Vera - 01.07.1990, Blaðsíða 34

FJÖGUR SKREF AFRAM
EITT AFTURÁBAK
Það var alveg ný tilfinning sem greip
mig á kosninganóttina. Allar kosninga-
nætur frá því að Kvennalistinn hóf að
bjóða fram hafa verð sigurhátíðir þar til
nú.
Það var sigur, svo sannarlega að fá
konur kjörnar í borgarstjórn Reykjavík-
ur og bæjarstjórn Akureyrar fyrir 8 ár-
um. Þá nótt sat ég á kassa í tómri íbúð-
inni sem ég hafði nýlega keypt mér og
fylgdist spennt með. Ég var að flytja í
bæinn aftur eftir nokkra fjarveru og
hafði ekki tekið þátt í starfi Kvenna-
framboðsins, en það hitti mig í hjarta-
stað. Það var líka glæsilegur sigur í Al-
þingiskosningunum ári seinna þegar
Kvennalistinn fékk þrjár þingkonur.
Við sigruðum svo enn á ný í sveita-
stjórnarkosningunum 1986, þegar við
— ólíkt öllum nýjum framboðum um
langt skeið — fengum kjörna fulltrúa í
annað sinn. Raunar bara einn í þetta
sinn í Reykjavík, enda hafði borgarfull-
trúum þar verið fækkað í fimmtán úr
tuttugu og einum. En við fengum þá í
fyrsta sinn kjörna konu í bæjarstjórn á
Selfossi. Stærsta sigurinn til þessa unn-
um við svo í Alþingiskosningunum
1987, þegar við tvöfölduðum fylgi okk-
ar og fengum sex konur á þing. Eftir það
jukum við fylgi okkar í skoðanakönn-
unum þar til það náði hámarki fyrir um
það bil tveimur árum og var þá komið í
30%.
Það cr gömul saga og ný að allir vilja vera
með sigurvegaranum. En nú bregður annað við.
Þrátt fyrir glæsileg framboð Kvennalistans á
Isafirði, á Akureyri og í Reykjavík gekk okkur
ekki sem skyldi. Við fengum ekki konur íbæjar-
stjórnir á ísafirði og á Akureyri og í Reykjavík
mátti ekki miklu muna að við misstum okkar
konu úr borgarstjórn. Á Selfossi fengum við
konu í bæjarstjórn af blönduðum lista en ekki
á Seltjarnarnesi, í Garðabæ og Mosfellsbæ jrar
sem Kvennalistakonur voru einnig á slíkum
listum.
Eftir samfellda velgengni undanfarinna ára
kom mér þetta algerlega í opna skjöldu. Eftir
útreið sem þessa hljótum við að þurfa að skoöa
okkar gang og velta því fyrir okkur hvað hafi
brugðist.
Það stendur reyndar ekki á aðstoð. Undan-
farna daga hafa konur og karlar, aðallega þó
karlar og þá sérstaklega flokksbundnir eða í
það minnsta ekki kjósendur okkar, keppst við
að segja mér hvað hafi brugðist. Það er í raun
undarlegt hvað þeim er umhugað um að við
skiljum þetta rétt:
Þið fóruð ekki í stjórn!
En við höfðum einmitt nýlega neitað stjórn-
arþátttöku, þegar skoðanakannanir mældu
okkur 30% fylgið — segi ég. Og mér heyrist
menn túlka niðurstöður kosninganna þannig
að ríkisstjórnarflokkarnir hafi fengið að gjalda
þess og misst fylgi, svo mér finnst frekar ólík-
legt að við hefðum notið |:>ess í öðru — segi ég
líka.
Þið axlið ekki ábyrgð!
