Freyr - 01.03.2001, Page 31

yfir sumartímann getur að jafnaði
verið um 4-5°C, þ.e.a.s. ef lofthiti
er um 10°C er það hitastig, sem
plöntur og dýr finna fyrir, ekki
nema unt 5-6°C. A okkar norðlægu
slóðum skiptir hver gráða miklu
um uppskeru og þrif í hefðbundn-
um landbúnaði.
Hverjir geta tekið þátt í
landshlutabundnum
skógræktarverkefnum ?
Allir geta tekið þátt í verkefninu
sem hafa til umráða lögbýlisjarðir,
óháð því hvort þær séu bújarðir eða
eyðijarðir, með takmörkunum um
lágmarks landstærð:
Timburskógrœkt:
25 ha samfellt svæði.
Landbótaskógrækf.
50 ha samfellt svæði.
Skjólbeltarœkt:
30 ha svæði eða minnst 5 km af
einfaldri röð skjólbelta.
Sveitarstjórn viðkomandi lögbýl-
is þarf að samþykkja væntanlega
skógrækt á jörðinni.
Mikilvægi skógræktar
á bújöðrum
Skógrækt er mikilvæg á bújörð-
um hér á landi. A Islandi er vist-
kerfið viðkvæmt og víst er að það
hefur farið hnignandi eftir að skóg-
areyðing átti sér stað. I skýrslu
Sameinuðu þjóðanna um skógar-
auðlindir í iðnvæddum löndum
kemur fram að af þeim 55 þjóðríkj-
um, sem fjallað er um í skýrslunni,
er það einungis á Möltu þar sent
hlutfall af skógi- og kjarrivöxnu
landi er lægra en á íslandi. Eigin-
legur skógur er hvergi hlutfallslega
minni en á íslandi. Hér á landi telst
0,3% landsins skógi vaxið, en á
Möltu er þetta hlutfall 1,1%. En
þótt við stöndum höllunt fæti í
samanburði við önnur iðnvædd ríki
þá vex flatarmál skóga um 2,4% á
ári hérlendis.
En ástæðurnar eru fleiri fyrir
mikilvægi bændaskógræktar á Is-
landi. Ekkert land í athugun Sam-
einuðu þjóðanna er að auka bind-
Meta þarf búrekstur út frá arðsemi á hvern hektara lands. Myndin er frá Grund
í Eyjarfirði. (Ljósm. Ólafur Oddsson, Skógrækt ríkisins).
ingu kolefnis jafn mikið hlutfalls-
lega og Island. A Islandi er talið að
binding kolefnis í skógi sé um
20.000 tonn. Þessi binding jafn-
gildir rúmlega 70.000 tonnum af
C02, en losun gróðurhúsaloftteg-
unda á íslandi nam alls 2,6 milljón-
um tonna af C02 árið 1999 (Hag-
stofa íslands: Landshagir 2000).
Ríósamningur um
líffræðilega fjölbreytni og
loftslagsbreytingar
Tilgangur samningsins er mjög
ljós og segir m.a. til um verndun
vistkerfa, einstakra tegunda og bú-
svæða þeirra og að stuðla að efl-
ingu og endurheimt niðumíddra
vistkerfa og tegunda. Það skuli nást
með verndun líffræðilegrar fjöl-
breytni, nýtingu einstakra hluta líf-
ríkisins á sjálfbæran hátt og með
því að tryggja sanngjama skiptingu
alls ávinnings sem hlýst af nýtingu
erfðaauðlinda. Þessi orð hljóta að
ýta við landgæslufólki (bændum) á
Islandi og hvetja það til að ná
árangri í allri landvernd.
Samkvæmt loftslagssamningnum
skulu ríld heims draga úr óæskileg-
um loftslagsbreyt-ingum með því
að draga úr útstreymi gróðurhúsa-
lofttegunda (koltvíoxíðs og fimm
annarra lofttegunda) og auka bind-
ingu koltvíoxíðs úr andrúmsloftinu.
Mjög mikilvægt er að ákvæði um
bindingu C02 í skógi, plöntum og
jarðvegi verði sem hagkvæmust
fyrir okkur til að tryggja stórfellda
bændaskógrækt í framtíðinni.
Hver er hagkvæmni
skógræktar á lögbýlum?
Hér hefur aðallega verið fjallað
um forsendur fyrir skógrækt á lög-
býlum en hér á eftir hef ég áhuga á
að leiða rök að fjárhagslegum
ávinningi skógræktar, samhliða
hefðbundnum búskap.
Það hefur lengi veríð bjargföst
trú mín að bœndur eiga að hœtta
að meta fjdrhagslega afkomu sína
d kg kjöts eða lítra mjólkur. Til að
nd sem mestri hagkvœmni út úr bú-
inu hlýtur bóndi að þurfa að vita
hvað hann hefur eftir hvem hektara
lands sem hann hefur til umrdða.
Ef hann veit ekki hvað hann hefur
eftir livern hektara þd getur hann
ekki vitað hvort hann er að hd-
marka arðsemi þeirra landgœða
sem bú hans getur gefið.
Til að tengja umfjöllun mína sem
mest hefðbundnum búskap þá tek
ég meðalkúabú á íslandi árið 1999
(Hctgþjónusta landbúnaðarins 1999).
til að sýna hagkvæmni skógræktar
á lögbýli. Gengið er út frá því að
jörðin, sem notuð er í gefnu dæmi
hér á eftir, sé 500 hektarar af stærð;
100 ha eru notaðir fyrir kúabúið,
300 ha til skógræktar og 100 ha til
pR€VR 2/2001 - 31