Vera - 01.04.1993, Side 13

AFTURKIPPUR
FÓRNARLÖMB AFTURKIPPSINS
EÐA HUGMYNDAFRÆÐINGAR?
Susan Faludi segir að kvenkyns
fulltrúar hins „móralska meiri-
hluta“ í Bandaríkjunum verji nær
öllum tíma sínum í að þeytast
milli fyrirlestrasala, eða við að
skrifa greinar, þar sem þær
hvetja konur til að vera heima og
sinna börnum og búi af alúð og
kostgæfni. „Hinn móralski meiri-
hluti“ telur það engum hollt,
hvorki konum, börnum né körl-
um, að konur séu að vasast mikið
á opinberum vettvangi - eins og
framákonurnar í mórölsku-
hreyfingunni gera. Aðrar konur
eiga að vera heima, en sjálfar
kunna þær best við sig í hringiðu
atvinnulífsins. Samkvæmt boð-
skap þeirra er það afar slæmt
íyrir börn ef mæðurnar gæta
þeirra ekki dag og nótt, en þeirra
eigin börn eru þó á dagheimilum
eða í umsjá ráðskonu. Fæstar
þessara kvenna lifa því í raun í
samræmi við það sem þær boða.
Ef benda ætti á sambærilegt
dæmi hér á landi kemur Rósa
Ingólfs fyrst upp í hugann því það
er langt frá því að hún sé þessi
„fyrirmyndar kona“ sem hún
hampar í ræðu og riti. í bók sinni
Róswnál segir hún m.a.: „Ég hef
meint hvert einasta orð [af því
sem hún hefur sagt í blaðavið-
tölum, innskot RV[, enda mæti ég
alltaf vel undirbúin, og þess
vegna hef ég verið óhrædd við að
standa fyrir máli mínu. Þetta er
jú mín innsta sannfæring! Það er
frekar að ég sjái eftir að hafa ekki
stundum kveðið enn fastar að
orði. Ég hefði til dæmis átt að
vera enn harðari í umíjöllun um
rauðsokkur og aðrar kvenrétt-
indaskessur og segja beint út:
„Snautið heim til ykkar!" En ég
hélt dálítið aftur af mér. Ég vildi
ekki vera gjörsamlega eins og
naut í flagi - meðal annars vegna
þess að ég stóð ein í þessari
baráttu. Það var enginn sem
studdi við bakið á mér.“
Á meðan fáir rugla Þórði hús-
verði og Ladda saman gera marg-
ir ekki greinarmun á Rósu Ingólfs
innan sviðs og utan. í skemmtanalífinu hefur
Rósu tekist að hasla sér völl sem fjandmaður
kvennahreyfingarinnar númer eitt á sama tíma
og hún nýtir sér margt úr henni í einkalífinu.
Hún vinnur fulla vinnu utan heimilis, auk þess
að vera eftirsóttur skemmtikraftur, og er ein með
tvö börn. Rósa var ekki tilbúin að færa þær
fórnir fyrir hjónabandið sem hún segir að konur
eigi að færa (t.d. að hætta að vinna úti). Rósa
gerir út á andspyrnuna gegn konum og hefur
kvennahreyfinguna að féþúfu. Mörgum finnast
frasar Rósu um konur og kvennabaráttu orðnir
ansi þreyttir og fáum kvenréttindakonum hefur
fundist „kenningar" hennar svaraverðar. Margar
hafa líka lúmskt gaman af henni, líkja henni
jafnvel við Madonnu sem dregur karlana á tálar,
lætur þá halda að þeir séu ofan á, þegar það er í
raun og veru hún sem hefur undirtökin. En
hvers vegna höfða skemmtiatriði Rósu til þorra
almennings (a.m.k. þeirra sem eru í karla-
klúbbum)? Hvers vegna seldist bók hennar ekki
meira en raun ber vitni? Og hvers vegna hampa
sumir fjölmiðlar henni svona mikið? Er það
tilviljun að sömu fjölmiðlar hampa einnig Sigríði
Dúnu og „sinnaskiptum" hennar? Er eitthvert
samhengi milli viðhorfa fjölmiðla og almennings
til þessara tveggja kvenna?
GOÐSAGAN UM
„BROTTREKSTUR“ SIGRÍÐAR
DÚNU ÚR KVENNALISTANUM
Undanfarin ár hafa fjölmiðlar búið til nokkurs
konar „Sigriðar Dúnu syndróm Kvennalistans"
þar sem hamrað er á að Kvennalistinn hafi
„hafnað" Sigriði Dúnu fyrrverandi þingkonu
listans vegna hjónabands hennar og Friðriks
Sophussonar. Þegar Kvennalistinn bauð fram í
fyrsta sinn árið 1983 voru margir
„óbreyttir borgarar" fullir efa-
semda um erindi Kristínar Hall-
dórsdóttur inn á listann, því
hvernig gæti eiginkona Jónasar
Kristjánssonar ritstjóra DV verið
kvenréttindakona? Það kom íljót-
lega í ljós að Kristín gekk ekki
erinda hans á þingi og raddirnar
hljóðnuðu. í Kvennalistanum
hafa konur hvorki verið látnar
gjalda þess, né njóta, hveijum
þær eru giftar, enda væri slikt
fáránlegt. Það var þvi löngu kom-
in hefð fyrir þvi að Kvennalista-
konur væru giftar körlum með
ólikar pólitískar skoðanir þegar
Sigríður Dúna og Friðrik tóku
saman og því hæpið að kenningin
um „höfnun" Sigríðar Dúnu eigi
við þau rök að styðjast. Sigríður
Dúna hefur sjálf sagt að hún hafi
viljað láta skipta sér út og sam-
band sitt við Friðrik hafl ekki
valdið sér neinum erfiðleikum í
starfinu innan kvennahreyfing-
arinnar „Slík vantrú á mér sem
sjálfstæðri manneskju" segir
Sigríður Dúna, „væri heldur ekki
i miklu samræmi við hugmyndir
Kvennalistans um konur." (Morg-
unblaðið 11. júní 1989).
Það hlýtur að vera einkamál
hverrar konur hvernig og hve
lengi hún leggur kvennahreyf-
ingunni lið. En er það ekki dæmi
um andspyrnu gegn kvenna-
hreyfingunni hvernig fjölmiðlar
hampa hinum nýja lífsstíl
Sigriðar Dúnu með því að gera
svona mikið úr starfi hennar sem
ráðherrafrúar? Það má vel lesa
milli línanna hvernig vissurn
mönnum finnst hún hafa séð að
sér og sannað hið fornkveðna að
aðlaðandi er konan ánægð, allt
tal um kvenfrelsi hafi verið orðin
tóm. Það hlýtur vægast sagt að
vera leiðinlegt fyrir konu sem
hefur átt jafn mikinn þátt í að
móta nýju kvennahreyfinguna
eins og Sigríður Dúna, að lenda í
því að vera notuð í baráttunni
gegn henni. □
RV
13