Freyr - 15.07.1998, Blaðsíða 5

málum og hvort framleiðslan væri sjálfbær, þ.e.
hinir spurðu tóku þjóðfélagslega, (pólitíska), af-
stöðu til málsins.
Spyrja má hvað valdi því að fólk hafi tapað
tiltrú á matnum sem það neytir? Þar má t.d.
benda á að frá því um 1980 hefur fjöldi salmon-
ellusýkinga í Danmörku tífaldast. Þannig voru
skráð um 5000 tilfelli árið 1997, þar sem meira
en 100 þúsund Danir sýktust. Að auki eru sýk-
ingar frá matvælum af öðrum orsökum þannig
að áætlað er að alls um 250 þúsundir Danir hafi
orðið fyrir matareitrun árið 1997. Mestum
áhyggjum valda þar stofnar af Salmonellabakter-
íu og kolíbakteríu sem eru ónæmir fyrir sýkla-
lyfjum.
Aukaefni, sem leyft er að setja í mat, valda
einnig áhyggjum neytenda en ýmis efni bættust
við á lista leyfðra efna í Danmörku þegar sam-
ræmdar reglur Evrópusambandsins þar um tóku
gildi. Yfirvöld fullyrða að hér sé um hættulaus
efni að ræða en almenningur er á varðbergi, t.d.
gagnvart matvælum með mörg E-númer.
I þriðja lagi óttast fólk mengun sem fylgir
matvælum. Þar hafa þó orðið framfarir þar sem
magn þungmálmanna blýs og kvikasilfurs í mat
hefur minnkað. A hinn bóginn valda áhyggjum
efni sem líkjast kvenhormóninu östrogen en þau
geta dregið úr frjósemi karlmanna. Þá eru í Dan-
mörku vaxandi áhyggjur af gæðum neysluvatns,
bæði hvað varðar innihald nítrata og jurtavarnar-
efna.
Að lokum má nefna að kúariða sem kom upp
í Bretlandi opnaði augu fólks fyrir því hvílíkar
ógnir geta stafað af nútíma framleiðsluháttum.
Kúariðan sýndi ljóslega hvað gerist þegar neyt-
endur tapa trúnni á framleiðendum og hinu opin-
bera. Höfnun neytenda á bresku nautakjöti var
svo snögg að nautakjötsframleiðsla Breta var
lögð í rúst og enn eiga bændur langt í land með
að byggja traustið upp að nýju.
Þessi útdráttur og endursögn á erindi for-
stöðumanns Matvælaeftirlitsins í Kaupmanna-
höfn ætti að sýna hve mikilvægt er að íslensk bú-
vöruframleiðsla verði vottuð. Sá gæðastimpill
styrkir íslenska framleiðslu gagnvart inntlutn-
ingi matvæla og gefur jafnframt íslenskum mat-
vælum aukna sóknarmöguleika á erlendum
mörkuðum. Það álit að sjálfsagt og eðlilegt sé að
allur matur sem á boðstólum er sé hollur og
ómengaður er ekki eins sjálfsagt og við ætlum.
M.E
Molar
Markaður fyrir lífrænar búvörur
vex í Þýskalandi
Arleg sala á lífrænum búvörum í Þýskalandi nemur
nú um eitt þúsund milljörðum kr. og er þess vænst
að salan nái um 1500 milljörðum kr. í náinni fram-
tíð.
Yfir 80% Þjóðverja eru reiðubúin að greiða allt
að 15% meira fyrir búvörur sem framleiddar eru án
notkunar jurtavamarefna og tilbúins áburðar.
Verslanakeðjur hafa komist að því að verð á
lífrænum búvörum helst stöðugra en á öðrum
matvörum og tryggir þeirn því jafna álagningu.
Þeirn finnst því hagstætt að versia með þær og hafa
tekið þær upp á arma sína í vaxandi ntæli. Hingað
til hafa hins vegar heilsuvörubúðir setið mest að
þessum markaði.
Starfsmaður Danska sendiráðsins í Bonn lýsti
nýlega þýskum neytendum þannig: „Þeir vilja ekki
hormóna í mat né önnur vaxtaraukandi efni, þeir
samþykkja ekki klónun né erfðabreytingar með líf-
tækni. Jurtavarnarefni eru óæskileg og fólk líður
ekki siðlausa meðferð á dýrum.“
(Jyllandsposten - Bondebladet nr. 24/’98)
Mjólkurfita og kólesteról
1 rannsókn sem fór fram í Svíþjóð nýlega komust
menn að því að fólk sem neytti mikillar mjólkurfitu
var léttara, og samsetning fitu í blóði þess var hag-
stæðari heldur en hjá fólki sem neytti minni rnjólk-
urfitu, segir í ritunu „Nytt om Forskning“. Rann-
sóknin leiddi einnig í ljós kólesterólgildi í blóði
ungs fólks voru lægri meðal þess sern neytli mikill-
ar mjólkurfitu í samanburði við þá sem neyltu
minni mjólkurfitu.
Freyr 9/98 — 5