Vera - 01.06.1993, Page 20

*>co
BERGUÓT GUNNARSDÓTTIR
SKRIFAR FRÁ KANADA
Hverfið sem við búum í hér í
háskólabænum London í Ont-
ario er oft nefnt í gríni Sam-
einuðu þjóðirnar. Hér býr fólk
frá öllum heimsálfum og í
bekk sonar míns eru börn af
slavnesku, arabísku, asísku,
afrísku, suður-amerísku,
kanadísku og íslensku bergi
brotin. Það er fátt sem jafnast
á við fjölbreytni og fegurð
þessa hóps.
Á göngu minni um hverflð
liggur leiðin stundum framhjá
skikkjuklæddum konum sem
koma svífandi út úr húsi og
inn í bíl. Líkami,_fætur, hend-
ur, hár og andlit eru vandlega
hulin. Gat er fyrir augun. Frá
mínum bæjardyrum séð eru
þessir nágrannar mínir án
nafns, skoðunar og andlits.
Þessar konur verða ósýnilegar
um leið og þær koma út úr
svefnherberginu eða eldhús-
inu. Trúarbrögðin eru eflaust
jafn mikilvæg íyrir þær og
karlana þeirra, en hlutverk og
réttarstaða þeirra innan trú-
arbragðanna eru sannarlega
önnur.
Einhvers staðar í heiminum
er til fjöldi kvenna án sýni-
legra sérkenna, ferðafrelsis,
kosningaréttar, eignarréttar,
skoðanafrelsis og ráðstöfun-
arréttar eigin líkama. í þeirra
sporum myndi ég hugsanlega
leggjast í þunglyndi undir feld
— eða skikkju.
FLÓTTAMENN VEGNA
KYNFERÐIS
Árið 1991 sótti saudi-arabísk
kona um landvistarleyfl sem
flóttamaður í Kanada. Hún
haíði verið grýtt og barin íýrir
að neita að klæðast skikkju og
fýrir að mótmæla slæmri rétt-
arstöðu kvenna. í Saudi-Ar-
abíu eru það ekki sjálfsögð
mannréttindi að konur megi
keyra bíl, kjósa eða yfirgefa
landið án fýlgdar maka eða
karlkyns ættingja.
I fýrstu var tekið á málinu
án nokkurs skilnings og sam-
úðar. Frá nefndinni sem fj'all-
aði um mál hennar fékk hún
þau skilaboð að vera ekki föð-
ur sínum til skammar og
koma sér heim. Samkvæmt
skilgreiningu Sameinuðu
þjóðanna er flóttamaður sá
sem óttast ofsóknir vegna
kynþáttar, trúar, þjóðernis,
stjórnmálaskoðana eða aðild-
ar að ákveðnum þjóðfélags-
hópi — en ekki vegna kynferð-
islegrar kúgunar. Vegna kröft-
ugra mótmæla og aðgerða
stuðningsmanna „Nödu” var
úrskurðinum um að reka
hana úr landi breytt. Land-
vistarleyfl hennar bar þó ekki
að túlka sem stefnubreytingu
eða vikkun á neinni skilgrein-
ingu. Opinberlega var leyflð
veitt af mannúðarástæðum.
Bernard Valcourt., ráðherra
innflytjenda, tilkynnti þessa
ákvörðun og greindi samtímis
frá því að það væri verið að
vinna að nýjum viðmiðunar-
reglum. Þær tóku svo gildi nú
í mars. Kanada er fýrsta land-
ið sem notast við slíka reglu-
gerð. Hún auðveldar konum
að fá viðurkenningu sem
flóttamenn ef þær hafa orðíð
fýrir kynferðislegu ofbeldi eða
eru ofsóttar vegna kyns eða
jafnréttisbaráttu sinnar.
Þannig fá þær nefndir sem
hafa umsóknir erlendra
kvenna til meðferðar einnig
20