Saga - 2004, Blaðsíða 41

Greinilegt er á þessu að Jónasi var misboðið. En þrátt fyrir bréf
Ólafs Björnssonar til ríkisstjórnar Íslands um gagnrýni á bækur
Jónasar voru þær kenndar áfram næstu áratugina.79 Bodil Begtrup
sendi Axel Linvald, þjóðskjalaverði og meðlimi dönsku sögunefnd-
arinnar, bréf ásamt afriti af fyrirspurn Jónasar.80 Begtrup sagði hon-
um að í séráliti Ólafs um íslensku kennslubækurnar í sögu hafi
hann bent á að þær væru slæmar fyrir sambúð þjóðanna. Auk þess
lét sendiherrann þau ummæli fylgja að Jónas væri ofurþjóðernis-
sinnaður sögubókahöfundur.
Óánægja með hið þjóðernissinnaða viðhorf til sögunnar, sem
Jónas var auðvitað einn helsti fulltrúi fyrir, virðist hafa færst í auk-
ana eftir því sem leið á embættistíma Begtrup á Íslandi. Gagnrýni
Ólafs Björnssonar á kennslubækur í sögu er skýrt dæmi um að
óánægju var farið að gæta með hina þjóðernislegu söguskoðun.
Fleira bendir í þessa átt. Vaxandi óánægja með litlar breytingar á
sögukennslunni birtist einnig í Velvakanda í Morgunblaðinu í októ-
ber 1955.81 Begtrup sagði það vera í fyrsta skipti sem það væri við-
urkennt opinberlega að íslensku kennslubækurnar í sögu fyrir
yngri bekki væru skaðlegar fyrir samband þjóðanna.82 Í Velvak-
anda segir frá því að mænuveikifaraldur kom upp á Íslandi og
veittu Danir þá rausnarlega aðstoð. Velvakandi skrifar: „Þessi af-
staða Dana er mjög athyglisverð, og það er rétt fyrir þá sem
drukku í sig „Danahatur“ úr Íslandssögubókum Jónasar á Hriflu
að hugleiða þetta mál áður en þeir þurfa endilega að hella sér yfir
Dani næst.“
Enn er þess að geta að í bréfi í ársbyrjun 1956 til Pouls Hernings,
framkvæmdastjóra Det Danske Forlag, hefur Begtrup það eftir Þor-
keli Jóhannessyni prófessor að mikil þörf sé á nýjum sögukennslu-
B O D I L B E G T R U P 41
79 Ólíklegt er að Ólafur hafi svarað fyrirspurn Jónasar opinberlega þar sem svar
birtist ekki fyrir miðjan febrúar 1955, hvorki í Alþýðublaðinu né Morgunblað-
inu, en líklegast er að Ólafur hefði svarað fyrirspurninni í öðru þeirra.
80 RA. Udenrigsministeriet. Representationer i udlandet. Ambassade Rvk. 154,
F.2.II. Historisk udvikling mellem Danmark og Island [1955–1958]. Bréf frá
Begtrup til Axels Linvalds þjóðskjalavarðar 3.2.1955 og afrit af fyrirspurn til
Ólafs Björnssonar prófessors.
81 Sama heimild. Bréf frá Begtrup til danska utanríkisráðuneytisins 2.11.1955 og
afrit af Velvakanda í Morgunblaðinu 29.10.1955.
82 Bodil Begtrup hafði reyndar einnig látið svipuð orð falla um ummæli Ólafs
Björnssonar prófessors um að það væri í fyrsta skipti sem slík viðurkenning
kæmi fram. Í seinna skiptið birtust ummælin hins vegar á prenti.
Saga 2004 - NOTA 1.12.2004 9:40 Page 41