Ljósmæðrablaðið - 15.11.2000, Blaðsíða 29

Lýðnetið. Af þeim höfðu 49% aðgang að Lýðnetinu
heima, 20% höfðu aðgang í vinnunni og 31% sögð-
ust hafa aðgang bæði í vinnunni, heima og/eða ann-
ars staðar. I þessari könnun var einnig reynt að
flokka hverning Lýðnetið var notað. Þá kom í ljós
að 74% notuðu það til að leita að rafrænum blöðum,
68% til að finna rannsóknir, 62% til að finna leið-
beiningar og verklagsreglur, 61% sem tölvupóst,
58% til að finna upplýsingar um heilbrigðismál er
varða sjúklinga, 53% til að leita að fræðslu fyrir
sjúklinga, 48% notuðu Lýðnetið til að endurmennta
sig og í fjarnám, 40% í að lesa nýjustu fréttir um
heilbrigðismál, 29% í samskipti við aðra hjúkrunar-
fræðinga, 21% til leitar að viðburðum, ráðstefnum
o.fl. 9% notuðu Lýðnetið í ýmislegt annað svo sem
leita að auglýsingum um vinnu, öðrum heil-
brigðistengdum efnum og sjálfboðavinnu. 7% höfðu
gert vefsíðu og 4% notuðu Lýðnetið til að fá starfs-
leyfi og/eða viðurkenningu (Lifelines, 1997). Jafnvel
þó ekki sé nema tæplega eitt ár síðan þessi könnun
var gerð má gera ráð fyrir að notkunin hafi almennt
aukist til muna. Lýðnetið hefur sérstaklega aukið
möguleikana á að fá rannsóknagreinar og tímarit á
einfaldan og skjótan hátt auk þess sem auðvelt er að
leita að heimildum á breiðum vettvangi. Má þar
fyrst nefna tímaritin sem fást í fullri lengd á Lýðnet-
inu (full text journals) (Haynes,1997). Lýðnetið veit-
ir fleiri tækifæri, sérstaklega fyrir þá sem eru þolin-
móðir, leita vefsíðu úr vefsíðu og reyna að sigta út
bestu upplýsingarnar. En þrátt fyrir alla kostina þá er
mikilvægt að hafa í huga að mikið af upplýsingum
sem finnast á Lýðnetinu eru ekki endilega öruggar.
Ljósmæður og hjúkrunarfræðingar eins og aðrir not-
endur þurfa því að vera gagnrýnir og útiloka illa
uppfærðar og illa studdar upplýsingar (Hay-
nes,1997). Tölvupósturinn gerir ljósmæðrum og
hjúkrunarfræðingum fært að hafa samskipti við
starfsfélaga á öðrum deildum og sjúkrahúsum.
Tölvupósturinn er fljótvirkur og er hægt að nota
hann bæði fyrir persónuleg erindi og formleg. Það er
ákaflega hentugt að nota viðhengis kerfið sem er í
tölvupóstinum, en það gerir notendum kleift að
senda tilbúin fullgerð skjöl án þess að eiga það á
hættu að þau brenglist. Einnig er auðvelt að vera í
nánu sambandi við stjórnendur í gegnum tölvupóst-
inn. Hægt er að senda skjal sem inniheldur hjúkrun-
arupplýsingar, rannsóknargreinar, spurningalista og
myndir svo eitthvað sé nefnt. Aðalkosturinn við
tÖlvupóstinn er hversu fljótt svör berast
(Musker,1997).
Ljósmæður og hjúkrunarfræðingar geta notað ráp-
forrit (browser) og farið í gegnum mikið af upplýs-
ingum á vefnum. Veraldarvefinn er unnt að nota sem
mikilvægt tæki til að leita að mikilvægum upplýsing-
um! Hægt er að taka einfalt dæmi sem svo auðveld-
lega gæti komið upp hjá hvaða ljósmóður sem er: Þú
ert ljósmóðir og situr fyrir framan tölvu og vinkona
þín eða skjólstæðingur kemur til þín sem gengur
með barn í sitjanda stöðu. Hún er 38 vikur gengin og
biður þig að finna gögn sem benda á kostina og gall-
ana við að fæða barn gegnum fæðingarveg annars
vegar eða með keisara hins vegar. Það er skylda þín
að leita að bestu og öruggustu upplýsingum sem völ
er á. I leit þinni gætir þú farið eftirfarandi leið:
1. Cochrane bókasafnið á Lýðnetinu á: http://www-
update-software.com/clibhome/clib.htm. Annað
hvort hefur stofnunin þín borgað aðgang að
Cochrane eða þú getur fengið það á bókasafninu
á geisladisksminni (CD-Rom).
2. Gera leit í Ovid. Ovid tengist nokkrum gagna-
grunnum sem innihalda ógrynni af upplýsingum
fyrir ljósmæður og hjúkrunarfræðinga ásamt öðr-
um heilbrigðisstéttum. Má þar sérstaklega nefna
MEDLINE. Hægt er að afmarka leit mjög í þess-
um gagnagrunni og er hægt að fá yfirlit greina og
jafnvel allan texta greinanna. CINAHL er einnig í
Ovid er CINAHL mjög hentugur gagnagrunnur
fyrir ljósmæður og hjúkrunarfræðinga og inni-
heldur mikið af upplýsingum sem snertir starf
þeirra og fræði.
3. Gagnagrunnur á vegum bresku heilbrigðisyfir-
valdanna sem fæst á http://www.nelh.nhs.uk
4. TRIP gagnagrunnurinn. Þessi nýji gagnagrunnur
er tengdur 18 gagnagrunnum sem innihalda rann-
sóknarniðurstöður og leiðbeinir um tengingar að
enn frekari upplýsingum á hinum ýmsu síðum á
Lýðnetinu. Slóðin er http://www.ceres.uwcm-
.ac.uk/frameset.cfm?section=trip og er gagna-
grunnurinn síðan valinn.
5. HTA síður. Það eru vefsíður þar sem dreift er nýj-
ustu upplýsingum heilbrigðisvísinda eru og birt
yfirlit yfir þær. Slóðin er: http://nhscrd.york.ac.uk/.
6. Sérstakir Ljósmæðra og hjúkrunar gagnagrunnar.
Má þar nefna ensku landsnefndina fyrir ljósmæð-
ur og hjúkrunarfræðinga sem hefur gefið út upp-
lýsingar á slóð: http://www.enb.org.uk/
7. Utgefin tímarit eins og t.d.British Medical Jo-
urnal er fáanleg beint í gegnum Lýðnetið á
veffanginu http://www.bmj.com/index.shtml.
8. Alþjóðlegar fræðslustofnanir. Þessar stofnanir
fara í gegnum Veraldarvefinn og safna saman
gagnlegum upplýsingum t.d. frá heilbrigðisráðu-
neytinu og gefa þær út á tiltekna slóð: http://-
www.doh.gov.uk/dhhome.htm.
LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
29