Freyr - 01.07.1995, Page 37

Kálfar í einstaklingsstíum á Stóra-Armóti.
spenvolg (35-40°C) og æskilegt er að kálfurinn drekki
hana rólega.
Körun.
Besta og eðlilegasta meðferð á nýfæddum kálfi er að
móðirin fái að kara hann og að hann fái að vera hjá henni
og sjúga fyrstu klukkustundirnar. Nærvera kálfsins við
móður og ytri aðstæður sem skapa honum öryggi og ró
eru talin hafa jákvæð áhrif á uppbyggingu mótstöðu hjá
kálfinum gegn sýkingum. Við körun þornar feldurinn
fyrr og ýfist en það eykur einangrunarhæfni hans og
vörn gegn trekki og kulda.
Mynd 2. Breyting á samsetningu próteina í broddmjólk fyrst
eftir burð.
Nœring.
Jafnvel þó að kálfurinn sé hjá móður og sjúgi, þarf
yfirleitt að gefa honum brodd með. Eðlilegast er að gefa
kálfinum dagsfóðrið af broddmjólk í eins mörgum
skömmtum og við verður kornið og með sem jöfnustu
millibili. Kálfum er eðlilegt að sjúga og þeir hafa mikla
þörf fyrir að sjúga allt sem þeir ná til. Sogþörfinni er
æskilegt að mæta. Þess vegna er til að byrja með betra
að gefa mjólkina úr kálfafóstru fremur en að kálfarnir
drekki eða svolgri hana úr fötu. Sogið eykur munn-
vatnsframleiðsluna en meltingarhvatar, slím, sölt og
ýmis önnur efni í munnvatninu hafa æskileg áhrif á
meltingarstarfsemina.
Tuggurennan.
Tuggurennan eða mjólkurrennan er lokaður gangur
myndaður úr vöðvafellingum sem stýrir fljótandi fæðu
frá neðra vélindisopi og niður í laka og vinstur, fram hjá
vömb og kepp. Drekki kálfurinn hratt er hætta á að
tuggurennan nái ekki að flytja alla mjólkina og að hluti
hennar gusist inn í vömb. Þar getur mjólkin súrnað og
rotnað og síðan valdið meltingartruflunum og skitu,
berist hún áfram niður til þarmanna, því að engir
meltingarhvatar starfa í vömb á ungkálfi. Ef kálfurinn
drekkur af áfergju er einnig hætta á að vinstrin yfirfyllist
og að óyst (óhleypt) mjólkin komist aftur í skeifugörn og
smáþarma. Þá ystir mjólkin ekki, meltist illa og getur
valdið meltingartruflunum og jafnvel skitu.
Melting.
Næringarefni í mjólk nýtast með afbrigðum vel hjá
ungkálfum. I vinstur ungviðis myndast meltingarhvati,
sem nefnist „rennin“ (ostahleypir). Hann hleypir eða
ystir mjólkina. Þessi meltingarhvati er sérhæfður til að
brjóta niður mjólkurprótein. Við ystinguna skilst mysan
frá ostefninu. Hún flýtur ofan á og flæðir aftur til
skeifugarnar og smáþarma þar sem hún meltist með
7.'95- FREYR 309