Dagblaðið Vísir - DV - 07.02.2004, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 2004
Fókus DV
Tveir þekktustu lögmenn íslands eru þeir Ragnar Aðal-
steinsson ogJón Steinar Gunnlaugsson. Þeirhafa verið í
miðju ótal áberandi deilumála til fjölda ára, blóðugir upp
að öxlum. Þeir eru ódrepandi baráttumenn, báðir tveir.
Hvað eiga þeir sameiginlegt og hvað skilurþá að?
Gunnlaugur
Guðmundsson
stjörnuspekingur
Ragnar Aðalsteinsson og Jón Steinar
Gunnlaugsson eru skærustu stjörnur
lögmannastéttarinnar: Matlockar,
Perry Masonar eða Bobbyar Donn-
ellar íslands. Gárungamir kalla Jón
Stpinar lögmann íslands, sem þarf
að toppa og Ragnar þá kallaður lög-
maður alheimsins. Er þar vísað til
mannréttindamála sem Ragnar
hefur mjög látið til sín taka. Alits-
gjafar DV eru sammála um að þeir
séu líkir um margt þótt þeir komi
hvor úr sinni áttinni, ef miðað er
við hinn útjaskaða vinstri-hægri ás
pólitíkurinnar.
>,Það sem greinir þá að er
kannski stjómmálaskoðanir. Ég hef
reyndar ekki hugmynd um hvort
Ragnar er ilokksbundinn eða ekki. En
menn vita hvar Jón Steinar stendur.
Hægrið á væng stjórnmálanna. Og þetta
virðist endurspeglast í þeim málum sem
þeir taka að sér,“ segir Þómnn Guð-
mundsdóttir hæstaréttarlögmaður sem
eitt sinn var formaður Lögmannafélags ís-
lands.
Sannfærandi málflutningsmenn
Menn em sammála um að Jón Steinar og Rágn-
ar séu góðir máiflytjendur, rökfastir og skýrir. Sig-
urður Kári Kristjánsson, lögmaður og alþingismað-
ur, fer ekki dult með aðdáun sína á Jóni Steinari en
segist þekkja minna til Ragnars. „Jón Steinar er rök-
fastur og skýr bæði í málflutningi og skrifum, sem
og greinargerðum. Honum tekst að komast að
kjama hvers máls og einfalda mjög flókin mál.
Hann er sem úrvals kennari. Mjög góður í því að
greina aðalatriðin frá og týna sér ekki í aukaatrið-
um.“
Sigríður Rut Júlíusdóttir er samstarfsmaður
Ragnars og telur óviðeigandi að tala um hann með
þessum hætti, en bendir þó á að hann sé hug-
myndaríkur, sem þykir mikill kostur fyrir lögfræð-
ing. „Hann fylgist mjög vel með öllu því nýjasta
sem er að gerast í faginu, rökfastur, býr yfir mikl-
um sannfæringarkrafti. Hans skoðanir endur-
speglast oft í þeim málum sem hann tekur að sér,
sem helst í hendur við að þeir sem rekast í slfkum
málum leita mikið til hans.“
Að reka mál í fjölmiðlum
Báðir er þeir þekktir fyrir að veigra sér ekki við
að tjá sig um þau mál sem þeir hafa til úrvinnslu í
fjölmiðlum. Einkum er Jón Steinar þekktur fyrir
Jón Steinar í ljósi stjörnuspekinnar:
Sá ískaldi rökhyggjumaður
„Jón Steinar er vog og vatnsberi
sem vísar til hins yfirvegaða kalda
og hugiæga. Hann setur allt upp i
kenningarog á þeim byggirhann
skoðanir sínar. Vandamálið sem
hann stendur frammi fyrir er að svo
er nokkuð til sem heitir raunveruleiki
sem ekki byggir á hugmyndafræði,"
segir Gunnlaugur Guðmundsson stjörnuspekingur.
„Það hefur veriö sagt aö vatnsberi elski mannkynið
en hati mennina. Allar teoríur og einstakiingar eru í
þágu þjóðfélagsins. Og þú mátt vera alveg viss um aö
efþú héidir þvi fram við Jón Steinar aðhann væri
þessu marki brenndur, þá myndi hann draga þig á
næsta kaffihús og færa rök fyrir þvi að svona væri þetta
nú ekki ípottinn búið."