Þetta er nú svo gömul lumma að ég nenni
varla lengur að bregðast við henni, enda verð
ég þá oft svo voðalega reið. Kemur jrar tvennt
til, ég veit að Kvennalistinn hefur alltaf veri<3
ábyrgt afl í stjórnmálunum. Það er eina stjórn-
málaaflið sem er sjálfu sér samkvæmt, tekur
ákvöröun að vel athuguðu máli og ætíð í fullu
samræmi við stefnuna, enda ekki bundið af
neinum annarlegum hagsmunum. Svo veit ég
að hinir axla svo sem enga ábyrgð. Þeir eru gjör-
samlega axlalausir, eða hvernig bregðast þeir
við þegar upp um þá kemst? Með því aö segjast
aldrei ætla að gera slíkt aftur! Sér er nú hver öxl-
unin! Hvernig í ósköpunum stendur á því aö
engum dettur í hug að krefjast þess að þeir séu
ábyrgir gerða sinna. Til j'xessa hefur jiað að setj-
ast í ríkisstjórn því miður ekki þýtt að viðkorn-
andi ætli sér að bera þær byrðar sem því fylgir.
Enda vita þeir að þeir komast upp með að
skjóta sér undan ábyrgðinni þegar þeim sýnist.
Þegar ég hef góðan tíma þá sest ég niður og
ræði þetta við viðkomandi, yfirleitt skilur hann
og tekur jafnvel undir stundum, sérstaklega
þegar ég ræði ábyrgðarleysi margra stjórnmála-
manna. En oftast fer hann þó á braut tautandi
fyrir munni sér: En samt — þið axlið ekki
ábyrgð!
Þá velti ég því fyrir mér hvernig menn geta
látið vera að vega og meta réttmæti fullyrðinga
en gleypt jsær hráar jress í stað. Raunar er ekki
skrítið að menn kyngi þessari, því það er með
ólíkindum hve hamrað hefur verið á því að
Kvennalistinn axli ekki ábyrgð. Ekki bara af
fulltrúum annarra stjórnmálaafla heldur ekki
síður af blaðamönnum og þeim sem hafa tekið
að sér að túlka atburði stjórnmálanna fyrir
vinnulúnum landanum. Það er gott að geta
gripið til einfaldrar skýringar á flóknu ferli vit-
andi það að skýringin er löggild, þó hún sé alls
ekki rétt. Það versta er svo að skýringin bítur í
skottið á sér, fólk fer að trúa því að hún sé rétt
og kýs samkvæmt því. Þannig má ef til vill út-
skýra lítið fylgi okkar nú með þvf að fólk hafi
verið farið að trúa því að Kvennalistinn axlaði
ekki ábyrgð og þess vegna ekki kosið okkur.
Það má ekki vanmeta áhrifamátt fjölmiðlanna
og þar höfum við ekki inngrip sem skyldi.
En menn halda áfram að túlka niðurstöður
kosninganna:
Ykkar er ekki þörf Iengur!
og bæta svo gjarnan við: Það eru komnar svo
margar kotiur í hina flokkana og í guðanna
hænutn þekkið ykkar vitjunartíma — ekki
deyja út heldur farið af vettvangi tneð reisn!
Og hvað segir maður þá? Konunum fækkaði
í sveitastjórnum í þessum kosningum! Vissu-
lega eru nú fleiri konur áberandi í kosningabar-
áttunni en áður og margar þeirra tala sama máli
og við enda höfum við iðulega bent á það hve
konur ættu margt sameiginlegt. En við vitum
líka að þessar sömu konur tala oft öðrum tung-
um þegar þær eru orðnar kjörnir fulltrúar,
hvort sem það er á þingi eða í bæjar- og sveita-
stjórnum. Þá verða þær að beygja sig undir
,,flokksviljann“ svokallaða. Þaðerengin tilvilj-
un að konum í flokkunum er yfirleitt umhugað
um að Kvennalistinn bjóði frarn. Þær finna að
þær þurfa á okkur að halda við að auka hlut
kvenna innan sinna Ilokka. Það er j->ví miður
langt í land að konur hafi sömu möguleika og
karlar til áhrifa innan flokkanna og á meðan svo
er er ekki ástæða til að treysta því að konur eigi
málsvara þar. Þess vegna er tími okkar ekki lið-
inn.
Útskiptin eru að gera út af við ykkur!
Það er vel skiljanlegt að þið viljið ekki at-
vinnuþólitíkusa, en það má eitthvað á milli
vera!
Ef til vill er nokkuð til í þessu, við erum
kannski of bráðar og áttum okkur ekki á að tím-
inn hefur aðrar stærðir í stjórnmálunum en
okkar daglega lífi.
Eða erum viö með þessu að svíkja íslenska
34