Freyr - 15.07.1998, Page 11

tanknum og þar með eykur það á
magn þess sem þarf að aka á völl.
Eftir er hins vegar að sjá hvemig
þessi geymsluaðferð reynist í snjó-
þungum hémðum. Þá má einnig
bæta við að gera þarf sérstakar ráð-
stafanir vegna slysahættu og erlend-
is eru nokkuð skýrar reglugerðir um
hvemig ganga skuli frá slíkum úti-
tönkum út frá öryggissjónarmiði.
Uppbygging útitanka
Eins og áður sagði þarf ekki að
steypa fastan grunn fyrir þessar
geymslur. Þær má einfaldlega
byggja á jöfnum malarlagi sem er
með tiltölulega fínu sandlagi efst og
að sjálfsögðu að gæta þess að ekki
komist frostlyfting í undirlagið.
Lagnir til og frá tanknum eru lagðar
í undirlagið og síðan er festur niður
hringur sem mótar gmnnflöt tanks-
ins. Plötumar sem tankurinn er sam-
settur úr era galvanhúðaðar stálplöt-
ur, um 2 mm að þykkt, og hver
myndar hluta úr hring. Yfirborðs-
meðferð er með sérstakri áferð til að
hún falli sem best að umhverfinu og
standi vel af sér tæringu. Við upp-
setningu eru einingamar boltaðar
saman, byrjað á neðsta hring og
síðan hver gjörð ofan á aðra, hver er
um 1,2 m að hæð. Á efstu gjörð
ofanverða er settur styrktarvinkill til
að lögunin haldist sem best. Sé ætl-
unin að setja þak yfir þessa geymslu
er í miðju geymslunnar sett niður
festing úr steinsteypu sem súla
gengur niður í en hún ber uppi miðju
þaksins sem einnig er úr dúk sem
með sérsmíðuðum festingum em
tengdar við áðumefndan vinkil á
efstu gjörð.
Að þessu loknu er settur inn í
tankinn dúkur sem hefur sérstaka
eiginleika gagnvart tæringarefnum
mykjunnar, en hann er breytilegur
að þykkt og gerð eftir því hvað
menn ætla honum langan endingar-
tíma. Hann er einfaldlega lagður
beint á undirlagið og gengið er sér-
staklega frá tengibúnaði í botninum.
Dúkurinn nær upp fyrir brúnir
tanksins og er festur þar. Ekki er
ráðlegt að hafa tankinn tóman vegna
þess að vindsveipir geta feykt dúkn-
um til inn í tanknum. Á tankinn er
þegar í upphafi settur hræribúnaður
sem er neðan til við miðju tanksins
Hann er tengdur beint við tengidrif
dráttarvélar og er búnaðurinn líkur
skipsskrúfu að uppbyggingu. Með
þeim einfalda búnaði á að vera hægt
að hræra upp í tanknum eftir þörfum
og án þess þó að þeyta mykjunni of
mikið upp yfir yfirborðið og þannig
koma í veg fyrir uppgufun köfnun-
arefnis eða annarra rokgjarna efna.
Umhverfis tankinn í nokkurri fjar-
lægð er síðan ráðlagt að vera með
drenlögn sem tengd er brunni þar
sem hægt er að fylgjast með því ef
að leki skyldi koma fram og þá er
með fljótlegum hætti unnt að gera
ráðstafanir. Þessar gerðir af tönkum
er hægt að fá í nær öllum stærðum
og þeir sem em boðnir hér á landi
em frá því um 60 tonn eða rúmmetr-
ar upp í um 1200 og þvermál frá um
4,5 m upp í um 20 m. Framleiðandi
veitir 5 ára ábyrgð á uppsettum
tönkum séu þeir settir upp sam-
kvæmt fyrirmælum frá honum.
Tengi- og dælubúnadur
Með nútíma dælubúnaði fyrir mykju
eiga ekki að vera nein vandkvæði á
því að flytja mykjuna í geymsluþró
við gripahús og út í mykjutank. Á {
markaðinum er ýmiss konar dælu- j
búnaður sem til greina kemur.
Venjulegar miðflóttaaflsdælur gefa
allt að eitt bar í hámarksþrýsting
sem á að vera nægilegar í venjuleg-
um tilvikum, en einnig er hægt að fá
snigil- og snertladælur sem hafa að
vísu minni afköst en geta gefið tölu-
vert mikið meiri þrýsting, eða 5-10
bör. Tengibúnaður milli gripahúss
og tanks er að jafnaði yfirleitt bæði
með börkum og PVC römm sem er
eðlilegt að sé á milli 150 mm (6”) og
300 mm (12”) að sverleika. Að jafn-
aði er mælt með því eins og áður
kom fram að dæla mykjunni upp um j
botn tanksins og hreyfa sem allra
minnst við yfirborði mykjunnar. Við
tæmingu, eftir að blöndun hefur átt
sér stað, er síðan opnað fyrir botn- j
lúgu og mykjan rennur þá annað
hvort til baka í millitank eða í sömu
þró og henni var dælt úr upphaflega.
Ef slík sjálftæming er notuð er mælt
með að nota sverari rör, nær 300
mm. Þaðan er mykjunni svo dælt í
flutningstank til dreifingar. Engin
vandkvæði ættu að vera á að ganga
þannig frá lögnum að frosthætta sé
útilokuð, en hins vegar er óljóst á
þessu stigi hversu mikið mykjan
kann að frjósa í tanknum. Ljóst er að
mykjan verður að vera töluvert mik-
ið vatnsblönduð til að hægt sé að
meðhöndla hana með þessum hætti
og það hefur sýnt sig í rannsóknum
erlendis að ekkert er því til fyrir-
stöðu að nota þvottavatn og annað
það vatn sem til fellur í gripahúsun-
um til að þynna mykjuna, auk þess
sem að úrkoman kemur til ef tankur-
inn er ekki lokaður. Þessi atriði þarf
að kanna betur við okkar aðstæður.
Varðandi uppgufun af ammóníaki
frá tönkum sýna allar erlendar rann-
sóknir að mun minni uppgufun er af
köfnunarefni eftir því sem að mykj-
an er þynnri, m.a. vegna þess að
sýrustig mykjunnar hækkar töluvert
mikið. Styrkleiki köfnunarefnis fer
minnkandi þannig að heildarupp-
gufunin verður mun minni. Eftir
sem áður má beita ýmsum aðferðum
til að draga úr uppgufun frá yfir-
borðinu í tanknum. Meðal annars
hafa menn notað hálm, einnig hafa
verið reynd ýmis gerviefni og jafn-
vel dúkar, en vænlegast virðist vera
að setja eitthvað það efni sem til
fellur á búinu og ekki hindrar dæl-
ingu, t.d. úrgangshey, hálm eða torf.
Þetta em atriði sem skoða þarf nánar
ef þessi geymsluaðferð nær hér
verulegri útbreiðslu.
Lokaorð
Sú athugun sem hér hefur verið
greint frá er fyrst og fremst gerð til
þess að reyna að feta okkur inn á
nýjar slóðir varðandi meðhöndlun
og geymslu búfjáráburðar. Erlendis
er þróun varðandi þessa tækni mjög
ör og gífurlegum fjármunum varið
til þess að gera rannsóknir sem
Freyr 9/98 — 11