Morgunblaðið - 02.12.2010, Blaðsíða 19

sem tryggja að ekki verði hróflað
við peningaútgáfunni, nema að vel
ígrunduðu mati og með samþykki
fullveldishafans – almennings.
Þetta fyrirkomulag peningamála er
kennt við »myntráð«.
Myntráð hefur með höndum
eftirfarandi verkefni:
a) Gefa út og viðhalda innlendum
gjaldmiðli, sem hægt er að nefna
krónu ef menn vilja.
b) Sjá um að ávaxta varasjóð
Myntráðsins í erlendum gjald-
miðlun, svo nefndum stoðmyntum.
c) Sjá um skipti á erlendri stoð-
mynt fyrir innlenda gjaldmiðilinn
og öfugt.
Spurningin er þá hvaða varnagla
þarf að setja í Stjórnarskrána, til
að stjórnmálamönnum takist ekki
að eyðileggja peningakerfið við
fyrsta tækifæri. Nauðsynlegt er að
vanda undirbúning nýrrar pen-
ingastefnu.
Mikilvæg atriði sem binda
verður í Stjórnarskránni:
 Verkefni Myntráðs er að gefa
út innlendan gjaldmiðil og viðhalda
honum með föstu gengi gagnvart
stoðmyntunum USD og EUR.
 Skiptihlutfall innlenda gjald-
miðilsins (IGM) skal vera 1,0IGM
= 0,5USD + 0,5EUR.
 Innlendi gjaldmiðillinn skal
vera lögeyrir á Íslandi og sömuleið-
is stoðmyntirnar báðar.
 Myntráðið heldur gjaldeyr-
issjóð sem hverju sinni nemur
115% af útgefnum IGM. Skal sjóð-
urinn vera til helminga í USD og
EUR.
 Gjaldmiðlaskipti skulu und-
anþegin öllum sköttum og vera við-
skiptavinum að kostnaðarlausu.
 Myntráðið skal hafa lögheimili
í Svisslandi.
 Stjórn Myntráðsins skal að
meirihluta skipuð erlendum mönn-
um.
Stjórnlagaþingið þarf dirfsku til
að koma fram með tillögu um að
»alvöru peningakerfi« verði fest í
stjórnarskrána. Samt er einungis
verið að leggja til, að útgefnar ávís-
anir í formi peninga uppfylli sjálf-
sagðar kröfur um eðli »alvöru pen-
inga«. Innlendi gjaldmiðillinn þarf
að vera fær um að miðla verðmæt-
um, að varðveita verðmæti og gera
samanburð verðmæta mögulegan.
Þessi markmið nást með reglu-
bundinni peningastefnu undir
stjórn Myntráðs. Þessu pen-
ingakerfi fylgja þeir kostir, að verð-
bólga verður lág, vextir lækka,
eignabruni stöðvast og vísitölu-
trygging verður óþörf.
» Verðbólga hefur þá
sérstöðu að vera
mikilvirkasta tæki hinna
fáu ríku til að verða
ríkari og hinna mörgu
fátæku til að verða
fátækari.
Höfundur er verkfræðingur
og vísindakennari.
UMRÆÐAN 19
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 2010
Ég skrifaði grein í
Mbl., sem birtist 26.
október sl. undir fyr-
irsögninni „Frumsýn-
ing númer 300“ og
fjallaði hún um Leik-
félag Akureyrar (LA).
Grein þessi vakti
mikla athygli hér á
Akureyri og urðu fjöl-
margir til að þakka
mér fyrir og sögðu
sumir orð í tíma töl-
uð. Einnig fékk ég símtöl úr
Reykjavík frá brottfluttum Ak-
ureyringum, sem þökkuðu mér fyr-
ir skrifin.
Öllu þessu fólki fannst ótækt að
enginn akureyrskur leikari væri
lengur á fjölum Samkomuhússins.
Hvað er um að vera? Það er af sem
áður var.
En það fór aldrei svo að ekki
heyrðist hljóð úr horni því maður
nokkur að nafni Tómas Jóhann-
esson, sem titlar sig starfsmann
innan Búsetu-deildar Akureyrar, sá
ástæðu til að senda mér tóninn
nokkrum dögum seinna í grein í
Mbl. þar sem hann finnur grein
minni flest til foráttu.
Auðvitað eru ekki allir alltaf
sammála, en lágmark er að menn
skilji innihald þess, sem þeir eru að
svara og fjalla um áður en þeir
missa pennann úr höndum sér. Við
lestur greinar Tómasar fannst mér
eins og hann legði mest kapp á að
taka mig persónulega í gegn frekar
en að fjalla efnislega um málefnið.