StyrkurJóns Steinars eryfirvegun, hann er vinsam-
legur og mátefnaiegur.Jón Steinar heldur ró sinni, al-
veg sama I hversu heiftariegum deilum hann er.„Hann
getur komið I sjónvarpssat og rætt afmikilli yfirvegun
funheit og umdeild mál. Hann þorir að hafa óvinsætar
skoðanir. Hann þorir meira að segja að vera ósammála
Davið vini sinum. Jón Steinar er ekki efnishyggjumað-
ur. Hann er ekki i lögmennsku til að græða peninga.
Hann er óháður og mjög sjáifstæður, “ segir Gunnlaug-
ur. En þessi eiginleiki leiðir tii þess að andstæðingum
hans finnst hann skeytingarlaus og kaldur. Og viija
setja hann í flokk með Hannesi Hólmsteini. En samherj-
um finnst hann sérvitur. „Hassumræðan sjokkerar betri
borgara íSjálfstæðisflokknum meðan frjálshyggjuarmi
ftokksins finnstþetta alveg frábærf.Að getaprófað
skoðanir. Hvernig þær fara ílýðinn."
Og Jón Steinar er besservisser, að mati Gunnlaugs.
„Hann getur vissulega verið þreytandi. Jón Steinar er
alltafað berjast og hættir ekki þvl hann hefur alltaf
rétt fyrir sér. Hann er klár. Einn afþessum kláru sem
vita allt betur. Og oftar en ekki hefur hann rétt fyrir sér.
Það sem mér finnst fólk ekki átta sig á varðandi sann-
leikann er að hann er ekki einhlitur og forsendurnar
skipta máli. Þar sést hann oft ekki fyrir. Jón Steinar er
ekta málafylgjumaður, tvimælalaust á réttri hillu.
Fæddur baráttumaður. "
Nokkur af mörgum athyglisverðum málum Jóns Steinars:
þetta. „Þetta er sérstakt við Jón Steinar. Hann flyt-
ur þessi mál fyrir dómstólunum en hann hefur líka
verið áberandi í því að taka málstað sinna skjól-
stæðinga í fjölmiðlum. Nokkuð sem margir aðrir
lögmenn gera alls ekki. Ver málstaðinn ekki bara
fyrir dómstólum heldur l£ka úti í þjóðfélaginu,"
segir Sigurður Kári.
Þetta gerir hann burtséð frá því hversu óvinsæl
málin eru. Besta dæmið er mál prófessorsins í Há-
skólanum, sem sakaður var um kynferðislega mis-
notkun og var sýknaður. Jón Steinar varði mann-
inn einnig í opinberri umræðu þar sem þessi mað-
ur var tekinn og sleginn algerlega af þrátt fyrir að
vera sýknaður.
Óttalausir með öllu
Þessu tengist ákveðið óttaleysi sem greina má í
fari beggja. Þannig hefur Ragnar ekki veigrað sér
við að taka að sér mál sem ekki eru vænleg til vin-
sælda. Til dæmis að flytja mál Falun Gong-liða,
sem óneitanlega eiga sér ekki sterkt bakland hér á
landi. Og Sigurður Kári segir, til marks um ótta-
leysið, Jón Steinar hafa ritað heila bók sem heitir
Deilt á dómarana.
„Hann vílar ekki fyrir sér að gagnrýna Hæsta-
rétt. í bókinni tekur hann fýrir nokkur mál þar sem
hann telur Hæstarétt hafa farið út af sporinu og
rökstyður það. Þarf nú nokkurn fullhuga f það og
skrifa um heila bók. Hann er óhræddur við að
gagnrýna Hæstarétt meðan flestir myndu hugsa
sig um tvisvar að vaða í vegna þess að þeir gætu
bakað sér óvild. Óttaleysi umfram allt sem ein-
kennir hann.“
Óvægnir og gallharðir
Álitsgjafar DV eru allir sammála um að báðir
séu óhemju baráttumenn. „Vil ekki orða það
þannig að tilgangurinn helgi meðalið en þeir berj-
Til hagsbóta fyrir tjónþola
Af nægu er að taka þegar lög-
mannsferill Jóns Steinars er skoðað-
ur, mörg umdeild og athygl
isverð mál. Hér eru til
dæmis nokkur þekkt
mál frá síðustu árum
sem ekki hafa farið
fyrir dómstóla (nema
kannski litlir vinkl-
ar):
Sparisjóðamálið.
