Vera - 01.04.1993, Qupperneq 9

AFTURKIPPUR
Faludi segir að þrátt fyrir
allan áróðurinn um að konur hafi
unnið fullnaðarsigur í baráttunni
um jafnrétti, þá taki þær sjálfar
ekki undir það. í hverri könnun-
inni á fætur annarri kemur í ljós
að konum finnst þær enn eiga
langt í land. Þær vilja sömu laun
fyrir sambærileg störf, jöfn
taekifæri til menntunar og starfa,
þær þarfnast réttarins til frjálsra
fóstureyðinga, þær vilja fæðingar-
orlof og góðar dagvistunarstofn-
anir. Bandarískar konur hafa
ekkert af þessu og hvar er þá hið
margumtalaða jafnrétti? Konurn-
ar sjálfar kenna kvennahreyfing-
unni ekki um ófarir sínar, heldur
þakka henni fyrir að hafa bætt líf
sitt og vilja að hún haldi áfram að
beijast íyrir breyttu samfélagi.
Það sem þjakar kvenþjóðina er
ójafnréttið heima og heiman.
Faludi skiptir bók sinni í íjóra
hluta. Sá fyrsti nefnist Goðsagnir
og Litið til baka. Annar hluti
nefnist Afturkippurinn og al-
þýðumenningin, þriðji hluti nefn-
ist Uppruni andspyrnunnar og
fjórði hlutinn fjallar um áhrif
bakslagsins á andlega og líkam-
lega heilsu kvenna.
karliwannsekla
OG ÓFRJÓAR KONUR
Strax í upphafi hrekur Faludi
nokkrar goðsagnir um stöðu
kvenna. Fréttir af aukinni ófrjó-
semi kvenna og hríðfailandi gift-
ingarlíkum þeirra með vaxandi
aldri og aukinni menntun tröll-
riðu fjölmiðlum á seinni hluta
níunda áratugarins og teygðu
anga sína inn í kvikmyndir eins
og When Hany met Sally og Fatal
Attraction (Hættuleg kynni).
Fréttirnar voru byggðar á vægast
sagt hæpnum rannsóknarniður-
stöðum, en þó svo að þær hafi
verið afsannaðar fljótlega eftir að
þær „slógu í gegn“ hefur gengið
illa að kveða þær niður. Hamrað
var á því að konur ættu ekki að
fresta því að gifta sig og stofna
fjölskyldu, því annars fyndu þær
engan mann og yrðu ófrjóseminni
að bráð.
I kaflanum Litið til baka rifjar
Faludi upp afturkippi fyrri tíma. í
hvert skipti sem jafnrétti hefur
verið í sjónmáli hafa álíka and-
spyrnuhreyfingar skotið ujsp
kollinum og komið i veg fyrir
fullan sigur kvenna. Þá er
staglast á þvi hve skaðlegt sé fyrir
börn að vera fjarri mæðrum sín-
um, hve húsmóðurstarfið er
göfugt og gefandi en vinnumark-
aðurinn að sama skapi hættu-
legur konum. Fyrsta bakslagið
kom í kjölfar þess að konur fengu
kosningarétt í upphafi aldarinn-
ar, næsta eftir seinna strið þegar
konur voru hraktar af vinnu-
markaði og misstu mörg nýfengin
réttindi og svo núna, þegar sigur
var í augsýn.
FRÁ ÞVÍ AÐ VERA
SJÁLFSTÆÐ OG
STERK í AÐ VERA
RÉTTDRÆP
í öðrum hluta bókarinnar er
ijallað um bakslagið í íjölmiðlum,
kvikmyndum, sjónvarpi, tísku og
fegrunarbransanu m.
Nýja kvennahreyfingin vakti
töluverða athygli fjölmiðla í upp-
hafi, þó svo að gerðir hennar
væru iðuiega skrumskældar og
rangtúlkaðar. En iljótlega komu
fjölmiðlar og auglýsendur sér
saman um ákveðna „línu“ sem
dró úr feminismanum og nýtti sér
hann um leið til frekari markaðs-
öflunar. Konur voru sagðar hafa
náð fullu jafnréttí og væru því
ekki að leita nýrra réttinda heldur
nýs lífsstíls. Nú var farið að
framleiða vörur fyrir hina „frels-
uðu konu“, sem notaði Charlie
ilmvatn, var með eigið krítarkort
og var oftar en ekki hamingju-
samlega einhleyp. En Eva var
ekki lengi í Paradís. Ffjótlega
skipti um tón og boðað var að konur ættu að
fleygja frá sér skjalatöskunni og setja á sig
svuntuna. Það væri fátt yndisfegra en að hreiðra
um sig heima með manni og börnum, elda
ílókna rétti og öðlast lífsfyllingu með nýjum og
betri þvottaefnum.
Einhleypa konan breyttist annaðhvort í
aumkunarverða piparmey sem þráði eiginmann
og gat ekki sofið fyrir eigin eggjahljóðum eða
stórhættulegt tálkvendi sem fyrirmyndarfjö 1 -
skyldum stóð ógn af, samanber Hættuleg kynni
þar sem eiginkonan drap þá einhleypu... (oft við
mikinn fögnuð bíógesta). Leikkonur höfðu úr
sífellt færri bitastæðum hlutverkum að moða og
sú mynd sem Hollywood kaus að draga upp af
konum á hvita tjaldinu var allt önnur en ára-
9