Sumir, sem til þekkja, vilja jafnvel
meina að Tómas hafi ekki skrifað
greinina sjálfur svo greinilega sem
hampað er ákveðnum aðilum, ann-
ars vegar úr reykvískri
leikarastétt og hins
vegar úr gisti- og veit-
ingahúsageiranum hér
á Akureyri. Og þar
sem Tómas sakar mig
um bæjarrembing er
ég mjög stoltur af því
þar sem ég er fyrst og
síðast borinn og barn-
fæddur Akureyringur,
sem tekur vel á móti
öllu aðkomufólki og
eru til sannanir fyrir
því.
En tók tók steininn úr þegar
Tómas leyfði sér að biðja alla
landsmenn afsökunar á orðum mín-
um í fyrri grein minni, en þegar
vitið er ekki meira en guð gaf þá er
lítið við því að gera.
Um framhaldið hjá LA
Innihald fyrri greinar minnar
fjallar m.a. um óánægju mína og
annarra með að ekkert leiklistarlíf
er orðið til með heimafólki í menn-
ingarbænum Akureyri.
Hér er töluvert af ungu fóki og
eldra sem hefur sótt leiklistar-
námskeið, sem þó ekki veitir rétt
til starfa í atvinnuleikhúsi. Margt
af þessu fólki langar að spreyta sig
á sviði en Leikfélag Akureyrar býð-
ur ekki upp á það þar sem þetta
fólk hefur ekki réttindi til að leika
hjá atvinnuleikhúsi eins og fyrr
greinir.
Við getum verið sjálfum okkur
nóg að mestu leyti hér á Akureyri
því hér eru ennþá til nokkrir at-
vinnuleikarar, sem gætu leiðbeint
hinum og tekið með sér á fjalirnar.
Ljósamenn og leikmyndamenn
ásamt öðru aðstoðarfólki höfum við,
sem ekki hefur fengið vinnu í Sam-
komuhúsinu frekar enn heimaleik-
ararnir.
Allt hefur þetta fólk verið úti-
lokað frá Leikfélagi Akureyrar, þó
svo eftir hafi verið sótt, því allt efni
sem þar hefur verið flutt er aðkom-
ið. Hver ræður?
Þessu verður tafarlaust að
breyta og til þess er auðveld leið,
að gera
Leikfélag Akureyrar aftur að
áhugamannaleikfélagi, eða að fara
þá leið, sem tíðkast mikið annars
staðar á Norðurlöndum, að gera
LA að hálfatvinnumannaleikhúsi og
þar með fengju þeir vinnu, sem
hafa staðið úti í kuldanum.
Þrátt fyrir framangreint er næg
aðstaða fyrir aðkomna leikhópa í
Hofi og einnig í Rýminu.
Aftur um Leik-
félag Akureyrar
Eftir Hjörleif
Hallgríms
Hjörleifur Hallgríms
» Það er auðvelt að
gera Leikfélag
Akureyrar að áhuga-
mannaleikhúsi aftur,
eða eins og mikið tíðkast
annars staðar á Norður-
löndum, að gera LA
að hálfatvinnumanna-
leikhúsi. Höfundur er framkvæmdastjóri
og áhugamaður um leikhús.
Þann 25. október
söfnuðust 50 þúsund
konur í miðbæ
Reykjavíkur á
kvennafrídegi til að
mótmæla ójafnrétti í
samfélaginu. Voru
drottningarviðtöl all-
an liðlangan daginn í
fjölmiðlum þar sem
m.a. var talað um
það sem kallað er
skrifræðislegt jafn-
rétti. Meiningin með skrifræðislegu
jafnrétti er sú að jafnréttið sé
reynd í lögum og reglum en ekki í
praxís.
Hvergi í heiminum eru konur
jafn sjálfstæðar og á Íslandi, og
hvergi í hinum vestræna heimi er
foreldrajafnrétti jafn bágborið og á
Íslandi. Eitt af því sem gerir for-
eldramisrétti alvarlegt er að fem-
ínísk hagsmunafélög, sem hafa fest
rætur víða um stjórnkerfið, hafa
barist eins og hýenur á móti for-
eldrajafnrétti.
Foreldrajafnrétti er kynbundið
vandamál þar sem langflestir með-
lagsgreiðendur eru karlar. Staða
fráskilinna feðra lýtur einnig að
kynbundnu ofbeldi þar sem karl-
menn eru sviftir almennum mann-
réttindum, eðlilegri umgengni við
börn, barnabótum, vaxtabótum,
húsaleigubótum og öðrum rétt-
indum foreldra við skilnað. Einnig
má nefna skertar fyrirgreiðslur frá
LÍN og hvers kyns ívilnanir og til-
slakanir hjá opinberum stofnunum
vegna þeirrar stöðu sem foreldrar
hafa gagnvart velferðarsamfélaginu
og opinberri þjónustu.
