Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1966, Blaðsíða 60

84
TÍMARIT VPl 1966
að láta framkvæma megnið af verkfræðistörf-
um á árinu 1965 og snemma árs 1966. Styrkti
það okkur mjög í samningunum að hafa teikn-
ingar til staðar og að geta sýnt nákvæmlega,
hvernig við ætluðum að hafa verksmiðjuna ef
við reistum hana sjálfir. Sýndi þessi framkvæmd
mönnum Johns-Manville enn fram á, að okkur
væri fyllsta alvara um að reisa verksmiðjuna.
Það var áætlað, að verkfræðikostnaðurinn
samtals yrði um 12 milljónir króna en verður
líklega um 13 milljónir vegna viðbótar, sem síð-
ar var gerð við verksmiðjuna. Kaiser gerði
áætlun um kostnað við byggingu verksmiðjunn-
ar, sem varð 148 milljónir króna. Var þá undir-
búningskostnaði og tollum sleppt, en verkfræði-
kostnaður og söluskattur tekinn með. Þessi áætl-
un var að vísu ca. 20 milljónum króna lægri í
upphafi, en „dewatering“ eða afvötmmaraðferð-
in varð til að hækka áætlunina.
1 stórum dráttum er áætlunin byggð upp á
eftirfarandi hátt:
Dælingarkerfi __________________ 11,7 m. kr.
Þurrkunarkerfi___________________ 16,8------
Vinnsla ......................... 40,0------
Pökkun o. fl...................... 4,8------
Geymslur o. fl. __________________ 13,5------
Leiðslur og þess háttar____________ 5,7------
Laus tæki og varahlutir_________ 5,6------
Beinn byggingarkostnaður______ 98,1-----
Óbeinn byggingarkostnaður 13,7----------
Samtals 111,8------
Ófyrirséð ______________________ 11,1------
Hækkanir ________________________ 2,1------
Vextir á byggingartíma .......... 9,0------
Verkfærakostnaður _____________ 12,0------
Samtals 146,0 m. kr.
Viðbót v/ryksöfnunar........... 2,0------
Alls 148,0 m. kr.
Sú áætlun, sem ég hef hér nefnt, er mjög ná-
kvæm. Hver einasta bygging, hver undirstaða,
hvert tæki og uppsetning hvers tækis er áætluð,
svo að stendur aðeins á tugum dollara. Allur
byggingarkostnaður er brotinn niður í smáupp-
hæðir. Þetta þýðir auðvitað, að halda verður
mjög nákvæmt bókhald um allan kostnað. Auk
þess þarf að gefa eigendum mánaðarlega mjög
nákvæmt yfirlit um kostnaðinn, reist á áætluninni
og samræma hana lið fyrir lið. Ég verð að segja
það eins og er, að það tók þó nokkurn tíma að
fá verkstjóra og starfsmenn til þess að fallast á
að fara eftir þessari nákvæmu simdurliðun.
Menn voru ekki vanir henni. Auk þess kostar
þetta þó nokkuð mikla skrifstofuvinnu. Hins
vegar er afar þýðingarmikið að vita nákvæm-
lega á hvaða tíma sem er, hvernig hver einasti
liður stendur, ekki aðeins fyrir þann, sem stjórn-
ar framkvæmdum, heldur einnig — og ekki síð-
ur — fyrir eigendur fyrirtækisins.
Veturinn 1965—66 var ráðizt í að byggja all-
stóra skrifstofu- og mötuneytisbyggingu. Þetta
er mikil bygging, sem kostar um 4 miljónir
króna. Þarna verða í framtíðinni skrifstofur,
efnarannsóknarstofur og mötuneyti verksmiðj-
unnar. Tilgangurinn með þessari framkvæmd var
að hafa allt tilbúið með vorinu, til þess að fram-
kvæmdir gætu þá hafizt af fullum krafti. Þetta
reyndist vera vel ráðið, því að allt var tilbúið,
þegar framkvæmdir hófust í júní sl. Var þá sett
upp mötuneyti fyrir 50—60 manns, skrifstofur
og teiknistofur, og auk þess bjó starfsfólk í hús-
inu.
Það kom vissulega til álita að bjóða fram-
kvæmdina alla út í einu eða tvennu lagi. En talið
var hæpið, að slíkt yrði hagkvæmara, þar sem
mjög margt var óöruggt gagnvart kostnaði við
bygginguna. Við ákváðum því að annast sjálfir
framkvæmdir, en bjóða út ýmislegt, sem væri
eftir eðli verksins hagkvæmt til útboðs. Hefur
þessi aðferð reynzt vel. Ég vil benda á, að sú
ákvörðun að halda áfram framkvæmdum þó að
samningar væru ekki undirritaðir, gerir það tví-
mælalaust mögulegt að byrja framleiðslu næsta
haust. Annars hefði framleiðslan ekki hafizt
fyrr en haustið 1968. Tækin er ekki hægt að
setja upp nema að sumarlagi. Áhættan var að
vísu nokkur, en við vissum um gæði og stærð
námunnar og að verksmiðjan hlyti að rísa, ef
ekki nú, þá á allra næstu árum. Ég held, að á
engan sé hallað, þó að sagt sé, að fjármálaráð-
herra, Magnús Jónsson, eigi öðrum fremur heið-
urinn af hraðri og skynsamlegri uppbyggingu
þessa fyrirtækis, enda hefur hann alltaf haft
óbilandi trú á nýtingu námunnar.
Eignaraðild
Nú mun ég snúa mér nokkuð að sjálfum samn-
ingunum á milli íslenzka ríkisins og Johns-Man-
ville. í fyrstu gat það auðvitað verið álitamál,
hvort ríkið skyldi eiga meirihluta hlutafjársins.
Það þótti þó eðlilegast. Hlutafé skyldi vera mjög
mikið, 40—50% af stofnkostnaði. Var talið ólík-
legt, að það fengist á frjálsum markaði. Ríkið á