Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2010, Qupperneq 183

Joan Maling og íslensk málvísindi 181
(10) *Ég hef sagt Jóni [að María elski sig].
Joan var hins vegar manna fyrst til að sýna fram á að undanfari aftur-
beygða fornafnsins þarf í raun ekki að vera setningafræðilegt frumlag:
(n) Skoðun Siggu er [að sig vanti hæfileika].
Hér vísar afturbeygða fornafnið til eignarfallsins Siggu, en það stendur
með frumlaginu skoðun sem eignarfallseinkunn. Þetta bendir til þess að
nierkingarfræðileg atriði skipti ekki síður máli en setningafræðileg í sam-
spili langdrægra afturbeygðra fornafna við undanfara sína.
Joan hefur líka fengist við skammdræga afturbeygingu í íslensku (e.
dause-bounded reflexives). Þar var hún m.a. að skoða í hvaða tilvikum aftur-
beygt fornafn (eða persónufornafn) gæti vísað til andlags sömu setningar
(1986), t.d. í setningum á borð við þessar:
(12) Ég barði Siggu með dúkkunni hennar/sinni.
í dæmum af þessu tagi er misjafnt hvort málnotendur vilja fremur láta
ifturbeygt fornafn eða persónufornafn vísa til andlagsins.
Greinar Joan um afturbeygð fornöfn í íslensku, einkum sú fyrri (sú um
tangdrægu afturbeyginguna), hafa haft mikil áhrif á íslenska og alþjóðlega
niálvísindaumræðu. Þær spurningar sem málfræðingar glíma þá við eru
m-a. þessar:
(x3) a. Hvert er eðli fornafna?
b. Hvaða munur er á afturbeygðum fornöfnum og persónufornöfn-
um?
c. Hvers konar fornafnakerfi eru til í málum heimsins og hvað segir
það okkur um mannlegt mál og eðli þess?
d. Að hvaða leyti eru íslensk fornöfn frábrugðin fornöfnum í ná-
grannamálunum og hvernig getur staðið á því?
Á. áðurnefndu málþingi komu afturbeygð fornöfn við sögu í a.m.k. einum
fyrirlestri.
3-3 Gestur Pálsson og áhrifhans á þróun málvísinda
Lesendum þykir væntanlega ólíklegt að íslenska raunsæisskáldið Gestur
Pálsson hafi haft mikil áhrif á þróun málvísinda á alþjóðavettvangi. Þó má
fera rök að því að svo sé. Þegar Joan sótti sumarnámskeið í íslensku við
Háskóla íslands sumarið 1980 þurfti hún m.a. að lesa smásöguna Til-