Ef hjónabandið í dag er ónýt
stofnun, eins og stundum er haldið
fram, er það vegna þeirra aðgerða
stjórnvalda sem hafa gert það
hverri konu óhagstætt.
Dæmin eru sláandi.
Fráskilinn faðir
tveggja barna sem leig-
ir íbúð á 130 þúsund
krónur og er með 300
þúsund krónur í laun,
hefur 47,145 þúsund
krónur í framfærslu
þegar dregnir hafa ver-
ið skattar, meðlög og
húsaleiga af launum. Þá
er eftir matur, bílrekst-
ur, uppeldi, og mögu-
leikinn til að stofna
nýja fjölskyldu, sem er
nær enginn.
Einstæð móðir tveggja barna
sem leigir íbúð á 130 þúsund krón-
ur og er með 300 þúsund krónur í
laun, hefur hins vegar 206,972
krónur í framfærslu að sköttum
frádregnum og viðbættum með-
lögum, sérstökum húsaleigubótum,
mæðralaunum og sérstökum barna-
bótum.
Allir siðsamir menn og konur
hljóta að sjá að hér er um mann-
réttindabrot að ræða. Þeir sem sjá
það ekki hafa ekki hæfileikann til
samkenndar eða búa við skort á
vitsmunum. Þrátt fyrir þetta slá-
andi dæmi þarf faðir með sameig-
inlegt forræði að standa straum af
jafn miklum kostnaði vegna upp-
eldis barnanna að frádregnum
meðlögum. Fráskilinn faðir þarf að
eiga herbergi fyrir börnin sín, og
þarf að sjá um samgöngur til og
frá móður, auk þess sem lækna-
kostnaður, tannréttingar, tóm-
stundir og annað tilfallandi deilist
jafnt á foreldra. Þá er ótalinn
kostnaður við uppeldið heima hjá
föðurnum sjálfum.
Í greinargerð frá velferðarráði
Reykjavíkurborgar segir að ein-
hleypir karlmenn séu í miklum
meirihluta þeirra sem leita sér
hjálpar, en einstæðir feður í mikl-
um minnihluta. Ástæðan fyrir því
er sú að fráskildir feður eru aldrei
skilgreindir sem einstæðir feður,
heldur sem einhleypir karlmenn.
Einstæðir feður eru aðeins þeir
sem eiga sama lögheimili og börn
þeirra. Fjölmiðlar og almenningur
mega ekki láta blekkjast af þessum
tölufölsunum opinberra stofnana.
Föðurréttur fráskilinna feðra er
nær enginn og er umgegni þeirra
við börnin háð heilsu og dyntum
barnsmæðranna. Af þeim og öllum
öðrum þjóðfélagshópum standa ein-
stæðir fráskildir feður höllustum
fæti í samfélaginu.
Konur stjórna nær eingöngu um-
ræðu og stefnumörkun stjórnvalda
í jafnréttismálum. Það eru líka
konur sem berjast eins og hýenur
gegn auknu foreldrajafnrétti.
Foreldramisrétti er kynbundið
vandamál og löglegt kynbundið of-
beldi gagnvart feðrum og börnum
þeirra. Á meðan málum er þannig
háttað hlýtur að skapast makleg og
réttvís nauðsyn þess að allir feður
sniðgangi konur í öllum prófkjörum
og kosningum til sveitarstjórna og
Alþingis.
Foreldramisrétti kemur öllum
feðrum við, og á meðan konur inn-
an stjórnkerfisins berjast á móti
foreldrajafnrétti er nauðsynlegt að
kjósa þær ekki til valda.
Fráskildir feður krefjast skrif-
ræðislegs réttlætis.
Skrifræðislegt jafnrétti
Eftir Gunnar
Kristin Þórðarson » Á meðan femínískar
hreyfingar og konur
innan stjórnkerfisins
berjast á móti foreldra-
jafnrétti, hljóta feður að
sniðganga konur í kosn-
ingum.
Gunnar Kristinn
Þórðarson
Höfundur er guðfræðimenntaður.
Þau tæpu tvö ár
sem liðin eru frá því
að ég tók sæti í stjórn
VR hafa verið athygli-
verð. Ekki síst vegna
þeirrar hörðu mót-
spyrnu sem við höfum
mætt af þeim sem
stýrt hafa félaginu á
undanförnum árum af
metnaði sem snýr
fyrst og fremst inn á
við en ekki gagnvart félagsmönnum.
