Vera - 01.02.1986, Blaðsíða 27

viö ný verkefni og nýjar mannaráðningar. Kvennalistinn
hefur hvað eftir annað bent á þörfina fyrir að endur-
skoða einstakar fjárveitingar og helst allan fjárlaga-
grunninn reglulega, en hafa verður í huga, að lög-
bundnar fjárveitingar eru um 70% af fjárlögunum.
Þriðja umræðan fór fram fyrir jólaleyti. Að vanda
felldu stjórnarliðar allar breytingatillögur stjórnarand-
stæðinga. Má segja að tillögur stjórnarandstöðuþing-
manna séu fyrst og fremst til að sýna afstöðu þeirra til
hinnaýmsu málefna. Þingkonur Kvennalistansfluttu 10
breytingartillögur við lokaafgreiðslu fjárlaga og áttu
frumkvæðið að þeirri elleftu, sem þær stóðu að í félagi
viö aðrar þingkonur. Sú tillaga var um einnar milljón
króna framlag ríkisins til KVENNARANNSÓKNA. Varð
tillaga þessi aðhlátursefni í þingsölum. Aðrar tillögur
Kvennalistans voru um: HÆKKUN FRAMLAGS TIL
BYGGINGAR DAGVISTARHEIMILA, HÆKKUN
framlags til kvennaathvarfsins, til
krabbameinsfélags íslands, til lista- og
menningarmála, námsgagnastofnunar,
Rannsóknarsjóðs, lánasjóðs íslenskra
námsmanna, fíkniefnalögreglunar, þró-
UNARSAMVINNUSTOFNUNAR og til MATVÆLA- OG
neyðaraðstoðar.
Hafskip og bankamálin
Eitt af því sem tekið hefur mestan tíma þingmanna
þessa önn er Hafskipsmálið svokallaða. Á Alþingi hafa
verið lögð fram sex mál, sem tengjast þessu máli beint
eöa óbeint. Má þar nefna þrjár tillögur til þingsályktunar
þar sem farið var fram á skipun rannsóknarnefndar skv.
39 gr. stjórnarskrárinnar, til að kanna viðskipti Hafskips
hf. og Útvegsbankans, stjórnarfrumvarp um nefnd til að
kanna viðskipti Útvegsbanka íslands og Hafskips hf.,
tvaer beiðnir um skýrslur, frumvarp til laga um sérstakt
bankaeftirlit og fyrirspurn um útlán og eiginfjárstöðu
bankanna. Stjórnarfrumvarpið um nefnd til að kanna
viðskipti Útvegsbanka íslands og Hafskips hf. var sam-
þykkt sem lög frá Alþingi þann 20. 12. 1985.
Mál þetta hefur vakið þjóðina til umhugsunar um fyrir-
komulag bankamála í landinu. Samkvæmt því sem
fram hefur komið þá virðast sum fyrirtæki geta náð ótrú-
legum tökum á bankastofnunum, og geta tryggt sér
stöðugar óhindraðar fyrirgreiðslur. Menn spyrja,
hvernig þetta geti gerst en svarið er ekki auðfengið.
Ringmönnum hefur gengið illa að fá upplýsingar um
mál þetta og er bankaleynd sífellt borið við.
í dag verður þjóðin að bera kostnað af heimskupörum
valdamikilla manna, því Útvegsbanki íslands, banki í
e'9u þjóðarinnar, hefur tapað % af eigin fé. Ljóst er að
mál þetta tengist stjórnmálunum þar sem í bankaráði
sitja pólitiskt kjörnir fulltrúar og þingmenn stærsta
sfjórnmálaflokks landsins hafa setið og sitja í stjórnum
Rafskips og Útvegsbanka íslands. Guðrún Agnarsdótt-
lr benti á í útvarpsumræðunni um mál þetta að Kvenna-
hstinn hefur ekki álitið það rétt að alþingismenn sætu í
hankaráðum og því hefur Kvennalistinn ekki átt aðild að
Þaim. Valddreifing er eitt af aðal markmiðum á stefnu-
skrá Kvennalistans og því er það andstætt stefnu hans
sö svo mikil völd safnist í hendur sömu aðilanna. Mál
Hafskips og Útvegsbanka íslands er lýsandi dæmi um
afleiðingar þess þegar völd og ábyrgð eru fæðar í hend-
ur örfárra aðila, þegar pólitískir- og viðskiptahagsmunir
eru hagsmunir sömu aðilanna, þegar pólitískir- og við-
skiptahagsmunir verða svo tengdir að völd og áhrif
tryggir fyrirgreiöslur að því marki að heill þjóðar er í
voða.
