Vera - 01.05.1996, Page 16

miKuuiA i
í
Þanníg hljóðar fyrirsögn á grein
sem Bríet Bjarnhéðinsdóttir
skrifar í blað sitt Kvennablaðið
þann 11. apríl árið 1912. Hér
segir hún frá verkfalli fiskverk-
unarkvenna í Hafnarfiröi og eft-
ir því er næst verður komist af
heimildum er þetta jafnframt
fyrsta verkfall á íslandi. Hvergi
hef ég í sögubókum rekist á
stafkrók um verkfall þetta, né
heldur í öðrum heimildum,
hvorki samtímaheimildum né
síöari tíma. Svo virðist sem
Kvennablaö Bríetar geymi eitt
fróðleik um þennan merkisat-
burð í lífi íslenskra kvenna svo
og íslenskri verkalýðssögu.
Vegna skorts á heimildum er
rétt aö birta frétt Kvennablaðs-
ins orðrétta:
„Þau nýmæli uröu hljóðbær fyrstu
dagana I marz s.l. aö allar fiskiverk-
unarkonur í Hafnarfiröi heföu gert
verkfall. Einhver undarleg hending
var þaö, aö þetta fyrsta verkfall ís-
lenskra kvenna, - jafnvel fyrsta
verkfall á ísl. - skyldi byrja sama
dag og hið mikla verkfall kolanámu-
manna á Englandi.
Tildrögin voru þau, aö konur
vildu fá hækkað kaup sitt við fisk-
verkun. Áður höfðu þær haft 15
aura um kl.st. viö alla fiskvinnu,
nema blauta fiskvinnu - þvott? -
sem þær hafa haft í »akkordi« eöa
fengið 18 aura um tímann fyrir.
Óánægian var víst mest út af eft-
irvinnulaunum, og sunnudaga-
vinnu. Fyrir þetta hvorttveggja fengu
þær aö eins 15 aura um kl.st. Þar
sem karlm. fengu t.d. 40-50 aura
fyrir sunnudagavinnu og s.d. eftir-
vinnu. - Og hér í Rvík meira.
Þessar konur unnu við fískvask í Keflavík
árið 1912, eða á sama tíma og
Hafnfírsku konurnar gerðu verkfall, sem eftir
því sem næst verður komist er fyrsta verkfall
á íslandi. (Myndin er fengin úr bókinni ís-
landsdætur, Örn og Örlygur 1991.)
Konurnar fóru fram á aö fá 18
aura um kl.st. fyrir hversdagsvinnu, 5
aura hækkun fyrir eftirvinnu frá kl. 7
síöd. til kl. 11, en 10 aura hækkun
eftir þann tíma, 30 aura um kl.st. á
sunnudögum, og 10 aura viöbót eftir
kl. 7 á sunnudagskvöldin.
Verktakendurnir hafa ekki viljað
slaka til, þótt flestum þeirra hafi þótt
kröfurnar sanngjarnar. Hefir að sögn i
sérstaklega staöið á einum kaup-
manni þar í bænum.
Konurnar gengu inn í Verkamanna-
fél. Hafnarfjaröar, sem stutt hefir
þær meö ráöum og dáö. Jafnvel
styrkt þær með peningaframlagi frá
sjálfu sér. Það eru aö sögn um 100
konur við fiskvinnu í Hafnarfiröi, og
hefir engin þeirra snert á fiskvinnu
síöan.
Nú í dag, þ. 11. april eru samning-
ar komnir á, milli kvennanna og verk-
takendanna, meö góðum árangri fyrir
konurnar. Kröfur þeirra uppfylltar að
mestu eða öllu leyti.
Skrýtiö aö verkfalliö í Hf. hefir líka j
hætt um líkt leyti, og á Englandi.
Samtök og þolgæöi sigra allar
þrautir.
- Þær hafa farið skynsamlega og
hóflega að, því hafa samtök þeirra
oröið alstaöar vel þokkuö.
Kvbl. samfagnar þeim hjartanlega
með úrslitin!"
Frétt Bríetar virðist skrifuð á nokk-
uð löngu tímabili, eins og e.k. frétta-
skeyti sem bætt er við. Eflaust hefur
Bríet skrifaö fréttina þannig og bætt
viö síðustu málsgreinunum við loka-
frágang blaösins. Kvennablaöiö var
mánaðarrit í eigu og undir ritstjórn Bri-
etar Bjarnhéöinsdóttur á árunum
1895-1919.
Auður Styrkársdóttir
„ó, gefðu guð oss meira puð“
• • •