Meðferð þeirra á peningum okkar
launafólks er ekki með þeim hætti sem
við verðskuldum. Getur verið að helstu
forvígismenn VR hafi óhreint mjöl í
pokanum og berjist því af krafti gegn
nauðsynlegum lýðræðisumbótum?
Þann 9. apríl 2001 lagði Rannveig
Sigurðardóttir, stjórnarmaður í VR,
fram tillögu er hljóðaði upp á að for-
maður og framkvæmdastjóri yrðu
leystir undan starfsskyldum sínum og
þeir færu í launalaust leyfi. Hafin yrði
rannsókn á alvarlegum misbresti í
meðferð fjármuna. Misbresti er snýr
að kaupum á jörð á Snæfellsnesi, hús-
næði á Smiðshöfða og lífeyrismálum
þeirra. Tillagan var felld með miklum
meirihluta, þrátt fyrir að stjórn-
armenn beri ábyrgð á fjármunum fé-
lagsins.
Það sem gerist síðan, er að stofnuð
var rannsóknarnefnd um hinn meinta
misbrest. Formaður nefndarinnar var
nýkjörinn varaformaður félagsins á
þeim tíma, Stefanía Magnúsdóttir.
Niðurstaðan varð sú að ekki væri
ástæða til að aðhafast frekar en reglur
um meðferð fjármuna félagsins yrðu
hertar. Nú vitum við að reglurnar
voru ekki hertar þrátt fyrir yfirlýs-
ingar um annað. Formaðurinn og
framkvæmdastjórinn létu báðir af
störfum á næstu misserum.
Kristinn Örn formaður og ég höfð-
um undirbúið vorið 2009 að hefja
vinnu við skoðun fjármála félagsins,
með það að leiðarljósi að birta op-
inberlega hvernig farið hafði verið
með peninga félagsins. Hafði ég þegar
fengið til liðs við okkur löggiltan end-
urskoðanda sem engum er háður
nema réttri niðurstöðu.
Þann 7. ágúst 2009 er ég boðaður á
fund hjá formanni þar sem hann legg-
ur fyrir mig hugmyndir
um að við hættum skoðun
okkar og fenginn verði
endurskoðandi félagsins
til að taka stikkprufur úr
bókum félagsins. Hafði
formaður þá átt fundi með
Rannveigu Sigurð-
ardóttur sem alfarið var á
móti þessu. Kom hún fram
sem talsmaður hóps sem
kallar sig VR skugga.
Í fundargerðum mið-
stjórnar ASÍ frá vorinu
2009 má sjá að vinna hafði verið hafin
á „vinnureglum um skyldur stjórn-
armanna aðildarsamtaka og starfs-
manna þeirra“. Þær reglur hafa nú
verið samþykktar af stjórn VR. Eins
hafa „vinnureglur stjórnarmanna um
aðgang, umgengni og notkun bók-
haldsupplýsinga“ verið samþykktar.
T.d. er bannað að tjá sig um meirihátt-
ar brot nema í ársskýrslu og á aðal-
fundi. Minniháttar eyðsluatvik sem er
tengt við 0,03%, ca. 300.000 kr. af
veltu eða minna þarf ekki að ræða og
er bannað að ræða málið frekar.
Allar þessar reglur eru nýtil-
komnar þrátt fyrir að í ljós hafi komið
að formaður rannsóknarnefndar um
misbrest á fjármunum hafi fullyrt að
reglur um meðferð fjármuna hafi ver-
ið stórhertar árið 2001 og þrátt fyrir
það voru fyrst settar reglur árin 2009
og 2010 og hún sjálf með eftirlitslaust
kreditkort á kostnað félagsins allan
tímann.
Er nema von að við segjum „stopp,
hingað og ekki lengra“ eins og ASÍ
sagði á ársfundi sínum á dögunum,
þegar ég les bréf frá Rannveigu Sig-
urðardóttur sem er eiginkona for-
manns Atlanefndar Alþingis þar sem
hún fer fram á að Ragnar Þór Ingólfs-
son og ég látum af einkaáhugamálum
okkar á lífeyrissjóðsmálum og
fornleifauppgreftri eins og hún orðar
það?
Fjármálamis-
brestur VR?
Eftir Bjarka
Steingrímsson
Bjarki Steingrímsson
» Getur verið að
helstu forvígismenn
VR hafi óhreint mjöl
í pokanum?...
Höfundur er verslunarmaður
og stjórnarmaður í VR.
- nýr auglýsingamiðill
569-1100
finnur@mbl.is