Freyr - 01.03.2001, Side 35

fræðikennslunnar, skólanefnd Bún-
aðarskólans á Hvanneyri, svo og
amtsráð Suðuramtsins, sem annað-
ist rekstur Búnaðarskólans um þær
mundir. Skólanefndin vildi að þeg-
ar yrði byggt hús fyrir mjólkur-
fræðikennsluna, því búnaðarskól-
inn væri ekki aflögufær um hús-
næði. Má af bréfum nefndarinnar
sumarið 1900 skilja að hún hafi
viljað setja amtmanni og stjórn
Búnaðarfélags íslands tvo kosti:
Að byggja kennsluhús eða að leitað
yrði annað með hina nýju starf-
semi.
Grönfeldt kom að Hvanneyri
hinn 21. júlí 1900 og var aðkoman
ekki björguleg því allt var ”...
óundirbúið til þess að skólinn gœti
tekið til starfa... “ skrifaði hann í
fyrstu starfsskýrslu sinni. Grönfeldt
notaði tímann til þess að komast
niður í íslensku og samdi jafnframt
bækling um meðferð mjólkur.
Skólanefndin var hins vegar
áhyggjufull og í júlílok sumarið
1900 skrifaði hún amtmanni Suður-
amtsins m.a. eftirfarandi:
„Skólastjórinn á Hvanneyri hefir
í dagfundið okkur að máli og sagt
okkur frá því að kominn sé að
Hvanneyri danskur „mejerist,"
H. G. Jepsen, sendur þangað af
stjórn búnaðarfélags landsins, og
er ekki annað að sjá, en að œtlun
félagsstjórnarinnar sé sú að hann
setjist þar að til veru
að staðaldri“ —
„Fáum við með engu
móti skilið, í hverjum
tilgangi mjólkurmeð-
ferðarkennarinn hefir
verið sendur að
Hvanneyri til nokk-
urra langdvala, því
þar hefir hann ekkert
að gera nú sem stend-
ur.... “
Búnaðarfélagið taldi
sig eiga nóg með að
útvega kennslukrafta,
og vildi atbeina skóla-
nefndarinnar til þess fá
amtsráðið til að koma
upp húsnæði fyrir
Mjólkurskólann. í september náðu
aðilar málsins sáttum um tíma-
bundna lausn, því svo langt var lið-
ið á sumar að engin ráð voru að
hefja húsbyggingu. Það varð úr að
Búnaðarskólinn sæi af skonsum til
kennslunnar og að amtsráðið legði
fram
„svo sem 250 kr., tilþess að setja
ofna í tvö herbergi, og gjöra nokkr-
ar breytingar við annað þeirra, til
að gjöra þau hceftil íbúðar, en bún-
aðarfjelagið skyldi leggja þar á
móti kostnað þann, sem leiddi af
þvi' að gjöra nauðsynlega breytingu
á kjallaranum í liúsinu á Hvann-
eyri, setja í hann eldavjel og leggja
til þau áltöld, sem eigi vœru til á
Hvanneyri.... “
Kennslan hafin - einn
nemandi mætti
Haustið 1900 var kennslan aug-
lýst og skyldi hún hefjast 1. nóvem-
ber. Sigurður ráðunautur hafði lagt
til að skólinn yrði fyrir stúlkur,
„enda Itefur kvennfólk vanalega
nœmari þrifnaðartilfinningu en
karlmenn", skrifaði hann. Inntöku-
skilyrði í Mjólkurskólann voru þau
að stúlkurnar skyldu vera „hraust-
ar og vel þrifnar að upplagi ....
fullþroskaðar, hafa lœrt skrift og 4
höfuð greinar í heilum tölum í
reikningi...." Kennsluna skyldu
þær fá ókeypis, en greiða 75 kr. fyr-
ir fæði og húsnæði um námstím-
ann, er vera átti þrír mánuðir. Einn
nemandi kom til náms á fyrsta
námstímabili Mjólkurskólans. Var
það Guðlaug Ólafsdóttir úr Reykja-
vík.
Sigurður ráðunautur átti, ásamt
Grönfeldt mjólkurfræðingi, mestan
þátt í að móta kennsluna, og með
henni hafði hann lengst af eftirlit.
Skyldu stúlkurnar læra „mjaltir á
kúm, og yfir höfuð alla meðferð
mjólkurinnar frá því luin kemur úr
spenanum, og þar til henni er
breytt ísmjör og osta, “ eins og Sig-
urður orðaði það á blaðagrein
haustið 1900.
Mjólkurskólinn var aðeins undir
þaki Búnaðarskólans á Hvanneyri í
einn vetur. Sérstakt hús var reist
fyrir Mjólkurskólann og var það
tekið í notkun á Þorláksmessu fyrir
jól árið 1901. Húsið stóð skammt
suðvestan við hús Búnaðarskólans,
eiginlega í miðjum núverandi
skrúðgarði á Hvanneyri. Húsið var
tvflyft, 14x10 álnir að grunnfleti:
ostakjallari, mjólkurskáli, smjörbúr
og kennslustofa á miðhæð og
svefnherbergi nemenda og kennara
á efstu hæð - hin myndarlegasta
bygging, reist að danskri fyrirmynd
þar sem líklega hefur verið farið að
ráðum Böggilds sem áður voru rak-
in. Því miður náði þetta hús hvorki
að veðrast né fúna.

Frá Hvítárvöllum. Mjólkurskólinn var til húsa í Ijósu byggingunni til vinstri á myndinni. Rjóma-
vinnslan fór fram í dökka skúrnum við gafl skólahússins.
FréVR 2/2001 - 35