Freyr - 15.12.1994, Blaðsíða 11

Araskipið Pétursey, séð yfirframskipið; árar, austurstrog, skinnklceði og veiðarfœri.
Freysmynd.
Skál á Síðu og Holt á Síðu, endurbyggð hús. Frevsmynd.
Og hér má bæta því við að safnið
á Skógum er orðið mjög góð heim-
ild um gamla þjóðmenningu og
verkhætti, bæði til lands og sjávar
og ber því vitni að það fyrri tíðar
fólk sem byggði þau héruð sem
safnið á rætur til, átti sér mikla
menningu. Það birtist hér í hinum
ýmsu safnhlutum, bæði á sviði
tréskurðar og málmsmíði, í hann-
yrðum kvenna og á svo mörgum
öðrum sviðum.
Hér hefur aðeins verið fjallað um
fáa eina af öllum þeim munum sem
geymdir eru á Byggðasafninu á
Skógum. Reyndar þyrfti til heila
bók, ef ætti að gera því verðug skil.
Það er lærdómsríkt að ganga um
safnið með Þórði Tómassyni, hinum
margfróða safnverði og hlýða á
frásagnir hans og málfar, kjamyrt og
hnitmiðað; finna hvað hann ann
þessu vandaða og veglega safni og
hvað hann er stoltur af því. Það er
heldur ekki að undra því hér er
áhugamál hans og aðalævistarf. Að
undanteknu aðalsafnahúsinu hefur
hann byggt upp með eigin höndum
bæjarhús og byggingar safnsins að
mestu, sum húsin með aðstoð
Magnúsar mágs síns. Söfnun mun-
anna er eljuverk Þórðar með góðri
hjálp annarra áhugamanna.
Safnið er það auðugt að það er
hægt að velja sér tiltölulega góð
sýnishorn til að koma fyrir í sýning-
arhúsnæðinu, sagði Þórður.
Blm: Þú getur valið úr 8000
munum!
Þórður: Já, það eru yfir 8000
skráðir hlutir héma í safninu, meira
en nokkum tíma verður sýnt; en
gripir hafa auðvitað sitt gildi þó að
þeir séu bara í geymslu. Fræðimenn
sem að vilja rannsaka ákveðna þætti
í þjóðháttum geta sótt margar heim-
ildir inn í söfn og geymslur safn-
anna.
Þjóðháttadeild og héraðs-
skjalasafn
Eg tel mjög mikilsvert að hér í
Skógum er fjölbrautaskóli og ég sé
það fyrir mér að í framtíðinni geti
orðið um mikla samvinnu að ræða á
milli safnsins og skólans. Héma
væri kjörið að vera með þjóðhátta-
deild í íslenskum þjóðháttum. í
þriðja lagi á að verða, í þessu nýja
safnhúsi sem er reist, að mér finnst,
af stórhug Rangæinga og Vestur-
Skaftfellinga, héraðsskjalasafn og
bókasafn. Héraðsskjalasafnið er nú
þegar fyrir hendi; það eru til héma
þúsundir skjala, bréfa og handrita.
Enn sem komið er er safn-
vörðurinn samnefnari fyrir þetta
hvorttveggja, og hefur safnað þessu
jöfnum höndum. Þórður segist líta
svo á að héraðsskjalasafnið komi til
með að starfa á vetuma en
byggðasafnið frekar að sumrinu.
I þessu nýja húsi á að vera lítil
fræðimannsíbúið, hugsuð sem svo
að fræðimaður geti setið hér tíma og
tíma við rannsóknir. í öðru lagi
verður héma lestrarsalur, þar sem
nemendur skólans, til dæmis, gætu
unnið hér úr heimildum undir
leiðsögn kennara. Það tel ég mikils-
vert fyrir framtíð staðarins, segir
Þórður. Eg segi sem menningar-
setur; það var mikil og merkileg gjöf
þegar Ytri-Skógar voru gefnir
Rangæingum og Vestur-Skaftfell-
ingum til skólaseturs og leysti
ákveðinn vanda og þeir hafa sýnt
það að þeir bera vissa ábyrgð gagn-
vart þessum stað og bera umhyggju
fyrir honum. Þetta safnahús er m.a.
vitnisburður um það, sagði Þórður
Tómasson að lokum.
J.J.D.
24*94 - FREYR 915