Freyr - 15.07.1998, Blaðsíða 23

vegur bindur mikinn fosfór. Eftir
áratuga ræktun hefur ekki einungis
veðranlegur forði aukist heldur hef-
ur leysanlegur fosfór einnig aukist
úr téðum 4 kg/ha í 30 til 40 kg/ha. Ef
um 15 kg/ha eru að jafnaði fjarlægð
með uppskeru er þetta orðin mjög
góð undirstaða og brýn ástæða til að
athuga hvort ekki megi draga úr fos-
fórgjöf þannig að ekki verði bætt
endalaust við forðann.
Natríum Na
Natríum skortir ekki sem plöntu-
næringarefni á Islandi og skal hér
einungis bent á mjög hátt magn natr-
íums á enginu. Hér flæðir reglulega
salt vatn yfir og leiðir til þess að
leysanlegt natríum er hér 900 kg/ha
sem hefur þau áhrif að á svona jarð-
vegi þrífast einungis plöntur með
ákveðið saltþol.
Viðbót og tap næringar-
efna úr jarðvegi
Viðbót
Næringarefni koma í jarðveg með
áfoki og ösku sem berst yfir landið,
með vatni sem flæðir yfir landið,
með regni og með áburði. Magn og
áhrif næringarefna, sem berast með
áfoki og ösku hafa ekki verið athug-
uð hér á landi. Ekki hefur heldur
verið athugað hvað berst með
áveituvatni, þótt jákvæð áhrif séu
vel þekkt, né heldur áburðaráhrif af
vatni sem seytlar yfir landið. Aður
en mýrar á láglendi voru ræstar fram
seytlaði og flæddi mjög mikið vatn
yfir láglendi, hallamýrar og móa, og
hefur þannig stöðugt borið með sér
næringarefni þaðan sem hærra ber.
Nú hefur víða verið tekið fyrir þetta
árennsli og þar með þessa viðbót
næringarefna í jarðveginn. Þess í
stað berast næringarefnin viðstöðu-
laust út í ár og læki og stuðla að auk-
inni frjósemi þeirra.
Með regni berst nokkuð af nær-
ingarefnum í jarðveg. Miðað við
niðurstöður Sigurðar Gíslasonar (6)
um samsetningu regnvatns má áætla
að hér berist árlega á hvem ha lands
0,5-5 kg af kalí, 2-10 kg kalsíum, 2-
15 kg af magnesíum en innan við 1
kg af fosfór þar sem úrkoma er 500
til 1000 mm. í Þýskalandi (3) berst
ívið meira af kalsíum (mengun) en
minna af magnesíum (lengra frá
sjó). Athyglisvert er að bera saman
það sem berst með regni af brenni-
steini og köfnunarefni í þessum
tveim löndum. Á íslandi berast ár-
lega 3-15 kg af brennisteini en innan
við 1 kg af köfnunarefni á hektara
(2). í Þýskalandi eru það 12-40 kg af
brennisteini og 5-30 kg af köfnunar-
efni. En allt að 100 kg/ha af hvoru
efni í nágrenni við iðnaðarsvæði. Af
þessu má sjá að það berst mjög lítið
af helstu áburðarefnunum (NPK)
með regni hjá okkur.
Tap
Auk þess sem numið er á brott með
uppskeru tapast næringarefni úr
jarðvegi við jarðvegseyðingu
(moldrok og gruggugt afrennsli af
yfirborði) og útskolun. Um efna-
magn í uppskeru er mikið vitað en
því miður ekki um hinar stærðimar.
Margt bendir til þess að útskolun sé
mun mikilvægari stærð en ætla
mætti í fljótu bragði. Samkvæmt at-
hugunum Sigurðar Gíslasonar (5)
berst gífurlegt magn uppleystra efna
með árvatni til sjávar árlega. Deilt á
flatarmál landsins svarar það til um
Framhald á bls. 39.
Freyr 9/98 - 23