Jón Steinar var fyrir
fimmmenningana sem
vildu selja Búnaðarbankan-
um stofnbréfsín.
Lyfjaverslun íslands. Þar gætti
Jón Steinar hagsmuna fjölda hlut-
hafa gegn tilraunum Jóhanns Óla
við að láta LÍ kaupa af sér Frumafl.
öryrkjadómurinn fyrri. Jón
Steinar var formaður starfshóps,
sem skilaði skýrslu um hvað fælist í
dómi Hæstaréttar.
Starfslok Sverris Hermannssonar
í Landsbankanum. Jón Steinar var
fyrir bankaráðið og skrifaði
skýrslu um réttarstöðuna
gagnvart Sverri við
starfslokin.
Barátta fyrir leið-
réttingu á skaöa-
bótalögum. Jón
Steinar tók það upp
hjá sjálfum sér,
ásamt fjórum
öðrum lög
mönnum, að
berjast fyrir lag-
færingum á ákvæöum
skaðabótalaga árið
1993 um bætur til slas-
aðs fólks; bar árangur
1999, þegar loks voru
gerðar skaplegar leiðrétt
ingar; mikið strfð við vold
uga fyrirsvarsmenn vátrygg-
ingafélaga.
an.
Af dómsmálunum má nefna:
Hlunnindaskattsmál frá 1986.
Dæmt var í sjö manna dómi að
skattur bryti gegn stjórn-
skipulegri jafnræðis-
reglu.
Gengismunur árið
1987. Þar sem gjald-
takan var talin heimil í
siö manna dómi.
Hafði oft verið tíökað
áður en aldrei síö-
Frjáls út-
varpsrekstur. Tvö
mál árið 1987.
Leigubflstjóramál
árið 1988. Snerist með-
al annars um félaga-
frelsi og vannst sigur í.
Mannréttindadóm-
stóll Evrópu árið 1993.
Ýmis merkileg skaðabóta-
mál, þar sem meðal annars hefur
fengist viðurkenning á þýðingar-
miklum sönnunarreglum til hags-
bóta fyrir tjónþola. Þrjú mál um
barnsfæðingar árin 1989,
1992 og 2002 og svo
Broadway-slysið árið
1989 þar sem eigin sök
tjónþolans var talin
svo léttvæg í saman-
burði við sök veit-
ingahússins að
hún skerti
ekki bætur til
hans.
Áfengiskaupa-
mál forseta Hæsta-
réttar árið 1989.
Gilsmál árið 1993.
Þar sem skuldbinding-
ar samkvæmt skulda-
bréfi voru ógiltar á grund
velli nýrrar reglu í samninga-
lögum. Þessi dómur þykir þýðingar-
mikið fordæmi.
Gæsluvarðhald að ósekju árið
1995. Málið leiddi til breytinga á
lagaákvæðum urn bótaréttinn, tjón-
þolum til hagsbóta.
Agnes Bragadóttir árið 1996. Við-
urkennd var vernd blaðamanns um
heimildir sínar eins og á stóð í mál-
inu.
Kynferðisbrot - sýkna 1999. Þýð-
ingarmikill dómur um sakleysi þar
til sekt sannast - málið leiddi
til gríðarlegrar umfjöllun-
ar í fjölmiðlum og ann-
arra eftirmála.
Kvennaathvarf.
Viðurkenning fékkst
fyrir auðgunarkröfu
athvarfsins á hendur
aðila sem fengið hafði
að neyta forkaupsréttar á
lægra verði en markaðs-
verði - eina dæmið í réttarsögu
hér þar sem slík krafa er viður-
kennd!