Freyr - 01.03.2001, Síða 15

borga hærra verð fyrir bætta dýra-
velferð, þá þurfum við fyrst að
sannfæra hann um að það sé þess
virði að gera það. Til að það sé
hægt þurfum við að gera tvennt: I
fyrsta lagi að sannfæra neytandann
um að ríkjandi ástand sé ekki nógu
gott (sem er ekki endileg það sem
við höfum mestan áhuga á). Og í
öðru lagi að tryggja það að upplýs-
ingar um bætt ástand séu sannar og
berist skilvirknilega til neytandans
(sem er ekki alltaf mjög auðvelt).
Niðurstaða
í þessum pistli hef ég reynt að
sýna fram á hvemig greina megi
hegðun framleiðenda út frá mis-
munandi siðffæðikenningum. Þegar
aðbúnaður og velferð dýra er skoð-
aður í stærra samhengi kemur í ljós
að framleiðendur, hversu siðfræði-
lega þenkjandi sem þeir em, geta
þeir ekki einir tryggt að þar komi
ekki upp vandamál. Bændur bera
aðeins hluta af þeirri ábyrgð sem
búfjárhaldi fylgir og mikilvægt er að
efla vitund neytenda sem virkra
aðila um ákvarðanatöku. Slfkt getur
aðeins orðið framleiðendum til
góða. Að lokum má draga þá
ályktun að lykillinn að bættri sam-
búð bænda neytenda og búfjár sé
aukin þekking og miðlun upp-
lýsinga. Ef einu upplýsingamar sem
fylgja vöru frá bónda til neytanda er
verð vömnnar, þá mun neytandinn
eingöngu byggja sitt val á verðinu.
Því fleiri upplýsingar sem fylgja
vömnni, því fleiri upplýsingar mun
hann leggja til grundvallar sínu vali.
Heimildir
Bentham, J., 1970. An Introduc-
tion to the Principles of Morals and
Legislation. In: J.H. Bums & H.L.A.
Hart (eds) The Collected Works of
Jeremy Bentham. Principles of Legi-
slation. The Athlone Press. London.
UK: 353 pp.
Bændasamtök Islands, 2000. Hagtöl-
ur landbúnaðarins 2000. 32 s.
Fisher, A.D., Crowe, M.A., Dela-
varga, M.E.A. & Enright, W.J., 1996
Effect of castration method and the
provision of local anesthesia on plasma
cortisol, scrotal circumference, growth,
and feed intake of bull calves. Journal
of Animal Science. 74: 2336-2343.
Flecknell, P.A. & Molony, V., 1997.
Pain and injury. I: (ritstj. Appelby, M.C. &
Hughes, B.O.) Animal Welfare. CAB-
Intemational. Wallingford. UK: 63-73.
Gendin, S., 1989. The use of animals
in science. í: (ritstj.: Regan, T. & Sing-
er, P.) Animal Rights and Human Obli-
gations. Prentice Hall. New Jersey.
USA: 197-208.
Hemsworth, P.H., Bamett, J.L. &
Jones, R.B., 1993. Situational factors
that influence the level of fear of hum-
ans by laying hens. Applied Animal
Behavioural Science. 36: 197-210.
Mill, J.S., 1957. Utilitarianism. The
Liberal Arts Press, Inc. New York.
USA. 79 pp.
Mclnemey, J.P., 1994. Animal welfare:
an economic perspective. I: (ritstj. Benn-
ett, R.M.) Valuing Farm Animal Welfare.
Proceedings of a Workshop held at the
University of Reading, sept. 30, 1993.
Occasional Paper No. 3. Department of
Agricultural Economics & Management.
University of Reading. UK: 9-25.
Morton, D.B. & Griffiths, P.H.M.,
1985. Guidelines on the recognition of
pain, distress and discomfort in experi-
mental animals and an hypothesis for
assessment. Veterinary Record. 116:
431-436.
Rachels, J., 1993. The Elements of
Moral Philosophy. McGraw-Hill.
USA: 216 s.
Savater, F., 1994. Amador. Henry
Holt & Company, Inc. USA: 342 s.
Schroder-Petersen, D. og Simonsen,
H.B., 2000. Tailbiting in pigs. A
review. Submitted manuscript.
Simonsen, H.B., 1993, Vurdering af
dyrs velfærd. In: Etik, Velfærd og Ad-
færd i Husdyrbruget. Landbrugets In-
formationskontor. Arhus. DK: 17-28.
Welmesfelder, F., 1993. The concept
of animal boredom and its relationship to
sterotyped behaviour. I: (ritstj.:
Lawrence, A.B. & Rushen, J.) Steriotyp-
ic Animal Behaviour: Fundamentals and
applications to animal welfare. CAB-
intemational. Wallingford. UK: 65-95.
Molar
Erfðabreyttar
lyfjakýr
Hollenska lyfjafyrirtækið
„Pharming group NV“ er með
áætlanir um að koma á fót búgarði
í Quebec í Kanada til að rækta þar
kýr, sem eru erfðabreyttar, þannig
að unnt er að framleiða lyf fyrir
fólk úr mjólk þeirra. Kýmar eru
aldar upp og meðhöndlaðar í
þessu skyni á rannsóknarstöð fyr-
irtækisins í Bandaríkjunum, en
verða fluttar til Quebec þegar þær
fara að mjólka.
Mjólkin úr þessum kúm inni-
heldur mannaprótein, sem unnt er
að nota við lækningu á jafnt
erfðabundnum sjúkdómum og
smitsjúkdómum. Eitt próteinanna
má nota til að stöðva blæðingar
bæði innvortis og útvortis.
Stjómvöld í Quebec munu fjár-
festa í þessu verkefni að lágmarki
100 milljón kanadíska dollara.
(Bondebladet nr. 4/2001).
Lamadýr gæta
sauðfjár
í Noregi valda rándýr, einkum
úlfar og gaupur, verulegum skaða
á hverju ári á sauðfé í sumarhög-
um. Til að ráða bót á þessu hafa
norskir fjárbændur fengið þá hug-
mynd að nota lamadýr til að verja
féð fyrir óargadýrunum, en
reynsla er frá öðrum löndum að
þau gegni slíku hlutverki. Nú
þegar eru í Noregi til um 200
lamadýr og í Kvitseid í Þelamörk
er rekin ræktunarstöð í því skyni
að fjölga þeim.
Auk gæsluhlutverksins gefa
lamadýrin verðmæta ull sem allt
að 10 þúsund kr. fást fyrir á kg.
(Bondebladet nt: 9/2001).
FR6VR 2/2001 - 1 5