Vera - 01.10.2001, Page 58

Við braggabúar vorum ekki hátt skrifuð í samféiaginu.
Meira að segja krakkarnir í nágrenninu vissu það. Þau
komu hópum saman í Kamp Knox og voru með allskonar
fyrirgang - en svo var heimaakrökkunum alltaf kennt um.
Þau voru illa uppalinn kampalýður, sagði fólkið.
Þórunn og Björn ásamt dætrum sínum.
58
beinlínis kyrrsett á hafnarbökkunum úti
tímum saman. Þannig var með hita-
veiturör til dæmis og auðvitað töfðust
allar framkvæmdir von úrviti. Hús-
næðisvandræðin í Reykjavík voru svo
geigvænleg að ég efast umað nútíma-
fólk geti gert sér grein fyrir því. Borga
varð marga mánuði fyrirfram til að
komast inn í íbúð og síðan voru ekki
mánaðargreiðslur eins og nú heldur
varð að greiða út aftur langt fram í tím-
ann. Mörgum varð þetta mjög erfitt, þar
á meðal okkur. Björn, maðurinn minn,
var heilsutæpur. Hann var einn þeirra
íslendinga sem börðust í Spánarstríðinu
gegn nasistum og særðist þá á hand-
legg. Sárið hafðist illa við, tók sig upp
öðru hvoru og fór þá að grafa í því. Það
mun ekki hafa verið nógu vel hreinsað í
upphafi. En vegna þessa var hann oft frá
vinnu. Og einu sinni þegar komið var að
húsaleigugjalddaga gátum við ekki
borgað. Við bjuggum þá í Kleppsholt-
inu. Þetta var neyðarástand því ekki var
um neina tilhliðrun að ræða hjá húsráð-
anda. Þá hljóp vinafólk mitt undir
bagga, þau hjónin Hallbjörg
Elínmundardóttir og Guðjón Halldórs-
son, bróðir Sigfúsar tónskálds. Þau
lánuðu okkur sumarbústað sem þau
áttu skammt frá Reykjavík. En þá komu
ný vandræði til sögunnar. Maðurinn
sem Halibjörg og Guðjón leigðu hjá
sagði þeim upp. Hann sagðist sjá að
þeim væri ekki húsnæðisvant þar sem
þau gætu lánað öðrum hús - og svo
þyrfti hann að fá íbúðina handa dóttur
sinni. Þannig mísstu þau heimili sitt
fyrir góðsemina. Nú, þau urðu líka að
flytja í bústaðinn og varð þá býsna
þröngt. Nokkra daga bjuggum við þarna
öll og skiptumst á um að kaupa í mat-
inn. Samkomulagið var ágætt og þetta
voru skemmtilegir dagar, en auðvitað
gat þetta ekki orðið nein framtíðarbú-
seta. Þá frétti bóndi minn af bragga sem
hægt mundi að fá. Handhafi braggans
gaf honum sín bestu meðmæli, m.a.
væri þar forláta gólfteppi. Það varð úr
að við tókum þetta húsnæði, þó ekki
væri það freistandi. En við gátum ekki
níðst lengur á gestrisni vina okkar. Svo
við gerðumst braggabúar í Kamp Knox.
En gólfteppið góða sáum við'áldrei því
búið var að fjarlægja það." Og hvernig
gekk svo í Kampinum? „Það gekk nú
sannarlega á ýmsu. En þarna voru
óþrjótandi verkefni til að takast á við -
það var beinlínis ögrun. Við braggabúar
vorum ekki hátt skrifuð í samféiaginu.
Meira að segja krakkarnir f nágrenninu
vissu það. Þau komu hópum saman í
Kamp Knox og voru með allskonar fyrir-
gang - en svo var heimaakrökkunum
alltaf kennt um. Þau voru illa uppalinn
kampalýður, sagði fólkið. Nú, við sáum
að svo til mátti ekki ganga. Ég beitti
mér fyrir því, og fékk brátt marga sam-
herja, að stofnuð voru Samtök herskála-
búa. Það gerðist í Kamp Knox G 9.
Baráttuvettvangur var orðinn tii."
