Morgunblaðið - 23.12.2010, Síða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 2010
Svangir í Hegningarhúsi Það eiga ekki allir kost á því að fara út úr húsi til að sækja sér mat. Þá er gott að geta hringt á skyndibitastað með heimsendingu og þar með leyst vandann.
Golli
Undirritaður er
aðalvarðstjóri á
Fjarskiptamiðstöð
ríkislögreglustjóra.
Á Fjarskipta-
miðstöðinni starfa
19 lögreglumenn og
af þeim eru 16 á
vöktum. Ég er einn
þeirra og ég og mín
vakt verðum að
vinna yfir jóladag-
ana. Við, eins og
reyndar allir aðrir
lögreglumenn og
viðbragðsaðilar, vilj-
um hafa það rólegt
um hátíðina. Við,
ásamt starfsfólki
Neyðarlínunnar, er-
um tenging ykkar
við viðbragðsaðila í
landinu. Neyðar-
línan við sjúkrabíla,
lækna, slökkvilið,
björgunarsveitir og barnavernd-
aryfirvöld. Fjarskiptamiðstöðin
við lögregluna í landinu.
Reynslan hefur sýnt að kom-
andi dagar munu reyna nokkuð
á okkur. Uppsöfnuð spenna,
þreyta, vanlíðan og pirringur
mun leita upp á yfirborðið og
oftar en ekki brjótast út þessa
daga og þá kemur til okkar
kasta. Áfengi er einn af þeim
þáttum sem spila inn í, en það er
ekki algilt. Fyrir nokkrum árum
stóð ég frammi fyrir því að þurfa
að taka ákvörðun um að ræsa út
tugi ef ekki hundruð björg-
unarsveitarmanna á sama tíma
og landsmenn voru flestir að
renna niður eftirréttinum og um
það bil að fara að taka upp jóla-
pakkana á aðfangadagskvöld.
Mjög ölvaður maður hafði ráfað
út úr fjölskylduboði, illa klædd-
ur og úti var nístingskuldi. Mað-
urinn fannst nær dauða en lífi
eftir fárra klukkustunda leit.
Það þarf ekki
nema einn til að
hafa áhrif á
marga. Á að-
fangadagskvöld
fer fólk í betri föt-
in, líka lög-
reglumenn. Þau
föt eru ekki þau
bestu til að fara í
slagsmál og átök.
Einn jóladags-
morgun þegar ég
mætti til vinnu,
en þá vann ég úti
á landi, þá voru
tveir bræður í
fangaklefa. Þeir
höfðu sett mark
sitt á aðfanga-
dagskvöld hjá
fjölskyldu sinni
og þeim lög-
reglumönnum
sem voru á vakt-
inni.
Ágreiningur
um börn brýst oft
fram með hatrammari hætti
þessa daga. Sér í lagi þar sem
dæma hefur þurft um umgengni.
Umburðarlyndi er nánast ekk-
ert og einu fórnarlömbin eru
börnin. Öskrandi foreldar fyrir
utan hús hinna, kappakstur milli
hverfa þar sem verið er að elta
hinn aðilann og fleiri slík tilvik.
Ekkert af þessu er vegna hags-
muna barnsins heldur vegna
hefndarþorsta fullorðinna ein-
staklinga sem eru orðnir blindir
af bræði og oftar en ekki æstir
upp af utanaðkomandi aðila, vini
eða vinkonu. Í þessum tilfellum
ber hugurinn fólk hálfa leið út í
vitleysu.
Framundan eru dagar gleði
og friðar. Vonandi getið þið not-
ið þess, sama hvaða trú þið að-
hyllist.
Eftir Guðmund
Fylkisson
» Á aðfanga-
dagskvöld
fer fólk í betri
fötin, líka lög-
reglumenn. Þau
föt eru ekki þau
bestu til að fara
í slagsmál og
átök.
Guðmundur Fylkisson
Höfundur er aðalvarðstjóri á
Fjarskiptamiðstöð ríkislög-
reglustjóra.
Framundan
eru dagar gleði
og friðar
Steinhörð andstaða al-
mennings og umboðsmanns
þjóðarinnar – forsetans,
hefur hindrað fyrirætlun
ríkisstjórnarinnar, að
leggja Icesave-klafann á Ís-
lendinga. Stjórnarand-
staðan á Alþingi hefur einn-
ig staðið vaktina, gegn
verkamönnum nýlenduveld-
anna, sem þekktir eru undir
nafninu Icesave-stjórnin.
Þrátt fyrir viðleitni rík-
isstjórnarinnar, að halda öllum upplýs-
ingum leyndum fyrir almenningi, hef-
ur Icesave-málið þróast og er komið í
allt aðra stöðu en fyrir 18 mánuðum.
Fram hafa komið merkilegar upplýs-
ingar, sem valda því að hægt er að tala
um atburðarás sem leiðir til einnar
eðlilegrar niðurstöðu.
Lausn Icesave-deilunnar er fólgin í
breyttri kröfuröð við úthlutun fjár úr
þrotabúi Landsbankans. Í stað þess að
kröfur í þrotabúið verði flokkaðar í tvo
flokka samkvæmt neyðarlögunum, er
lausnin fólgin í flokkun í fjóra flokka.
Með því móti er fullnægt ESB-
reglunni um lágmarkstryggingu og
jafnframt þeirri kröfu, að innistæðu-
eigendur njóti forgangs fram yfir al-
menna kröfuhafa.
Neyðarlögin (lög 125/2008) sem sett
voru 6. október 2008 hafa einkum
tvenns konar afleiðingar. Í fyrsta lagi
skiptingar bankanna í nýja og gamla
banka, sem búið er að framkvæma. Í
öðru lagi var kröfum innistæðueigenda
veittur forgangur umfram almenna
kröfuhafa. Framkvæmd þessa síðara
atriðis hefur ekki farið fram.
