Vera


Vera - 01.06.1996, Blaðsíða 42

Vera - 01.06.1996, Blaðsíða 42
bókln HVÍTABANDIÐ — BROT ÚR SÖGU KVENNABÆJARINS REYKJAVÍKUR Aldarspor eftir Margréti Guðmundsdóttur sagnfræöing Margrét Guömundsdóttir Aldarspor í bókinni Aldarspor eftir Margréti Guðmunds- dóttur sagnfræðing er skráð saga Hvíta- bandsins, eins af fjölmörgum kvenfélögum sem starfa í Reykjavík. Hvítabandið var stofnaö áriö 1895 og varð því 100 ára á síðastliðnu ári. Upphafleg markmið félagsins voru að útrýma nautn áfengra drykkja og átti Hvítabandið uppruna sinn að rekja til hreyfingar kvenna í Ohio-ríki sem spratt upp í árslok 1873. Systursam- tökin bandarisku sökuðu veitingamenn um að gera syni, bræður og eiginmenn að villi- dýrum í gegnum brennivín og fóru í margar herferðir gegn áfengi. Þó jafn skipulagðar herferðir gegn áfengi hafi ekki verið áberandi í starfi Hvítabands- ins á íslandi má sjá greinileg merki þess að þær konur sem störfuðu í Hvítabandinu voru undir sterkum áhrifum bindindishreyfingar- innar, m.a. Góðtemplarareglunnar. Höfundur byrjar á því að útskýra fýrir les- endum upphaf Hvítabandsins og setur þessa hreyfingu kvenna I alþjóðlegt sam- hengi. Það sem vekur helst athygli frá fýrstu starfsárum Hvítabandsins er sá breiði hóþur kvenna sem þar starfaði frá upphafi og er hægt að taka undir með höfundi um að „allt litróf mannlífsins í Reykjavík endurspeglist í sögu kvennanna í Hvítabandinu." Það verð- ur líka að segja skrásetjara til hróss að hin „krónólógíska" saga er sett fram í upphafi á einkar lifandi hátt. Þar leyfir höfundur sér að taka afstöðu og notar oft á tíðum gildishlað- in lýsingarorð frá eigin hjarta. Þetta gefurfrá- sögninni líf. Með breyttum tíðaranda breyttust hins vegar áherslurnar i starfi félagsins og strax á fjórða áratug þessarar aidar var bindindi ekki lengur skilyrði fyrir inngöngu í Hvíta- bandið. Upp var runninn tími líknar og hjálp- armála. Auðvitað verður að skoða líknarstarf fé- lags eins og Hvítabandsins í Ijósi þeirra hrikalegu aðstæðna sem riktu í Reykjavík á fýrstu áratugum 20. aldar. Konur sem sinntu börnum og búi fundu það manna best og um alla Reykjavík fóru konur að bindast samtökum um skipulagt líknarstarf. Konur voru alla tíð fjölmennari í Reykjavík og settu svip sinn á sögu bæjarins á ýmsan hátt. Það verður þó að segjast eins og er að þeirri hugmynd var haldið að félagshreyfing- um kvenna að líknarstörf væru f þeirra „verkahring". Ekki var nándar eins mikill þrýstingur á samtök karla að sinna líknar- málum. Það má því velta því fýrir sér hvort þessi þróun sem þarna hófst, og saga kven- félaga á íslandi endurspeglar allt fram á þennan dag, hafi staðið pólitískri réttinda- baráttu fyrir þrifum. Það er líka merkileg stað- reynd að félög kvenna skipulögðu og báru uppi nán- ast allt hjálparstarf í landinu en í ná- grannalöndum okk- ar var forystan í þessum efnum í höndum kirkjunnar. Mjög mikið af stórum framfara- málum í heilbrigð- ismálum má rekja beint til Hvíta- bandsins t.d. bygg- ing hjúkrunarheim- ilis sem bandalag kvenfélaga með Hvítabandið innan- borðs stóð fýrir. Þær opnuðu Ijósa- stofu 1952 sem varö fýrst til að sinna heilsuvernd barna á aldrinum 3-7 ára, stóðu fýrir heimilishjálp í Reykjavík o.fl. o.fl. Enn þann dag í dag starfar Hvítabandið að heilbrigðismálum og er félagið einn sterkasti bakhjarl Dyngjunnar, áfangaheimil- is fýrir konur sem koma úr áfengismeðferð. Höfundur sýnir t.d. fram á það með sann- færandi hætti að Hvítabandinu hafi tekist að breyta stefnu bæjaryfirvalda í heilbrigðis- málum og var það fróðleg lesning fyrir undir- ritaða. Saga Hvítabandsins varpar Ijósi á hvern- ig konur á íslandi hafa notað ýmsar óform- legar valdaleiðir. Þó kvennasögu hafi verið gefinn allnokkur gaumur á síðastliðnum árum hefur það lyrst og fremst verið hin póli- tíska réttindabarátta sem hefur verið könn- uð. Hjálpar- og líknarstörf kvenfélaga hafa lítið verið rannsökuð og ber að fagna því framtaki að gefa út sögu Hvítabandsins. Bókin er vel skrifuð á liþru og skemmti- legu máli af höfundi sem leyfir sér að hafa skoðanir á viðfangsefninu án þess þó að fara yfir mörkin gagnvart lesanda. Góð lesn- ing fýrir allt áhugafólk um kvennasögu. Steinunn Óskarsdóttir sagnfræöingur og borgarfulltrúi ÁBYRGDAR Ef þú hefur allar einkavátryggingar þínar hjá Ábyrgð færð þú Ábyrgðarbónus, sem getur numið allt að 20% af iðgjaldi heimilistryggingar og 10% af öðrum vátryggingum nema ökutækjatryggingum og þú getur unnið þér rétt til 10% endurgreiðslu allra iðgjaldanna. Handhafar Ábyrgðarbónuss njóta aukinnar bónusverndar í bílatryggingum, eiga rétt á fríum bílaleigubíl í viku vegna kaskótjóns og njóta hagstæðari kjara við töku bílaláns hjá Ábyrgð. TAKTU Á BYRGD ! V á tryggingafélag til eflingar bindindis og heilsu Lágmúla 5 - Reykjavík - sími 588 9700

x

Vera

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vera
https://timarit.is/publication/858

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.