Barist fyrir útrýmingu bragganna
Ég gleymdi alveg að spyrja, bara hlus-
ta. Þórunn heldur áfram: „Ég var alltaf
virk í stjórnmálum þegar ég var ung og
sem bæjarfulltrúi fyrir sósíalista barðist
ég fyrir því að herskálahverfin yrðu lögð
niður og íbúum þeirra gefinn kostur á
mannsæmandi húsnæði og að fjölskyld-
um sem brann ofan af væri ekki vísað í
annan bragga. Mikil eldhætta var í
bröggunum og stundum brunnu heilar
lengjur, t.d. f Laugarneshverfi. Málefnið
fékk stuðning frá læknum sem skildu
manna best hvaða áhrif heilsuspillandi
húsnæði hefur. Einnig studdi sr. lakob
lónsson heilshugar málstað herskála-
búa. Hann bæði skrifaði í blöðin og fór
sjálfur á vettvang, t.d. þegar eldsvoðar
urðu. Þá áttum við hauk í horni þar
sem |ónas Árnason var en um þessar
mundir var hann blaðamaður á Þjóð-
viljanum. Við herskálabúar stóðum fyrir
ýmsum aðgerðum, m.a. ráðstefnu um
byggingamál. Segja má að þarna yrði
fjöldahreyfing til því að lokum stóðu að
ráðstefnunni flest stéttarfélög í bygg-
ingariðnaði svo og presta- og lækna-
félögin. Sr. lakob lónsson stýrði ráð-
stefnunni. Benedikt Davíðsson lagði svo
áætlun þá sem ráðstefnan hafði unnið
fyrir bygginganefnd. Það fór auðvitað
ekki hjá því að svona mikil og ákveðin
barátta bæri einhvern árangur. Málið var
loks tekið á dagskrá hjá bæjarstjórn og
þaðyarð niðurstaðan að bærinn skyldi
byggja fyrir fólk í húsnæðishraki þar
sem nú stendur Bústaðahverfið. Ekki þó
ókeypis eða til leigu, heldur skyidi
íbúðunum úthlutað í nefnd gegn stofn-
framlagi kaupenda. Þetta þýddi óhjá-
kvæmilega að það fólk varð af húsnæð-
inu sem mest þurfti á þvf að halda, svo
sem snauðar barnafjölskyldur. Ég var á
móti þessu fyrirkomulagi en bæjar-
stjórnarmeirihiutanum fannst það óska-
lausn og þannig var það afgreitt. Ég
minnist þess að Auður Auðuns, sem þá
sat í bæjarstjórn, sagði við mig: „Nú fer
allt að verða léttara hjá þér, Þórunn
mín, því auðvitað verður þú sú fyrsta
sem fær úthlutað íbúð." „Ég ætla ekki
að sækja um," svaraði ég. Auður varð
mjög undrandi og lagði töluvert að mér
að sækja um „vegna barnanna". En ég
var ákveðin. Ég gat ekki hugsað til þess
að hafa á tilfinningunni að ég væri að
nota mér aðstöðu mfna - og vildi heldur
ekki gera andstæðingnum það til geðs
að láta stinga upp í mig slíkri dúsu."
Mæðrastyrksnefnd og Mæðrafélagið
Allt virðist þetta svo óraunverulegt þar
sem við sitjum í sólskininu og borðum
lummur með rabarbarasultu sem
Þórunn hefur soðið. „Já, svo skildum við
hjónin," segir Þórunn sem virðist hugsi.
„Við áttum þá fjögur börn. Skilnaðir
voru eitt af því sem einkenndi lífið í
Kamp Knox. Heimitisfeðurnir blátt
áfram gáfust upp og hurfu. Konur og
börn sátu eftir. En hægt og sígandi
hurfu samt braggahverfin af sjó-
narsviðinu. Ekki er þó hægt að segja að
mitt framlag til þessa máls hafi aflað
mér sérstakra vinsælda á hærri
stöðum," bætir Þórunn við glottandi
„því við næstu kosníngar var ég færð
niður á listanum og enn neðar í þar
næstu kosningum. En ég sat þó bæði
þessi tímabil, mest vegna forfalla annar-
ra frambjóðenda. Svona var þetta nú."
Og hvað gerðirðu svo? „Já, svo. Ég
flutti að lokum úr Kamp Knox. Ég giftist
aftur og við keyptum fokhelda íbúð á
fjórðu hæð í blokk. Við þurftqm að
múra og innrétta allt sjálf og bera allt
sem til þess þurfti upp stigana. Þetta
var eins og að vera stöðugt í fjallgöngu.
Ég var oft þreytt. Þennan vetur var ég
ófrísk að yngstu dóttur minni. Og þegar