Freyr - 15.07.1998, Page 24

Nýting nœringarefna
og næringarefnabóhald fyrir kúabú
Inngangur
Næringarefnabókhald er einkum
notað til að meta umhverfisálag af
landbúnaði og við stöðulýsingu og
áætlanagerð í búrekstri. Dæmi um
bein hagnýt not af virku næringar-
efnabókhaldi fyrir bóndann eru ná-
kvæmari áburðar- og fóðuráætlanir
vegna þess að hann fær betri yfirsýn
yfir ferla og afdrif næringarefna á
búinu. Til þess að næringarefnabók-
hald verði nothæft stjómtæki í bú-
rekstri þarf það að vera einfalt í notk-
un en gefa samt áreiðanlega stöðu-
lýsingu. Þá þarf það að vera staðlað
fyrir öll bú, þannig að bóndinn og
ráðunauturinn geti gert marktækan
samanburð við önnur álíka bú.
Hér á eftir verður fjallað um nýt-
ingu næringarefna á kúabúi og
kynntar reglur og aðferðir við gerð
og framsetningu á næringarefna-
bókhaldi fyrir ráðunauta og bændur.
Efni og adferdir
Þær reglur og framsetning sem hér
eru notaðar við reikninga í næringar-
efnabókhaldinu voru kynntar á ráð-
stefnu í Hollandi vorið 1998
(Sveinsson, Halberg & Kristensen
1998). Lausleg þýðing fer hér á eftir.
Grunnreglur fyrir
næringarefnabókhald
• Bókhaldið er byggt upp á heppi-
legum einingum (reikningum)
þar sem næringarefni eru geymd
eða umbreytt. Dæmi um einingu
getur verið einstök planta eða
húsdýr, tún eða bústofn, mykju-
eða fóðurgeymsla, bú, sveitarfé-
lag o.s.frv.
• Hver eining er skýrt afmörkuð í
tíma og rúmi þar sem innstreymi
(I) og útstreymi (Ú) næringar-
efna er skráð í reikning. Öll nær-
24 - Freyr 9/98