Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1966, Blaðsíða 31

TlMARIT VFI 1966
55
Borun á efra stíflustæði og í skurðstæðum
47 holur 790 m.
Borun í Sámsstaðamúla
25 holur 2833 m
Borro-borun um allt svæðið
270 holur 1630 m.
Rannsóknarjarðgöng, 258 m löng.
1963 Borun á stíflu og skurðstæðum
2 holur 76 m.
1964 Borun í stöðvarhússstæði
14 holur 454 m.
Borun á stíflu- og skurðstæðum
2 holur 30 m.
Borro-borun 144 holur 943 m.
Jarðsveiflumælingar á stíflustæði.
1965 Borun á jarðgangaleið 3 holur 183 m.
Borun í stíflu- og skurðstæði 12 holur 239 m.
Borro-borun í Rauðárstíflustæði og
á vinstri bakka 95 holur 450 m.
1966 Borun í jarðgangaleið 3 holur 240 m.
Borun í skurðstæðum 4 holur 80 m.
Borro-borun í skurð- og stíflustæðum
40 holur 160 m.
ingin styðst aðallega við kísilsýrumagn í bergi.
Berg er kallað basiskt, þegar kísilsýrumagn er
rétt um eða innan við 50%. Svo er um grá-
grýti, blágrýti og venjulegt móberg, einnig flest
hraun runnin eftir ísöld, því að þau eru flest
blágrýti eða grágrýti.
Þegar kísilsýrumagn er um 55-60% kallast
það hálfsúrt berg. Er hér notað samheitið ande-
sit um það, en til er fjöldinn allur af öðrum nöfn-
um á hálfsúru bergi. Líparít er súrt berg og hef-
ur um 70% kísilsýru. Kornastærð kemur mjög
til álita við kortlagningu molabergs, en varla í
sambandi við íslenzkar gosbergtegundir. Yfir-
leitt er bergið mjög fínkornótt, en í því eru þó
oft stærri feldspat kristallar. Grágrýti er aftur
á móti svo grófkornótt, að greindir verða með
berum augum flestir kristallar. Þannig er það um
grágrýtið í Reykjavík og einnig það sem merkt
er grágrýti á meðfylgjandi jarðfræðikorti. Mun-
urinn á blágrýti og grágrýti liggur í kornastærð-
inni fyrst og fremst og fær grágrýtið nafnið af
hinu hrjúfa broti, sem gefur því gráa litinn. Þessi
skilgreining er að sjálfsögðu nokkuð álitamál, og
hefur nokkuð gætt ofnotkunar á grágrýtisnafn-
Nú er því búið að bora 128 kjarna-
holur á svæðinu sem eru samanlagt
5924 m að lengd og 620 Borro-holur
samanlagt 3580 m.
2. Lýsmg helztu bergtegunda og
uppruni þeirra.
2.1 Yfirlit yfir kortaeiningar.
Á meðfylgjandi jarðfræðikorti, 3.
mynd, eru sýnd helztu jarðlög við Búr-
fell. Kortaeiningarnar eru: Blágrýti,
grágrýti, andesit, líparít, móberg og
molaberg. Þessar bergtegundir eru oft-
ast kallaðar berggrunnur, því að þær
eru ekki yngri en frá síðustu ísöld. Til
viðbótar eru tvær jarðgrunnskortaein-
ingar: Hraun runnin eftir ísöld og sand-
ur og önnur set, sem mynduðust í þykk-
um lögum á Suðurlandi i lok síðustu
ísaldar. Myndanir þessar eru allar gos-
berg nema molaberg og sandurinn frá
ísaldarlokum.
2.2 Gosberg.
Gosbergi er skipt í hinar ýmsu ein-
ingar eftir efnasamsetningu, korna-
stærð, myndunarmáta og aldri. Skipt-
Mynd 2. Þjófafoss. Áin steypist hér fram af þriðja elzta, Tungna-
árhrauni og niður á nœst elzta eða elzta hraunið. 1 bakkanum á
móti eru mest áberandi stuðlar yngsta hraunsins en undir því er
Hekluaska 4500 ára gömul. — Ljósmynd Páll Jónsson.
Figure 2. Thjófafoss. Thjórsá plunges down from the third oldest
Tungnaá Lava Flow down to the second oldest or the oldest lava
flow. Across the river the columnar jointing of the youngest lava
flow is most prominent but under it is an ash layer from the
volcano Hekla 4500 years old.