Freyr - 15.07.1998, Page 28

4. taffla. Lagerreikningar, iagerjöfnuðir og afstemming jöffnuða ffyrir
Möðruvelli í Hörgárdal. Meðaltal 5 tímabila eða ára frá 1992-1997.
Innstreymi, kg Útstreymi, kg
N P K N P K
Hreyfingar:
Mykja færð á lager 5.274 771 5.089 Mykja notuð 4.943 736 5.268
Stofnbreytingar:
Mykjulager 219 179 Mykjulager 35
Samtals 5.493 771 5.268 4.943 771 5.268
Mykjujöfnuður (Ml) (ammóníumtap) 550 0 0
Hreyfingar:
Fóður fært á lager 7.663 1.145 5.456 Fóður notað 7.232 1.066 5.265
Stofitbreytingar:
Fóðurlager Fóðurlager 369 71 143
Samtals 7.663 1.145 5.456 7.601 1.137 5.408
Fóðurjöfnuður (Fl) (skemmt fóður) 62 8 48
vanda mjög til sýnatöku. Mælingar á
fóðurframleiðslunni og fymingum
þurfa að vera réttar til þess að einhver
not séu af bókhaldinu í áætlanagerð.
Það er vegna þess að efnastyrkur og
magn heimaaflaðs fóðurs ræður nán-
ast öllu um reiknaðan efhastyrk mykj - J
unnar. Með vönduðum og skipulögð-
um vinnubrögðum má áætla magn
uppskeru með um 10% meðalfráviki
(Troels Kristensen, persónulegar
upplýsingar). Sýnataka og efnagrein-
ingar á hirðingarsýnum er besti stað- )
urinn til að ákvarða nýtingu nær-
ingarefna í innri hringrásum búsins.
Það er vegna þess að efnagreiningar
á mykju og/eða jarðvegi eru mun
vandasamari og ónákvæmari og gefa
því alltaf takmarkaðri upplýsingar.
Aðal útstreymi af bústofnsreikn-
ingnum er í formi mykju sem færð
er á lager. Eins og fyrr er getið er )
mikilvægt að þekkja efnamagn
hennar sem best ef einhver árangur á
að nást í að bæta nýtingu næringar-
efna á búinu. Áætlað efnamagn
mykju af beit verður alltaf tiltölu-
lega ónákvæmt mat. En það kemur
samt ekki að mikilli sök þar sem
nánast útilokað er að hafa einhverja
verulega stjórn á því efnatapi sem
þar verður nema með því takmarka
útiveru gripanna, sem flestir eru
sammála um að sé óæskilegt. Það |
truflar heldur ekki mat okkar á efna-
innihaldi innstöðumykjunnar sem er
mun mikilvægara að áætla rétt (sjá
flæðirit).
Bústofnsjöfnuðurinn er að mestu
ammóníumtap í fjósi og við beit.
Þegar skoðuð er framleiðsla bú-
stofnsins eða framleiðni þá er hún
lítil í samanburði við sambærilega
útreikninga fyrir dönsk kúabú
(Studielandbrug í Danmörku 1997,
óbirtar niðurstöður). Þannig mæld
er framleiðnin á íslensku kúabúun-
um um 70% af því sem hefur verið
reiknað fyrir dönsku búin. Þetta á
einnig við um nýtingu næringarefn-
anna til afurðamyndunar. Eina aðal-
ástæðuna fyrir þessum afgerandi mun
verður að rekja til lélegrar afurða-
getu íslenska kúastofnsins í saman-
burði við dönsku kúakynin, hvort
heldur litið er til mjólkur- eða kjöt-
framleiðslu.
Megininnstreymi á ræktunar-
reikningnum eru næringarefni í
formi tilbúins áburðar (3. tafla) og
mykju frá lager og bústofni. Hlut-
deild mykju af heildarinnstreyminu
er 43% fyrir N, 38% fyrir P og 76%
fyrir K. Meginútstreymið er upp-
skera sem færð er á lager en beitar-
uppskeran er um 13-17% af heildar-
uppskeru og er færð beint af bú-
stofnsreikningi.
Ræktunarjöfnuðurinn saman-
stendur af ammóníumtapi, afnítrun,
útskolun, veðrun (rofi) og uppsöfn-
un í jarðvegi (3. tafla). Hér verður
ekki gerð tilraun til þess að deila
jöfnuðinum niður á þessa þætti enda
erfitt miðað við þau gögn og þekk-
ingu sem er fyrir hendi. I eðli sínu
ætti jarðvegur að vera skilgreindur
sem stofn eða eign, rétt eins og bú-
stofn. Það er hins vegar ekki talið
mögulegt vegna þess að það er nán-
ast útilokað að áætla nýtanlega
stærð eignarinnar nema með um-
fangsmiklum og stöðugum mæling-
um. Þess vegna er uppsöfnun nær-
ingarefna í jarðvegi skilgreind hér
sem mögulegt tap. Uppsöfnun nær-
ingarefna í jarðvegi gerist einkum
þar sem eru varanleg tún, sýrustig
lágt og framræsla léleg. Við þannig
aðstæður eru næringarefnin í raun
töpuð nema gripið sé til sértækra að-
gerða. Leiðir til þess að koma í veg
fyrir óæskilega mikla uppsöfnun
næringarefna í jarðvegi og þar með
viðhalda einhvers konar hagstæðu
jafnvægi, felast einkum í því að end-
urrækta reglulega (4 -10 ára fresti),
og þar sem þess er þörf að hækka
sýrustig og bæta framræslu. Þetta
leiðir ekki endilega til þess að rækt-
unarjöfnuðurinn verði lægri heldur
einungis að samsetning hans breyt-
ist en einnig að framleiðslugeta
ræktunarinnar eykst.
Vegna þess að jarðvegur er hluti
28 - Freyr 9/98