Freyr - 15.07.1998, Blaðsíða 25

1. taffla. Búsreikningur og búsjöfnudur Möðruvalla í Hörgárdal. Meðaltal 5
tímabila eða ára frá 1992-1997.
Innstreymi, kg Útstreymi, kg
N P K N P K
Hreyfingar:
Kjamfóður 984 285 158 Mjólk 897 155 239
Áburður 7.405 1.414 1.970 Kjöt 458 124 35
Hey 210 20 127 Hey 123 17 96
Niturbinding smára 200
Umhveifisþcettir:
Með áfoki og regni 50 0 0
Stofiibreytingar:
Bústofn Bústofn 31 6 3
Fóðurlager Fóðurlager 369 71 143
Mykjulager 219 179 Mykjulager 35
Samtals 9.068 1.720 2.434 1.877 408 516
Biisjöfnuðitr (B) 7.191 1.311 1.918
Þar af: -bústofnsjöfnuður 839 21 107
-rœktunarjöfnuður 5.741 1.283 1.763
-lagerjöfnuður 612 8 48
Afstemming; B = S + K+MI + FI = 7.191 1.311 1.918
Umhverfisálag deilt á ha 93 17 25
ingarefni sem flæða inn í eining-
una, hvort heldur af manna eða
náttúrunnar völdum er skráð sem
innstreymi. Skráð útstreymi eru
öll næringarefni í nýtanlegum af-
urðum sem flæða út úr eining-
unni.
• Allar einingar hafa næringar-
efnastofn í lok og upphafi upp-
gjörstímabilsins. Mismunurinn á
stofni í upphafi og lok tímabils
lýsir stofnbreytingum eða n.k.
eignahreyfingum (h). Ef gengið
er á stofnin er h skráð sem inn-
streymi en ef bætist við stofninn
er h skráð sem útstreymi.
• Mismunurinn á inn- og útstreymi
næringarefna í ákveðinni ein-
ingu, þ.e.;
I-Ú + h
er kallaður næringarefnajöfnuður.
Jöfnuðurinn lýsir mögulegu nær-
ingarefnatapi sem einingin hefur
orðið fyrir á uppgjörstímabilinu.
Jöfnuðurinn er þannig summa
næringarefna sem tapast t.d. vegna
útskolunar, uppgufunar og/ eða
losunar/uppsöfnunar í jarðvegi.
• Aðaleining (eða reikningur) getur
verið samsett úr mörgum undir-
einingum en sömu bókhaldsreglur
gilda samt um allar einingar.
• Magn næringarefna sem flutt eru
á milli eininga getur ekki breyst
við flutning.
Á Möðruvöllum í Hörgárdal hef-
ur verið safnað ítarlegum upplýsing-
um um feril og afdrif næringarefna
allt frá árinu 1992. Einnig hefur ver-
ið gerð tilraun til að skoða nýtingu
næringarefna á 12 kúabúum í Eyja-
firði. Það mat byggðist á forða-
gæsluskýrslum, heyefnagreining-
um, nautgriparæktarskýrslum og
bændabókhaldi frá árunum 1994-
1996. Itarleg aðferðalýsing og nið-
urstöður eru að finna í riti Ráðu-
nautafundar 1998 (Þóroddur Sveins-
son 1998). I framsetningunni hér á
eftir verður notast við fimm tímabila
(ára) uppgjör fyrir Möðruvallabúið.
Á meðfylgjandi flæðiriti má sjá
samband eininga (reikninga) og nær-
ingarefnastrauma í bókhaldskerfinu.
Stofnaðir eru fjórir megin undir-
reikningar til þess að halda utan um
næringarefnaferla innan búsins. Þeir
eru; ræktunar- (eða túna-) reikning-
ur (R), bústofnsreikningur (S) og
lagerreikningar fyrir fóður (Fl) og
mykju (Ml). Búsreikningur (B) er
fimmti reikningurinn sem skráir
streymi næringingarefna til og frá
búinu. Hér er ekki talin ástæða til að
vera með sérstakan úthagareikning
en sums staðar gæti það átt við.
Einnig má auðveldlega fella úthaga-
reikning inn í ræktunarreikninginn.
I ræktunarreikning er skráð ábor-
ið magn tilbúins áburðar og mykju
sem innstreymi. Efnainnihald tilbú-
ins áburðar er reiknað út frá upp-
gefnum töflugildum en efnainnihald
mykjunnar er ákvarðað samkvæmt
aðferðum sem kynntar verða hér á
eftir. Þar að auki er hér áætlað köfn-
unarefni sem binst af völdum smára
og sem berst með úrkomu og er það
fyrst og fremst gert til þess að gæta
samræmis við sambærilega reikn-
inga erlendis.
Útstreymi á ræktunarreikningi er
skráð uppskera sem færð er á lager
(hlöðu), uppskera af beit og seld
uppskera (heysala). Uppskeran var
mæld við hlöðudyr og efnainnihald
uppskerunnar var ákvarðað með
efnagreiningum fyrir hverja spildu.
I bústofnsreikningi er skráð sem
Freyr 9/98 - 25