Vera - 01.02.1986, Side 26

I

FJÁRMÁL OG
FJÁRSVIK
settu svip á þingið
Hundraðasta og áttunda Alþingi Islendinga
var frestað þann 21. desember s.l. eftir nokkra
maraþonfundi þar sem afgreidd voru m.a. fjár-
lög ríkisins. Óhætt er að segja að fjármál og fjár-
svik af ýmsu tagi hafi sett svip sinn á þetta þing.
Fyrir utan fjármálaóreiður ríkisstjórnarinnar má
nefna okurlánastarfsemi, gjaldþrotamál stór-
fyrirtækja, óeðlilegar lánafyrirgreiðslur banka
svo ekki sé gleymt aukafjárveitingum örláts fjár-
málaráðherra.
Þingkonur Kvennalistans náðu þó að koma ýmsum
öðrum málum á framfæri þó ekki hafi þau fengið mikla
umfjöllun í fjölmiðlum. Má þar nefna þingsályktunartil-
lögu um ,,Mat heimilisstarfa til starfsreynslu" sem var
send til allsnerjarnefndar í lok október. Tillaga þessi var
áður flutt á 107 löggjafarþingi. Felur hún í sér að þeir
sem hafa haft ólaunuð heimilisstörf að aðalstarfi njóti
sama réttar til starfsaldurshækkana og þeir sem fengið
hafa starfsreynslu sína við launuð störf hjá hinu oþin-
bera. í meðfylgjandi greinargerð er bent á að ,,í heim-
ilisstörfum felst margvísleg reynsla sem ekki nýtist síð-
ur við launuð störf en almenn reynsla fengin á vinnu-
markaðinum. Má þar nefna þætti eins og frumkvæði,
sjálfstæði, ábyrgð og meðferð fjármuna en það eru
þættir í launuðum störfum sem einna hæst eru metnir
til launa á vinnumarkaðinum“. Aðrar tillögur kvenna-
listakvenna, sem þó náðist ekki að mæla fyrir áður en
jólaleyfi hófst voru; tillaga um bann við framleiðslu her-
gagna og tillaga um frystingu kjarnorkuvopna. Þá má
nefna fæðingarorlofsfrumvarpið og fylgifrumvarp um
fjármögnun þess, sem enn á að reyna að koma í gegn-
um þingið. Kvennalista þingkonurnar báru fram ýmsar
fyrirspurnir. Má þar m.a. nefna fyrirspurnir um ,,lög-
verndun á starfsheiti kennara", „kennsluréttindi kenn-
ara í framhaldsskólum", „leit að brjóstakrabbameini",
„athvarf fyrir ungafíkniefnaneytendur", „fræðsla varð-
andi kynlíf og bameignir", „afnám allrar mismununar
gagnvart konum", „útibú frá aðalskóla", og „húsnæð-
islán vegna einingahúsa“, svo nokkuð sé nefnt.
Blómlegar aöstæöur fyrir
okurlánastarfsemi
Ríkisstjómin hefur með stefnu sinni skapað blómleg-
ar aðstæður fyrir okurlánastarfssemi sagði Guðrún
Agnarsdóttir í utandagskrárumræðu, þann 21.
nóvember, um okurmálið svokallaða. Sagði hún enn-
fremur að ríkisstjórnin ætti að sjálfsögðu ekki sök á öllu
illu sem hendir þjóðina. Vitað væri að okurlánastarfs-
semi hafi ekki orðið til í tíð þessarar ríkisstjórnar. Samt
sem áður þá þurfa að vera til staðar í þjóðfélaginu
ákveönar lágmarksaðstæður til að starfsemi af þessu
tagi geti blómstrað á þann hátt sem hún gerir í íslensku
þjóðfélagi í dag, og þessar aðstæður hafa orðið til í tíð
þessarar ríkisstjórnar. Stórkostlegar eignatilfærslur
vegna verötrygginga og hárra vaxta verða til þess að
skuldugt fólk stendur uppi eignarlaust og fyrirtæki, sem
standa undir afkomu okkar gjaldþrota, sagði Guðrún.
Þegar vaxtastefna ríkisstjórnarinnar hefur þrengt svo
að fólki að þaö á engrar úrlausnar von, leitar það til ok-
urlánara.
Fjárlagasagan
Ríkisstjómin hælir sér af því aö hafa náð niður verö-
bólgunni, en reyndin er sú að það eru fórnir launafólks
sem hafa náð verðbólgunni niöur. Víst er að lækkun
verðbólgunnar hefur ekki haft áhrif á lífsstíl ráðherr-
anna. En þrátt fyrir miklar fórnir fólksins í þjóðfélaginu
virðist ástandið ekki horfa til betri vegar og er verðbólg-
an komin á flug aftur (um 40% í dag). Þjóðin er orðin
ýmsu vön þegar fjárlög þessarar ríkisstjórnar eru ann-
ars vegar. Er skemmst að minnast þegar Albert Guð-
mundsson viðurkenndi fyrir alþjóð, eftir 9 mánuði í
embætti aö fyrstu fjárlög hans væru óraunhæf. Ef
marka má yfirlýsingar frá stjórnarliðum þá virðist hon-
um ekki hafa tekist betur upp núna né heldur nýja frjár-
málaráðherranum, Þorsteini Pálssyni. Lýst var yfir að
frumvarpið þyrfti að endurskoða frá grunni, og sett var
á fót 'nefnd sem hafði það verkefni að endurskoða og
skera niður fjárlagaliði. Nýjar tölur komu síðan sama
dag og fyrsta umræðan um fjárlagafrumvarpið átti sér
stað, og enginn hafði tíma til að kanna það að ráði fyrir
umræðuna. Kristín Halldórsdóttir mótmælti þessum
vinnubrögðum f.h. Kvennalistans og sagöi í ræðu sinni
að þau opinberuðu ekki „aðeins ráðleysi og sundur-
lyndi stjórnarflokkana heldur einnig yfirgangssemi
þeirra og tillitsleysi við stjórnarandstöðuna og síðast en
ekki síst virðingarleysi við útvarpshlustendur", sem var
boðið að hlusta á „orðaflaum þingmanna um óunnið
mál“, eins og hún komst að orði.
Nú er orðiö Ijóst að halli ríkissjóðs árið 1985 verður
a.m.k. 2000—2500 milljónir króna, sem er 1800 millj.
kr. meiri halli en áætlað var. Með tilliti til þessa varaði
minnihluti fjárveitinganefndar við því að fjárlög yrðu
samþykkt og hvatti til þess að fjárlagagerðin yrði endur-
skoðuð og lýsti sig jafnframt reiðubúinn til samvinnu.
Kvennalistinn hefur margoft bent á að forgangsröðun
og áherslur ríkisstjórnarinnar eru kolrangar, og hvergi
sést það betur en í fjárlögum. Kristín Halldórsdóttir
sagði, við aðra umræðu fjárlaga, að Kvennalistinn hefði
ítrekað bent á nauðsyn þess að endurskoða þær að-
ferðir sem beitt er við fjárlagagerðina. Sagði hún, að
fjárveitingar væru byggðar á gömlum grunni sem sjald-
an er endurskoðaður en aðhaldið fyrst og fremst bundið
»

J