Freyr - 01.12.1999, Page 47

eða örmerking) og útíylling á vott-
orði um einstaklingsmerkingu. Fol-
öldin skal merkja þegar við móður-
hlið. Nauðsynlegt er að vottorðið sé
rétt út fyllt og má benda þeim á,
sem ekki hafa tiltækar upplýsingar,
að hafa samband við starfsfólk
skýrsluhaldsins hjá BÍ og fá út-
prentanir áður en til merkingar
kemur þannig að allar upplýsingar
séu við höndina.
Ef þessi þrjú þrep eru í lagi þá
gefur hrossaræktardeild Bænda-
samtakanna gæðavottun á ættemis-
færslur fyrir þetta folald sem kemur
m.a. fram á upprunavottorði þess ef
til útflutnings kæmi.
Er hægt að fá gæða-
vottun eftir öðrum
leiðum?
Ef upplýsingar um ætternisfærsl-
ur hrossa berast ekki eftir þeim far-
vegi, sem rakinn er Hér, er eina leið-
in til þess að fá vottun að sanna ætt-
emið með blóðflokkun/DNA grein-
ingu. Mun meira umstang felst í
þessari leið og örugglega meiri
kostnaður.
Hvað með hross fædd
fyrir 1999?
Það er ljóst að vottun á ætterni
fyrir hross fædd fyrir árið 1999
getur eingöngu farið fram ef til
grundvallar liggur sönnun ættern-
is með blóðflokkun/DNA grein-
ingu. Fyrir önnur hross verður því
gamla upprunavottorðið notað
áfram. Þannig verða í gangi þrjár
tegundir upprunavottorða þau ár
sem þessi skörun er, þ.e. uppruna-
vottorð með gæðastimpli á ætt-
færslum, upprunavottorð án
gæðastimpils á ættfærslum og
gömlu upprunavottorðin fyrir
hross fædd 1998 eða fyrr og með
ósannað ætterni.
Framtíðin
Árið 1999 var upphafsár gæða-
vottunar á skýrsluhald í hrossarækt
en þó mun trúlega ekki reyna full-
komlega á það kerfi fyrr en að ári
því að greinilegt er að margir
hrossaræktendur tóku sig til nú fyr-
ir áramótin með þátttöku í huga.
Þetta mun að sjálfsögðu taka ein-
hver ár að komast á almennilegan
skrið en hagur hrossaræktenda af
því að vera með í þessu einfalda og
ódýra kerfi mun fljótt verða greini-
legur. Mjög líklegt er að eftirspurn
kaupenda eftir gæðavottun á ætt-
ernisupplýsingar muni þar ýta
hressilega við mönnum og þess
verður ekki langt að bíða ef að lík-
um lætur.
Fyrirsjáanlegt er að gagna-
grunnurinn, sem skýrsluhaldið
hvilir á, muni þenjast allhressi-
lega út á komandi árum þegar
upplýsingarnar verða ekki lengur
einskorðaðar við íslensk fædd
hross heldur öll íslensk hross
hvarvetna í heiminum. Þetta mun
auka mjög mikið á gildi þess fyrir
hrossaræktendur að taka þátt í
skýrsluhaldinu af fullum krafti
ekki síst til að koma sér og sínum
hrossum á framfæri.
Sýningarhald í
hrossaræktinni...
Framhald af bls. 25.
meðaltöl fyrir bak og lend, sam-
ræmi og vilja eru nokkru hærri.
Dreifing einkunna er á svipuðu róli
fyrir þetta ár og ef litið er til 5 síð-
ustu ára en minni ef miðað er við
árið 1998 sem var eins konar metár
í þessu samhengi. Fyllri upplýsing-
ar um tölfræðina er að finna í ritinu
Hrossaræktin II en einnig má finna
eitt og annað um þetta á vef
Bændasamtakanna.
Nýtt kynbótamat var reiknað í
lok ágúst og hefur þegar birst í
Hrossaræktinni I. Þar eru ekki
miklar breytingar á röð efstu hrossa
frá síðasta ári nema helst í flokkum
minna reyndu hrossanna (fá dæmd
afkvæmi) eins og búast má við.
Nýjungar
Löng reynsla er nú komin á
flesta þætti framkvæmdar kyn-
bótasýninganna enda ganga þær i
flestum tilfellum lipurlega fyrir
sig. Ákveðinn stöðugleiki hvað
sýningarhaldið varðar er kostur en
þó hlýtur að vera rík ástæða til að
leita sífellt leiða til að bæta það
sem fyrir er. Á árinu var gerð
tilraun með tvær nýjungar hvað
sýningarstarfið varðar. Annars
vegar að dæma sérstaklega fet-
gang og hins vegar að gefa upp
sérstakan dóm á hægu tölti en
hvort tveggja gaf góða raun.
Dómnum á feti var ætlað marg-
þætt hlutverk. í fyrsta lagi að gefa
upplýsingar um gangtegundina
sem slíka, í öðru lagi að gefa sýn-
ingunum hestvænna yfirbragð
með hvíldargangi í miðri sýningu
og í þriðja lagi að leitast við að fá
fyllri upplýsingar við mat á vilja
og geðslagi.
Að afloknu sýningarárinu var
skoðað hvernig til hafði tekist
og kom þá í ljós að ágætlega
gekk að stiga fet enda sýndi það
marktækt arfgengi. Þá þótti
ágætlega fara á því að skapa
þetta hvíldaraugnablik í miðri
sýningunni. Almennt fannst
dómurum þó ekki mikið á fetinu
að græða til að skapa sér skýrari
mynd af geðslagi eins og til stóð
að reyna. Án nokkurs vafa var
það til mikilla bóta að draga
hæga töltið út og gefa því sér-
staka einkunn. Merkilega greini-
legt var hversu áferð sýninganna
breyttist, þær virkuðu hest-
vænni, hrossin fóru betur, auk
þess sem mun auðveldara var að
sjá hversu eiginlegt hrossunum
var að halda réttum takti á tölti.
Þessi atriði eiga eftir að festa sig
ærlega í sessi í kynbótasýning-
um enda nú búið að ákveða að
svo verði. Til nýjunga má einnig
telja að knöpum var nú gert
skylt að bera reiðhjálm í sýning-
um og mæltist það þokkalega
fyrir.
FREYR 13-14/99 - 47