Freyr - 15.02.1952, Page 10

56
FREYR
Við tilraunir hefir verið prófað hvort
breyta mætti eðli kýrinnar til þess að selja
hratt eða hægt. Að vísu má bæta um ef
illa hefir verið mjaltað þannig, að kýrin
selur betur þegar betur er mjólkað, og með
þvi að byrja rétt má hjálpa kúnni til þess
að hraða mjólkurstraumnum fyrstu mín-
útuna og spara þannig hina síðustu, en
stefna mjaltalínunnar breytist ekki fyrir
því.
Á N. I. R. D. hafa menn framkvæmt
nokkrar tilraunir um þessi efni. Reynt
hefir verið, um 5—6 vikna skeið, að taka
vélarnar af kúnum þegar liðið var um það
bil 60% af eðlilegum mjaltatíma. Þetta bar
þann árangur, að illa var mjaltað en
breytti hinsvegar ekki mjaltahraðanum.
Þá hefir hin leiðin verið prófu<$ að láta
mjaltavélina vera á kúnum tvöfalt lengur
en eðlilegt er en mjólkurstraumslínan
breyttist ekkert við það. Þá hafa enn-
fremur verið gerðar tilraunir með 40 fyrsta
kálfs kvígur, til þess að prófa hvort hægt
væri að breyta mjólkurgjafaeðli þeirra.
Helmingur þeirra var mjaltaður 4 mínút-
ur í hvert sinn, allt mjaltaskeiðið, en hinn
helmingurinn í 8 mínútur, án tillits til
mjólkurmagns og hraðstreymis mjólkur-
innar. Þó að þessir mjaltatímar væru
haldnir nákvæmlega, breyttist hraðstreymi
mjólkurinnar ekkert, hjá hvorugum hópn-
um, á neinum tíma mjaltaskeiðsins.
Sjálfsagt er að athuga mjólkina úr
hverjum spena áður en mjaltir
byrja. Þegar mjólkað er i próf-
könnuna er auðvelt að sjá mjólk-
urgalla og i baráttu gegn júgur-
bólgu er þetta sjálfsagt.
Hvað ákveður mjaltahraðann?
Eitt mikilvægasta atriðið, er ákveður
hve hratt mjaltirnar ganga, er vídd spena-
opsins eða strenging hringvöðvans. Allir,
sem hafa handmjaltað, þekkja hve miklu
er fljótlegra að mjalta lausmjólka kýr en
hinar, sem seigmjólka eru. Þeir, sem mjalta
með vélum, þekkja þetta einnig og hjá
N.I.R.D. hafa tilraunir verið gerðar þessu
viðvíkjandi, þar sem kýrnar voru mjalt-
aðar með vélum á þann hátt, að ritaðar
voru mjólkurstraumslínur fyrir hvern
spena sérstaklega. Kom þá í ljós, að
straumur mj ólkurinnar, úr hinum ein-
stöku spenum, var mjög misjafn eða 0,5—
1,3 kg. á mínútu þegar hraðast gekk, en
þegar mjaltað var í gegn um spenanál,
var straumurinn úr öllum spenum jafn
hraður eða í hæsta lagi 1,2—1,3 kg. á mín-
útu.
Það er almennt álit manna, að hægt sé
að hraða vélmjöltum með því að auka
loftþynningu, eða með öðrum orðum með
auknu sogafli eða örari sogum. Þetta er þó
ekki svo auðvelt. Aukin loftþynning hraðar
mjöltum ekki svo teljandi sé en veldur
hinsvegar aukinni hættu á júgurbólgu.
Skýrslur frá Nýja Sjálandi sýna, að
mjaltirnar gengu jafn hratt við 14—15 og
16", en hægar við minni loftþynningu, og
að mjaltirnar gengu nákvæmlega jafn
hratt við 10, 15 og 19". Við 10" reyndist þó