Vera - 01.06.1993, Qupperneq 25

GLERKASSAMENNING
meiri áhrifum kvenna. Það er
að minnsta kosti tilraunarinn-
ar virði!“
AO HAFA TRÚ Á
ERINDI SITT
I ræðu sinni á málþingi Sam-
bands íslenskra myndlistar-
manna talaði Þórhildur um
nauðsyn þess að listamenn
ættu erindi við samtímann.
Hún sagði að sjálfsmynd lista-
manna værl veik um þessar
niundir, þeir hefðu misst sjón-
ar á erindi sínu og væru hætt-
ir að taka virkan þátt í al-
rnennri þjóðmálaumræðu, sem
ef til vill drægi úr trúverðug-
leika þeirra. Við Veru segir Þór-
hildur að hún hafi gaman að
því að bera- saman stöðu
kvenna og listamanna.
„Til þess að geta komið er-
fndi þínu á framfæri þarftu að
hafa trú á þvi - og þú þarft að
hafa þá trú að aðrir trúi að þú
eigir erindi. Þegar við vorum að
stofna Kvennalistann var um-
raeðan glóandi og okkur fannst
erindi okkar svo brýnt. Við vor-
um aiitaf að uppgötva eitthvað.
Við vorum allt í einu sterkar
°g styrktum hver aðra. Þá var
gaman. Mér fannst þá oft að
það væri hægt að skipta orðinu
„kona” út á móti orðinu „lista-
niaður”. Við vorum alltaf að
tala um að konur þyrftu að
vera stefnumótandi afl, að við
þyrftum að hafa áhrif og
breyta ýmsu. Þessa umræðu
gekk maður líka oft í gegnum í
hópi listamanna hér áður fýrr
- en ekki lengur. Og nú heyrist
hún ekki lengur meðal
kvenna. Engin okkar vill gefast
upp, því erindi okkar er enn-
þá biýnt, en allar finnum við
að glóðina vantar. Hvað var
það sem drap þessa glóð?
Hvaða aðstæður verða að vera
fýrir hendi til þess að glóðin
blossi upp, spyr Þórhildur og
heldur áfram:
„íslenskir listamenn hafa
ekki árum saman verið aflvaki
umræðu. Fólk ræðir ekki það
sem þeir eru að fást við. Á
þetta erindisleysi listamanna
sér einhverjar skýringar? Er
búið að skáka þeim út í horn
samfélagsins sem afætum,
sem af má hafa stundargam-
an? Og listamennirnir ganga
svo sem ágætlega inn í það
hlutverk. Ungir leikarar eru til
dæmis mjög þægir og meðfæri-
legir. Ég verð ekki vör við að
þeir ætli sér að breyta miklu.
Ég sá í Litrófi í vetur viðtöl við
leiklistarskólanema sem sögð-
ust „læra svo mikið um sjálfa
sig í skólanum” og hafa komið
í skólann „til að kynnast sjálf-
um sér“. Þvílíkt bull! Það er
ekki þetta sem listin snýst
um.”
Þórhildur er ómyrk í máli þeg-
ar hún ræðir erindisleysi lista-
manna við samtímann. Það
sama er uppi á teningnum í
bókmenntum, fxnnst henni.
Bækur sem skrifaðar eru á ís-
landi í dag eru „skopparagjarð-
arbókmenntir” finnst henni,
með fáeinum undantekning-
um þó. Undantekningarnar
eru einkum bækur kvenrithöf-
unda, segir hún og nefnir til
dæmis Svövu Jakobsdóttur og
Steinunni Sigurðardóttur.
TÓMARÚM
Það eru erfiðir tímar — kreppa
og atvinnuleysi. Oft er talið að
efnahagskreppa hafi örvandi
áhrif á listsköpun.
„Kannski verður fólk meðvit-
aðra um andleg gildi á kreppu-
tímum”, segir Þórhildur.
„Kannski fáum við brýnni bók-
menntir. Kannski er nafla-
skoðunin og sáfgreiningin vel-
ferðareinkenni. En áherslan á
eigin persónu helst í hendur
við guðleysi nútímans. Við-
fangsefni fistarinnar er ekki
lengur einhver óskilgreind
Paradís, heidur manneskjan
hér og nú. Guðdómurinn hefur
verið fluttur inn í velferðar-
kerfið. Þegar fátt er um við-
fangsefni snúum við okkur að
því að bæta tryggingarkerfið.
Maður íinnur ekki mikið fyrir
glóðinni um þessar mundir, en
ég held að tímar mikilla breyt-
inga fari í hönd. Það hefur
skapast hugmyndafræðilegt
tómarúm við fall austursins og
afgreiðslu hugmyndaátaka
austurs og vesturs. Hvað ger-
ist svo? Eigum við öll að gleypa
eina hugmynd hráa? Eigum
við öll að aðhyllast markaðs-
hyggjuna? Það virðist vera orð-
in viðtekin skoðun að öriög
okkar og líf ráðist af hagfræð-
inni og hinn fijálsi markaður
sé grundvöllur tilveru mann-
kyns. Við lítum meira til þeirra
sem fjalla um efnahagsmál um
lausnir en til andans manna.
Þá verður menningin horn-
reka.
En þetta hugmyndafræði-
lega tómarúm hlýtur að verða
fyllt nú þegar fer saman ein-
hvers konar kreppa í þessum
dýrðarríkjum markaðarins í
vestri og fall andstæðunnar í
austri. Þá er kannski komið
veður til að skapa. Og ég ætla
að vona að bæði karlar og kon-
ur mæti þá til leiks!“ □
BÁ
LJósmyndlr: Krlstín Bogadóttir
SUND
HEILSUNNAR VEGNA
IÞROTTA- OG
TÓMSTUNDARÁÐ
REYKJAVÍKUR
m
25