðka trú sína í samræmi við sannfæringu
hvers og eins. Öllum er frjálst að standa utan trúfélaga.
Þótt það nú væri. En verði kristnum mönnum bannað
að leyfa börnum að rækja trú sína innan skólanna munu
þeir segja: Hingað og ekki lengra. Og hér mega sjálf-
stæðismenn í borgarstjórn ekki þola þumlungs afslátt.
Reykjavíkur-
borg bannar
kristni í skólum
Eftir Einar S.
Hálfdánarson
Einar S.
Hálfdánarson
» Borgarstjór-
anum skal
á foraðið etja.
Höfundur er hæstaréttarlögmaður
og löggiltur endurskoðandi.