Bankastjórar eru starfsmenn
fólksins
Guðrún sagði, ennfremur, í ræðu sinni að oft virtust
bankastjórar hafa misstsjónar á hlutverki sínu. Þeir eru
þjónar fólksins og eiga að gæta peninga þeirra. Gæta
þess að fé fólksins sé ekki misfarið. Samkvæmt reynslu
margra sem biðja um lán, þá haga þeir sér eins og þeir
eigi þessa peningasjálfir. Guðrún sagði, að bankastjór-
ar væru „starfsmenn fólksins sem gæta fjár alveg á
samahátt og fóstrur eru starfskonur sem gæta barna".
Hún benti á að þó fóstrur gæti fjöreggja þjóðarinnar og
bankastjórar gæti bara fjármuna þá geti laun banka-
stjóra komist upp í áttföld laun fóstra. Segir þetta okkur
ekki ýmislegt um gildismat það sem er ríkjandi í þessu
karlaþjóðfélagi?
Kristín Halldórsdóttir benti á í sinni ræðu við sama til-
efni, að konur eru sjaldséðar í bankaráðum. Engin kona
situr sem aðalfulltrúi í bankaráði ríkisbankanna. Ein
kona er varamaður i bankaráði Búnaðarbankans.
Sagði Kristín, að við umfjöllun og eftirgrennslan í Haf-
skipsmálinu ,,höfum við verið minnt á að bankaheimur-
inn er harðlokaður karlaheimur svo og viðskiptaheimur-
inn allur.
Þjóðin verður að láta sér þetta mál að kenningu verða
og fyrirbyggja að svona geti endurtekið sig. Sýnt er að
svo verður ekki með lögum þeim sem voru samþykkt frá
Alþingi þann 20.12.1985. Þar er gert ráð fyrir að Hæsti-
réttur tilnefni þrjá menn til að kanna þetta mál. Sigríður
Dúna benti á, þegar mál þetta var til umfjöllunar í efri-
deild, þann 14. 12. s.l., að ekki verður betur séð en að
þessir sömu menn eigi að ákveða að miklu leyti sjálfir
hvað þeir eiga að rannsaka og Hæstiréttur, sem tilnefni
þa, sjálfur að taka niðurstöður þeirra tii domsmeðferð-
ar. Eitt er víst að ekkert í frumvarpi þessu tryggir að al-
menningur fái að vita hvernig sameiginlegir fjármunir
þjóðarinnar gátu glatast á þennan hátt, benti Sigriður
Dúna á við þetta tilefni, eða/að sagan geti ekki endur-
tekið sig.
Þingsköp
í síðasta tölublaði Veru var, í inngangi, sagt stuttlega
frá nýjum reglum um þingsköp. Þessar reglur eru fjöl-
breytilegri en umrædd frásögn gaf til kynna. Má til
dæmis nefna að umræður um lagafrumvörp eru ótak-
markaðar. Flutningsmaður þingsályktunartillögu hefur
allt að fimmtán mínútum til framsögu fyrir tillögunni, en
aðrir þingmenn og ráðherrar hafa allt að átta mínútum
og hver ræðumaður má tala tvisvar sinnum. Fyrirspyrj-
endur mega aftur á móti ekki tala nema í tvær minútur
en ráðherra sá er svarar fyrirspurninni hefur fimm
mínútur. Hvor um sig má ekki tala oftar en tvisvar, og
aðrir mega aðeins gera stuttar athugasemdir.
Bergljót