Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1881, Page 31

mikil áhrif, enda kom hann og miklu til leiðar. Að því
er snertir alþingismál má taka það fram, að hann
átti fyrst mjög mikinn þátt í að alþingi var endur-
reist, og jþví næst að latínuskólinn var endurbættur,
að prestaskólinn var stofnaður, að læknum hefir verið
fjölgað o. s. frv. En einkum kvað þó að aðgjörðum
hans í verzlunarmáli landsins, fjárhagsmáli og stjórn-
armáli.
fegar Jón kom til sögunnar lágu mikil bönd á
verzlun Islands, til þess að Danmörk gæti haft sem mestan
hagnað af henni, en 1854 voru þessi bönd loksins
losuð og átti Jón manna mest jþátt í því. Um 1840
taldi stjórnin að íslandi væru lagðar 15000 rd. og
skipaði þá konungur að landið skyldi bera sig sjálft,
og var það í ráði að fara að leggja nýjan skatt á landið í
því skini, en Jón færði rök fyrir að stjórnin reiknaði
eigi rjett og varð svo eigi af skattinum ; seinna sýndi
hann fram á hversu mikið fje áður hefði runnið
inn í ríkissjóðinn frá íslandi og hjelt því fram, að það
ætti því tilkall til allmikils fjár frá Uanmörku. Árang-
urinn af þessu er sá að nú sem stendur eru 100,000
kr. greiddar á ári úr ríkissjóðnum til íslands þarfa.
Arið 1848 varð stjórnarbreyting í Danmörku og vildu
þeir, er þá komu til valda, engan gaum gefa að lands-
rjettindum íslands. 1851 var þjóðfundur haldinn í
Ueykjavík til að ræða um stjórnarmál landsins og
vildi stjórnin þá koma því svo fyrir að löggjafarvaldið
1 Danmörku hefði ótakmarkað vald til að leggja tolla
í Island eins og þvi sýndist, en alþingi átti eigi að
hafa meira að segja um Islands mál heldur en sveitar-
stjórnir í Danmörku um sveitarmál þar. Jón hafði þá
orð fyrir fundarmönnum og hjelt fast fram rjettindum
landsins. Fundinum var slitið í miðju kafi og endaði
hann á því, að Jón kvaðst mótmæla aðferð þeirri, sem
(27)