ESA fellir úrskurði
um neyðarlögin
Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) hefur
tekið neyðarlögin til skoðunar í úr-
skurðum dagsettum 4.12.2009 og
15.12. 2010. Endanlega er orðið ljóst
að skipting bankanna og forgangur
innistæðueigenda standast alla gagn-
rýni. ESA viðurkennir að fyrrgreind
tvö atriði brjóta hvorki í bága við
samninginn um Evrópska efnahags-
svæðið, EFTA-samninginn né heldur
tilskipanir ESB.
fólgin í þeirri einföldu aðgerð sem hér
er reifuð. Einhverjum kann þó að
detta í hug, að breyting kröfurað-
arinnar sé afturvirk aðgerð og því
ólögleg. Svo er sannanlega ekki, því að
greiðslur úr þrotabúi Landsbankans
hafa ekki ennþá farið fram. Jafnframt
er ljóst að nýlenduveldin hafa ekki
gildan Icesave-samning til að hnekkja
lagasetningu um kröfu-röðina.
Lausn Icesave-deilunnar er fólgin í
breytingu á neyðalögunum, þannig að
kröfuhöfum er skipt í fjóra hópa. Lagt
er til að ákvæðið í neyðarlögunum, um
forgang innistæðueigenda haldi sér.
Hins vegar njóti þessar kröfur inni-
stæðueigenda ekki jafnstöðu. Kröfu-
röð innistæðanna verði þannig, að
fremst kemur lágmarkstrygging ESB
upp á 20.887 evrur, síðan inneignir upp
að hámarki tryggingasjóða í Bretlandi
og Hollandi, þar næst inneignir yfir
hámörkum tryggingasjóðanna.
Ef Alþingi hraðar breytingu á neyð-
arlögunum, þannig að lágmarkstrygg-
ing ESB fær forgang, er uppfyllt það
skilyrði að útgreiðslur úr þrotabúi
Landsbankans munu styðjast við gild-
andi regluverk ESB. Íslendski trygg-
ingasjóðurinn (TIF) fær þá nægilegt
fjármagn úr þrotabúinu til að greiða
lágmarkstrygginguna. Bretland og
Holland hafa þá engar kröfur á hendur
almenningi á Íslandi.
Þegar framangreind breyting á
neyðarlögunum hefur verið gerð,
munu nýlenduveldin leggja af tilraunir
til að beita Íslendinga fjárkúgun. Þess
í stað munu þau hefja undirbúning til
að verjast kröfum Íslendinga. Krefja
verður Breta og Hollendinga bóta fyr-
ir það tjón sem þessi ríki hafa valdið
með efnahagsstríði gegn Íslandi og
beitingu hryðjuverkalaga.
Röksemdafærsla
ESA byggist á þeirra
staðreynd að Ísland er
sjálfstætt ríki. Þjóð-
réttarleg staða lands-
ins hindrar að hægt sé
að hrófla við ákvörð-
unum Alþingis. Ekki
verður gengið framhjá
stjórnarskrá lýðveld-
isins, eins og kom ber-
lega í ljós varðandi
þjóðaratkvæðið. Það
sem ákveðið er með
lögum um kröfuröð í
þrotabú, verður ekki
véfengt af erlendum ræningjum, þótt
um sé að ræða alræmd nýlenduveldi.
Icesave-samningar
ríkisstjórnarinnar
Síðan Icesave-kröfurnar komu fyrst
fram, hefur ríkisstjórn Íslands verið á
hnjánum frammi fyrir nýlenduveld-
unum. Nú er búið að draga fram þriðja
Icesave-samninginn, eftir að þeim
fyrsta var hafnað af Alþingi (lög 96/
2009) og almenningur hafnaði þeim
númer tvö (lög 1/2010) í glæsilegu
þjóðaratkvæði 6. marz 2010.
Lög 96/2009 settu margvíslega fyr-
irvara við ábyrgð á samningi Svavars-
nefndarinnar og eins og kunnugt er
höfnuðu nýlenduveldin því boði. Þar
með slepptu Bretland og Holland eina
tækifærinu sem þau munu fá, til að
innheimta Icesave-kröfurnar. Í lög-
unum er meðal annars fjallað um for-
gang TIF að greiðslum úr þrotabúi
Landsbankans, en nálgun laganna er
óraunhæf.
Í þessu sambandi má benda á, að til-
skipun ESB um lágmarks-tryggingu,
er í raun fyrirmæli um kröfu-röð, þar
sem lágmarks-tryggingin kemur fyrst
til úthlutunar úr þrotabúi. Ef lág-
marks-tryggingin hefur ekki forgang,
getur staðan hæglega orðið sú að
tryggingasjóðirnir fái ekki upp í lág-
markstrygginguna við skipti. Þetta er
einmitt það sem mun gerast með
Landsbankann, samkvæmt núgildandi
lögum um kröfuröð.
Breytt kröfuröð stenst
lög og leysir vandann
Engum vafa er undirorpið, að lausn
Icesave-vandans fyrir Íslendinga er
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson » Lausn Icesave-deil-
unnar er fólgin í
breytingu á neyðarlög-
unum, þannig að kröfu-
höfum er skipt í fjóra
hópa í stað tveggja.
Loftur Altice
Þorsteinsson
Höfundur er verkfræðingur og vísinda-
kennari og situr í stjórn Þjóðarheiðurs –
samtaka gegn Icesave.
Breytt kröfuröð í þrotabú Lands-
bankans leysir Icesave-deiluna